Πλέον, με όλα όσα ζούμε ως άνθρωποι, παγκόσμια, είτε λόγω πυρκαγιών είτε λόγω πλημμυρών είτε λόγω τυφώνων, είναι απολύτως απαραίτητο να γίνει κατανοητή η ανάγκη της προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος, εν προκειμένω των δασών, αν θέλουμε οι πόλεις και τα χωριά σε όλη την επικράτεια μιας χώρας να ευημερούν πολυεπίπεδα.

Αν ρωτήσουμε ο καθένας τους φίλους μας τι πιστεύουν ότι είναι, αλλά και τι προσφέρει ένα δάσος, είναι σαφές ότι θα υπάρξουν πολλές και διαφορετικές απαντήσεις. Γιατί το δάσος, ανάλογα από το πού ζει κανείς, έχει άλλη απήχηση στο μυαλό και διαφορετικό τρόπο ύπαρξης στην καθημερινότητα του ατόμου.

Τώρα που το φθινόπωρο κοντοζυγώνει επί παραδείγματι, στα ορεινά χωριά της χώρας οι κάτοικοι ήδη έχουν κόψει την ξυλεία που τους αντιστοιχεί από τα δάση, ήδη έχουν «σχίσει» τα ξύλα όπως λένε, που θα λειτουργήσουν τους χειμωνιάτικους μήνες ως κύρια πηγή ενέργειας και ζεστασιάς.

Για τον άνθρωπο της πόλης, η αναγκαία και απαιτητή διαδικασία για τη ζωή των ανθρώπων στα χωριά αντικαθίσταται από την επίσκεψη σε ένα κατάστημα καυσόξυλων, την πληρωμή και την απαραίτητη αναμονή να του σταλούν τα ξύλα στο σπίτι του, που θα τα κάψει στο τζάκι του -μέχρι πριν από την οικονομική κρίση για ομορφιά, τώρα πια για ζεστασιά.

Για τον άνθρωπο της υπαίθρου, τα δάση είναι μια πηγή ζωής, από την οποία εξαρτάται η δική του ζωή -όχι μόνο για τα ξύλα και την τροφή-, για τον άνθρωπο της πόλης αυτή ίσως να είναι και μια πληροφορία αδιάφορη.

Το μόνο που μπορεί να τον ενδιαφέρει είναι απλά να μπορεί να τα έχει στην αποθήκη του κι αυτό στο μυαλό του μεταφράζεται σε χρήμα και όχι σε πρωταρχική μορφή ενέργειας.

Το δάσος, όμως, είναι ένας πολύπλοκος, ενεργός, πολυσύνθετος, ζωντανός οργανισμός. Υπάρχουν πάρα πολλοί τύποι δασών (αλπικά, τροπικά, υποτροπικά κ.λπ.) ανά τον κόσμο, που στο «σώμα» τους αποτυπώνεται η διαφορετικότητα στο κλίμα, στο υψόμετρο και στον τύπο (σύσταση) του εδάφους κάθε περιοχής.

Ο,τι και αν πιστεύει ο καθείς από εμάς για το τι είναι δάσος, σίγουρα τα δάση είναι ένας από τους μεγάλους πάροχους της φύσης -σπόνσορες της ζωής θα το λέγαμε σε επαγγελματική γλώσσα.

Γιατί μας παρέχουν επάρκεια τροφής και νερού, γιατί μας παρέχουν από χαρτί έως φάρμακα, μας παρέχουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φυσικό δροσισμό, αφού λειτουργούν σαν air conditioning.

Ταυτόχρονα, διατηρούν την ποιότητα αέρα που αναπνέουν οι πολίτες των μεγαλουπόλεων, αφού καθαρίζουν την ατμόσφαιρα από τους ρύπους.

Τα δάση προστατεύουν και εμπλουτίζουν τη βιοποικιλότητα των τόπων κι αποτελούν ένα εξαιρετικό εργαλείο στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Κι αυτές οι υπηρεσίες είναι μερικές από όσες επιτελούν.

Ας δούμε, λοιπόν, δέκα ενδιαφέροντα γεγονότα, όπως συνοπτικά περιγράφονται από τον επίσημο φορέα των Ηνωμένων Εθνών, FAO, που αφορούν τα δάση και τα δέντρα και πιθανότατα να μη γνωρίζουμε:

1. Τα δάση καλύπτουν το ένα τρίτο της έκτασης γης παγκόσμια και στην καρδιά τους φιλοξενούν περισσότερα από τα μισά χερσαία είδη φυτών και ζώων.

2. Το ένα τέταρτο της ποσότητας των σύγχρονων φαρμάκων προέρχεται από φυτά των τροπικών δασών και ανάμεσα σε αυτά προσμετρώνται τα δύο τρίτα όλων των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται κατά του καρκίνου. Αν κανείς θελήσει να μεταφράσει σε οικονομικά μεγέθη τη συμβολή των φαρμακευτικών αυτών φυτών στην υγεία των ανθρώπων, τότε έρχεται αντιμέτωπος με το καταπληκτικό νούμερο των εκατόν οκτώ δισεκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο.

3. Τα δάση προσφέρουν σε αφθονία τροφή υψηλής θρεπτικής αξίας. Καρποί, φρούτα, σπόροι ακόμη και… έντομα (θεωρούνται η πρωτεϊνούχα τροφή του μέλλοντος που θα αντικαταστήσει το κρέας) πλούσια σε πρωτεΐνη και σημαντικά μέταλλα, όπως είναι το ασβέστιο και ο σίδηρος. Αυτά τα φυσικά προϊόντα βοηθούν όχι μόνο τις κοινότητες των ανθρώπων που ζουν σε δάση ή εξαρτώνται άμεσα από αυτά, αλλά και εκατομμύρια άλλους να παραμείνουν υγιείς.

4. Τα δέντρα στα δάση λειτουργούν ως φυσικές δεξαμενές νερού, αναδιανέμοντας το 95% του νερού, που απορροφούν, εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαίο. Αποτρέπουν τη διάβρωση των εδαφών, καθώς συγκρατούν το νερό είτε με το ριζικό τους σύστημα είτε με την υπέργεια βλάστηση και, μέσω φυσικών διαδικασιών, σε σύντομο χρόνο, το επαναπροωθούν πίσω στην ατμόσφαιρα, δημιουργώντας έτσι φυσικό δροσισμό στην περιοχή.

5. Τα δέντρα λειτουργούν σαν ένας τεράστιος απορροφητήρας άνθρακα, αφού τα δάση που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο απορροφούν, βάσει εκτιμήσεων, 2,1 γιγατόνους διοξείδιο του άνθρακα τον χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι μας απαλλάσσουν από 2,1 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Για αυτή τους την ικανότητα και μόνο, αποτελούν το κυριότερο όπλο ενάντια στην κλιματική αλλαγή, αφού παίζουν τον ρόλο του ισορροπιστή στον παγκόσμιο κύκλο παραγωγής άνθρακα.

6. Σχεδόν εννιακόσια εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, ασχολούνται ή εμπλέκονται με την παραγωγή ξυλοκάρβουνου ή ξυλάνθρακα. Περίπου 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε παγκόσμιο επίπεδο, δηλαδή ένας στους τρεις, χρησιμοποιούν ξύλα για να ετοιμάσουν το γεύμα τους, αναδεικνύοντας έτσι την ενέργεια που προέρχεται από ξύλα στον κυριότερο παράγοντα εξασφάλισης της επισιτιστικής ασφάλειας και διατροφής. Η παραγωγή ενέργειας που προέρχεται από προϊόντα ξυλείας, κατέχει σήμερα το 40% της παγκόσμιας παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας -ποσοστό που αντιστοιχεί στο σύνολο των ποσοστών της ηλιακής, υδροηλεκτρικής και από ανεμογεννήτριες παροχή ενέργειας. Το ποσοστό αναμένεται να εμφανίσει ακόμη μεγαλύτερη άνοδο, καθώς η ζήτηση για βιοενέργεια συνεχώς αυξάνεται.

7. Ο κόσμος μας σήμερα γίνεται αυτόπτης μάρτυρας της απώλειας, ετήσια, 3,3 εκατομμυρίων εκταρίων δασικής γης, απώλεια γης που αντιστοιχεί σε μέγεθος μιας χώρας όπως η Μολδαβία. Παρ’ όλη την καταστροφή, περισσότερες από είκοσι αναπτυσσόμενες χώρες καλυτέρευσαν το επίπεδο της επισιτιστικής τους ασφάλειας, καθώς κατάφεραν να διατηρήσουν ανέπαφες ή ακόμα και να αυξήσουν τις δασικές τους εκτάσεις. Μέσω αυτού του γεγονότος, αυτόματα γίνεται αντιληπτό ότι δεν χρειάζεται να κόβουμε τα δέντρα, να αποψιλώνουμε τα δάση και να μετατρέπουμε τη γη από δασική σε αγροτική για να μειώσουμε την πείνα που μαστίζει εκατομμύρια ανθρώπους. Ακριβώς το αντίθετο. Χρειαζόμαστε τα δάση και η διαχείρισή τους πρέπει να γίνεται με βιώσιμο τρόπο, έτσι ώστε να παραμένουν υγιή και να μπορούν να παρέχουν την ποικιλία αγαθών και υπηρεσιών που προσφέρουν. Γιατί τα υγιή δασικά οικοσυστήματα μπορούν να υποστηρίξουν ακόμη και την αγροτική, κτηνοτροφική, αλλά και την αλιευτική δραστηριότητα.

8. Η βιώσιμη διαχείριση των δασών μάς παρέχει την πρωτογενή πρώτη ύλη για το χαρτί, το οποίο είναι ανανεώσιμο και ένα από τα περισσότερο ανακυκλωμένα υλικά στον κόσμο. Περίπου 55% ή αλλιώς 225 εκατομμύρια τόνοι όλων των ειδών ινών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή χαρτιού, στις μέρες μας, προέρχονται από ανακτημένο χαρτί, δηλαδή από χαρτί που έφτασε στην ανακύκλωση και ξαναμπήκε -μετά την επεξεργασία του- στη γραμμή παραγωγής.

9. Το δέντρο Hevea brasiliensis, που φύεται στα τροπικά δάση του Αμαζονίου, είναι μια εξαιρετική πηγή φυσικού καουτσούκ. Κάνοντας μια τομή ακριβείας στον φλοιό του δένδρου, που ονομάζεται «tapping», μπορούμε να συγκομίσουμε το λάτεξ, χωρίς να τραυματίσουμε ανεπανόρθωτα το δέντρο.

10. Κάθε χρόνο στις 21 του Μάρτη, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Δασών. Το θέμα που αναδείχθηκε το 2017 είχε τίτλο: «Δάση και ενέργεια». Φέτος, δόθηκε έμφαση στο θέμα «Δάση και βιώσιμες πόλεις».

Διαβάζοντας κάποιος, έστω και επιγραμματικά, όλες τις υπηρεσίες και αγαθά που προσφέρουν τα δάση στον άνθρωπο, δεν μπορεί παρά να αντιληφθεί για μια ακόμη φορά τον κύκλο, την αλυσίδα της ζωής πάνω στη γη.

Καμία ύπαρξη δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς τις άλλες υπάρξεις. Είμαστε όλοι αλληλοεξαρτώμενοι, γι’ αυτό άλλωστε χρησιμοποιείται ο όρος «αλυσίδα ζωής».

Οπως έλεγαν και οι σοφοί γηραιοί των αυτόχθονων λαών της Β. Αμερικής, με όλα τα έμβια όντα που ζουν πάνω σε αυτή τη γη, τα δίποδα, τα τετράποδα, όσα ζουν στο νερό και όσα πετούνε στον αέρα, όσα έρπουν, με όλα οφείλουμε να έχουμε αρμονική συνύπαρξη, γιατί είμαστε όλοι παιδιά της ίδιας γης, είμαστε ένα.

Αλλά και ότι, ως φυλή των ανθρώπων, φέρουμε και την ευθύνη της ύπαρξής τους. Πόσο μάλλον για τη Μητέρα Γη που μας ανατρέφει στον κόρφο της.

Πηγή: https://www.efsyn.gr