Νέο «εξοικονομώ»:  Σχεδόν τρία χρόνια «χαμένοι» στις προαναγγελίες – Τα εμπόδια

Του Θοδωρή Καραουλάνη/ Στα «κάγκελα» είναι ολόκληρη η αγορά αλλά και σχεδόν όλες οι πτέρυγες του κοινοβουλίου με τις καθυστερήσεις της κυβέρνησης στο ζήτημα της προκήρυξης του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον».

Σε λίγο συμπληρώνονται σχεδόν 3 χρόνια από την ανάληψη της εξουσίας από την παρούσα κυβέρνηση και σχεδόν 4 χρόνια από την έναρξη του τρέχοντος ΕΣΠΑ (2014-2020), από τα χρήματα του οποίου θα χρηματοδοτηθεί το νέο «Εξοικονομώ».

Εξαιρετικά μεγάλη σημασία, που δείχνει το εύρος της ανησυχίας (αλλά και της πίεσης που υφίστανται οι βουλευτές στις εκλογικές τους περιφέρειες…) σε όλα τα κόμματα είναι, πέραν των αλλεπάλληλων, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ερωτήσεων των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ένωση Κεντρώων, Ποτάμι κλπ), η ερώτηση που κατέθεσαν 32 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ πριν λίγες ημέρες προς τους αρμόδιους υπουργούς Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στην ερώτησή τους οι (συμπολιτευόμενοι) βουλευτές τονίζουν ότι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και η ενίσχυση των νοικοκυριών σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας «είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίες». Οι ερωτώντες βουλευτές, έχοντας κάποια ενδοκυβερνητική ενημέρωση για τις εξελίξεις, ζητούν συγκεκριμένα να μάθουν πότε θα είναι έτοιμη η ηλεκτρονική πλατφόρμα ώστε να αρχίσει η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων για τη συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα (καθώς όντως εκκρεμεί) αλλά και ποιο συγκεκριμένα θα είναι το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και ολοκλήρωσης του προγράμματος. Σημειώνουν μάλιστα ότι συνεχόμενα δημοσιεύματα ανέφεραν ως ημερομηνία έναρξης τον Νοέμβριο. Όπως γίνεται κατανοητό, οι αντιδράσεις για το νέο πρόγραμμα εγείρουν, πλέον, και… εσωκομματική αντιπολίτευση.

Παράλληλα, λίγες μέρες νωρίτερα είχε προηγηθεί η κατάθεση σχετικής ερώτησης από τον Αντιπρόεδρο της ΝΔ (και πρώην Υπουργό Ανάπτυξης, υπεύθυνο για το ΕΣΠΑ) Κωστή Χατζηδάκη (με την αυξημένη βαρύτητα που έχει ο θεσμικός του ρόλος) με την οποία ζητάει από τους αρμόδιους υπουργούς να δώσουν ακριβή ημερομηνία κατά την οποία οι πολίτες θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα, να δώσουν εξηγήσεις για τους λόγους που «καθυστερεί τόσο πολύ η έκδοση του Οδηγού του Προγράμματος», αλλά και να διευκρινίσουν πότε θα είναι έτοιμο το πληροφοριακό σύστημα των αιτήσεων και πότε θα ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής του εξωτερικού συμβούλου του ΕΤΕΑΝ. Θυμίζουμε ότι είχε προηγηθεί τον Ιούνιο σχετική ερώτηση που κατέθεσαν 42 βουλευτές (τα 2/3 της Κοινοβουλευτικής ομάδας, σχεδόν) της ΝΔ.

Δύο άστοχες προαναγγελίες και από Τσίπρα

Οι αναφορές για έναρξη του προγράμματος τον Νοέμβριο δεν ήταν όμως απλά δημοσιεύματα, καθώς βασίζονταν σε επίσημες δηλώσεις. Μάλιστα ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει προαναγγείλει δύο φορές την έναρξη του νέου εξοικονομώ με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Η πρώτη φορά ήταν κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στο ΥΠΕΝ, τον Μάϊο, όπου ανακοίνωσε ότι «τέλη καλοκαιριού» ξεκινά το νέο «εξοικονομώ»… Η δεύτερη φορά ήταν στα μέσα του Νοέμβρη, στο 6ο Περιφερειακό Συνέδριο για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση της Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης, στην Κομοτηνή, όταν ο Πρωθυπουργός δεσμεύθηκε δημοσίως ότι το νέο «εξοικονομώ» ξεκινά μέσα στο Νοέμβριο… Και τις δύο φορές τα συναρμόδια Υπουργεία διέψευσαν τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού…

Τις ίδιες ημέρες, ο ΓΓ Ενέργειας Μιχάλης Βεροιόπουλος, ανακοίνωσε «άμεση προκήρυξη» του νέου «εξοικονομώ», ενώ ένα μήνα νωρίτερα, στα τέλη Οκτωβρίου, είχε δεσμευτεί δημοσίως για έναρξη του προγράμματος μέσα στον Νοέμβριο και ο (συν)αρμόδιος Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, αλλά και ο φορέας που θα το υλοποιήσει, το ΕΤΕΑΝ, δια του Προέδρου του, Κώστα Γαλιάτσου, ο οποίος προχωρά, σε διάφορες ενημερώσεις ανά τη χώρα, και σε τεχνικές λεπτομέρειες ακόμη και χωρίς την ύπαρξη του οδηγού του προγράμματος. Βέβαια, έναν μήνα νωρίτερα, μιλούσε για τέλη Οκτωβρίου… Αλλά και ο «έχων το ταμείο» αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης (αρμόδιος για το ΕΣΠΑ συνολικά) Αλέξης Χαρίτσης είχε προαναγγείλει τον Αύγουστο ότι το νέο εξοικονομώ θα «βγει» τον Σεπτέμβριο… Από τη δήλωση του πρωθυπουργού, τον Μάϊο, στο ΥΠΕΝ, για έναρξη του νέου εξοικονομώ στα τέλη Καλοκαιριού, μέχρι τον Αύγουστο, υπάρχουν πολλαπλές δηλώσεις στελεχών της κυβέρνησης (Χαρίτσης, Κορκολής, Γαλιάτσος κλπ) οι οποίοι προαναγγέλλουν ότι το νέο πρόγραμμα έρχεται…

Και να ήταν μόνο αυτές οι δηλώσεις: όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι ήλπιζαν ότι θα δοθούν φέτος χρήματα για προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, «μας έχουν ταράξει στις δηλώσεις, αλλά φράγκο δεν έχει πέσει στην αγορά από το ΕΣΠΑ».

Για το θέμα των αλλεπάλληλων δηλώσεων των κυβερνητικών στελεχών είχαν κάνει δηλώσεις οι αρμόδιοι τομεάρχες τόσο της ΝΔ (Κώστας Κατσαφάδος) όσο και του ΠΑΣΟΚ (Γιάννης Μανιάτης).

Ενδεικτικά καταγράφουμε ότι είχαν προηγηθεί:

• Στις 19 Μαίου, κατά την ομιλία του στην ημερίδα που διοργάνωσε η Greenagenda.gr για την Κυκλική Οικονομία, ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, Παναγιώτης Κορκολής προανήγγειλε ότι η προκήρυξη του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι.
• Στις αρχές Απριλίου 2017 ο Πρόεδρος του ΕΤΕΑΝ προανήγγειλε έναρξη του νέου Εξοικονομώ (που θα «περάσει» μέσα από το ΕΤΕΑΝ) «τον επόμενο μήνα».
• Σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη στο τέλος Μαρτίου 2017 ο Αλέξης Χαρίτσης αναφέρει ότι το νέο Εξοικονομώ θα τρέξει εντός του δευτέρου τριμήνου του 2017.
• Στις αρχές Μαρτίου 2017, απαντώντας σε ερωτήσεις στη βουλή, Ο ίδιος σημειώνει ότι το νέο πρόγραμμα αναμένεται μέσα σε δύο μήνες, ενώ ο Γιώργος Σταθάκης βάζει ως χρονοδιάγραμμα το πρώτο εξάμηνο του 2017.
• Στις αρχές Φλεβάρη ο Αλέξης Χαρίτσης σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη αναφέρει ότι είναι θέμα εβδομάδων η προκήρυξη του προγράμματος.
• Στα τέλη Ιανουαρίου 2017 ο αρμόδιος Υπουργός και πηγές του Υπουργείου αναφέρουν, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες και δημοσιεύματα, ότι είναι θέμα ημερών – ή εβδομάδων – η έγκριση του νέου Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, που αποτελεί προαπαιτούμενο (αιρεσιμότητα) για την προκήρυξη του νέου εξοικονομώ.
• Τον Ιανουάριο του 2017 ο Αλέξης Χαρίτσης, λέει σε ενημερωτική ιστοσελίδα ότι το 2017 θα είναι έτος υλοποίησης του νέου εξοικονομώ.
• Στις αρχές Ιανουαρίου 2017, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων για το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ», ο Γιώργος Σταθάκης σημείωσε ότι «προχωρά και θα έχουμε σύντομα ανακοινώσεις», τονίζοντας όμως ότι αποτελεί αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και ειδικότερα του Αναπληρωτή Υπουργού Αλ. Χαρίτση.
• Στις αρχές Δεκέμβρη 2016 ο Αλέξης Χαρίτσης, έχων την αρμοδιότητα του ΕΣΠΑ, δημοσιεύει τη σύσταση Ταμείου Χαρτοφυλακίου με την επωνυμία «ΤΑΜΕΙΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ» και η ένταξη του στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με πόρους 248 εκ. ευρώ από το ΕΠΑΝΕΚ.
• Νωρίτερα, αλλά μετά τον ανασχηματισμό, σε άρθρο στην εφημερίδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ο αναπληρωτής Υπουργός (πλέον) Οικονομίας προαναγγέλει ότι το νέο ταμείο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ θα ενεργοποιηθεί εντός του 2016.
• Στα τέλη Ιουλίου 2016, σε συνέντευξη τύπου, ο τότε υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργος Σταθάκης και ο υφυπουργός Αλέξης Χαρίτσης ανακοινώνουν ότι το νέο Εξοικονομώ προκηρύσσονται εντός του φθινοπώρου του 2016 και δίνουν στοιχεία για τον προϋπολογισμό.
• Τον Ιούνιο του 2016, σε συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αλέξης Χαρίτσης προαναγγέλλει ότι το νέο Εξοικονομώ θα είναι έτοιμο τον Σεπτέμβριο του 2016. Στις αρχές Ιούλη 2016, σε ελληνογερμανικό συνέδριο για την ενέργεια, προαναγγέλλει ότι το νέο πρόγραμμα θα προκηρυχθεί Σεπτέμβρη με Οκτώβρη.
• Τον Μάιο του 2016 ο Πάνος Σκουρλέτης, σε συνέντευξη στην ΕΡΤ προαναγγέλει ότι τον προσεχή Ιούνιο (του… 2016) επανεκκινείται το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον».
• Τον Φεβρουάριο του 2016, απατώντας σε ερώτηση στη Βουλή, ο Αλέξης Χαρίτσης δηλώνει ότι σε εξέλιξη βρίσκονται συζητήσεις με το συναρμόδιο υπουργείο για το νέο «Εξοικονομώ» στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ και ότι ο οδηγός του προγράμματος για τις νέες εντάξεις αναμένεται το δεύτερο τρίμηνο του έτους.
• Στις αρχές Φεβρουαρίου του 2016, τόσο ο Υπουργός ΠΕΝ Πάνος Σκουρλέτης όσο και ο (νέος τότε…) ΓΓ Ενέργειας Μιχάλης Βεροιόπουλος προανήγγειλαν, μιλώντας σε συνέδρια για την ενέργεια, ότι το νέο «εξοικονομώ» έχει χρονοδιάγραμμα ανακοίνωσης από δύο έως πέντε μήνες.
• Τον Μάιο του 2015, οπότε ο τότε Υπουργός Παναγιώτης Λαφαζάνης ανακοινώνει τις προθέσεις του ΥΠΕΝ, με τον πιο επίσημο τρόπο, σε απάντηση ερώτησης στη Βουλή, ότι η κυβέρνηση θα προκηρύξει νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ΄οίκον». Με όσα μεσολάβησαν (δημοψήφισμα, νέα συμφωνία, εκλογές, νέα κυβέρνηση…), το «Εξοικονομώ» έφυγε από την επικαιρότητα και την προτεραιότητα των Υπουργών…

Ίσως τη ρεαλιστικότερη μέχρι στιγμής εκτίμηση για την έναρξη του προγράμματος να την έχει κάνει δημοσίως ο Πρόεδρος του ΤΕΕ – ΤΚΜ Πάρις Μπίλιας, ο οποίος, στην ίδια ημερίδα της Greenagenda.gr όπου ο κ. Κορκολής έθετε χρονικά την προκήρυξη του προγράμματος μέσα στο καλοκαίρι του 2017, είχε αναφέρει ότι ρεαλιστικά, με βάση τις γνώσεις της αγοράς, το πρόγραμμα αναμένεται το 2018… Πάντως, ακόμη και αν «τρέξει» τις επόμενες εβδομάδες το πρόγραμμα – γεγονός που πολλοί πλέον αμφισβητούν, με όσα έχουν μεσολαβήσει – η χρηματοδότηση στην πραγματική οικονομία δεν αναμένεται να πέσει πριν το καλοκαίρι του 2018, όπως έγκαιρα, αλλά και έγκυρα (ο χρόνος αδιάψευστος μάρτυρας), είχε αναλύσει η Greenagenda.

Βέβαια, συγκριτικά με τα δύο παντελώς χαμένα χρόνια (2015-2016) για τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, η πρόοδος που έχει συντελεστεί τους τελευταίους μήνες από τα συναρμόδια Υπουργεία είναι σημαντική, αλλά δεν είναι αρκετή, από όσα φαίνονται… Με σύντομο τρόπο, καταγράφουμε τι έχει ήδη γίνει:

• Έχει εκπληρωθεί από το καλοκαίρι η θεματική αιρεσιμότητα του νέου ΕΣΠΑ για την καθιέρωση νέου Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων,– προϋπόθεση που απαγόρευε οποιαδήποτε προκήρυξη εξοικονόμησης ενέργειας με κοινοτικά χρήματα – στη βάση της τελευταίας κοινοτικής οδηγίας (η οποία θα αναθεωρηθεί το 2018, αλλά θα δοθεί περίοδος προσαρμογής στα κράτη μέλη, οπότε δεν θα κολλήσει η πρώτη φάση, τουλάχιστον, του νέου εξοικονομώ)
• Η ουσιαστική όμως εκπλήρωση αυτής της προϋπόθεσης, της εφαρμογής δηλαδή του νέου ΚΕΝΑΚ, με βάση τον οποίο θα σχεδιαστούν όλες οι επεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα, έγινε μόλις την περασμένη Δευτέρα, με τη δημοσίευση σε ΦΕΚ των διορθώσεων στις σχετικές ΤΟΤΕΕ και τα γραφήματα και εξισώσεις. Σημειώνουμε ότι το ΥΠΕΝ, επειδή το Εθνικό Τυπογραφείο στην αντιγραφή των ΤΟΤΕΕ είχε κάνει λάθος στις απεικονίσεις των αναγκαίων τύπων και εξισώσεων, είχε επιβάλλει ολιγοήμερη (όπως μόνο η Greenagenda είχε ενημερώσει) αναβολή εφαρμογής του ΚΕΝΑΚ…
• Η Επιτελική Μονάδα ΕΣΠΑ του ΥΠΕΝ (τομέας Ενέργειας) έχει οριστεί ως αρμόδια αρχή για την εφαρμογή του προγράμματος, το ΕΤΕΑΝ έχει οριστεί ως ο αρμόδιος φορέας για την υλοποίηση του προγράμματος και έχει προχωρήσει η υπογραφή συμφωνιών με τις τράπεζες για τη χρηματοδότηση των αιτήσεων. Επιπλέον, ήδη οι περιφέρειες (όπως η Αττική, το Βόρειο Αιγαίο κλπ) προχωρούν σε προσκλήσεις προς το ΕΤΕΑΝ και εντάξεις έργων για να δεσμευθούν και να δοθούν τα κονδύλια για το νέο εξοικονομώ, καθώς η χρηματοδότηση των δράσεων ενεργειακής εξοικονόμησης και αποδοτικότητας του θα προέλθει στο τρέχον ΕΣΠΑ σχεδόν από όλα τα Επιχειρησιακά Προγράμματα (κυρίως από το ΕΠΑΝΕΚ, το ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ και τα ΠΕΠ).

Όμως όλα αυτά είναι απαραίτητες προϋποθέσεις αλλά δεν εξασφαλίζουν την έναρξη του προγράμματος. Και αυτό γιατί:

– Η τυπική αιρεσιμότητα της κοινοτικής οδηγίας για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια – που είναι προϋπόθεση για την ένταξη οριστικών προτάσεων και την εκροή χρηματοδότησης – θα υλοποιηθεί αφού το ΥΠΕΝ δημοσιεύσει και τις προδιαγραφές για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nZEB)
– Δεν έχει εκδοθεί ακόμη ούτε καν προδημοσίευση του προγράμματος, ούτε φυσικά ο επίσημος οδηγός, που θα λύσει όλες τις απορίες και θα δώσει τις απαραίτητες κατευθύνσεις. Μόλις σήμερα διέρρευσαν τα πρώτα στοιχεία για τον οδηγό εφαρμογής του προγράμματος, η σύνταξη του οποίου φαίνεται πως έχει ολοκληρωθεί
– Δεν έχει παραληφθεί ακόμη επισήμως το πληροφοριακό σύστημα για το νέο πρόγραμμα. Σημειώνουμε, όπως είχε αποκαλύψει η Greenagenda, ότι το ηλεκτρονικό σύστημα θα είναι η καρδιά του νέου προγράμματος, καθώς οι αιτήσεις θα γίνονται online, χωρίς μεσολάβηση των τραπεζών, αλλά και μέσω αυτού θα γίνονται και πολλοί έλεγχοι. Παραμένει άγνωστο αν και πότε θα είναι λειτουργικά έτοιμο και δοκιμασμένο, καθώς:

• Η αρχική προμήθεια του πληροφοριακού συστήματος (με τον πηγαίο κώδικα) και η λειτουργία για το πρώτο έτος γίνεται με χορηγία – δωρεά της Ελληνική Ένωση Τραπεζών! Τη δωρεά έχει ήδη αποδεχθεί το Υπουργείο Οικονομικών, όπως ζήτησε αρμοδίως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας…
• Η αναβάθμιση όμως του συστήματος και η συντήρηση για όλο τον χρόνο λειτουργίας γίνεται μέσω διαγωνισμού του ΕΤΕΑΝ, ο οποίος δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί (μόλις τον Νοέμβριο έληξε η προθεσμία υποβολής προσφορών…), παρότι είναι μικρού, σχετικά, ύψους.
• Θυμίζουμε ότι, όπως αναφέραμε στα παραπάνω ρεπορτάζ της greenagenda, το πληροφοριακό σύστημα του νέου εξοικονομώ θα φιλοξενείται από τη ΓΓΠΣ του Υπουργείου Οικονομικών – η οποία αναλαμβάνει την «παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας του Πληροφοριακού Συστήματος για το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» στο Gcloud της Γ.Γ.Π.Σ. & Δ.Υ. και λειτουργίας κόμβου παροχής ηλεκτρονικών Υπηρεσιών (web services)

– Δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η επιλογή του τεχνικού συμβούλου που (υποχρεωτικά) θα ενισχύει το ΕΤΕΑΝ στην υλοποίηση του προγράμματος, καθώς εκκρεμεί το αποτέλεσμα του σχετικού ανοιχτού διεθνούς (ηλεκτρονικού) διαγωνισμού ύψους 3,2 εκατομμυρίων ευρώ!
– Και φυσικά το κυριότερο: δεν έχει εκδοθεί η προκήρυξη του προγράμματος

Πηγές ΥΠΕΝ: Θέμα ημερών

Τέλος πρέπει να αναφέρουμε ότι πηγές του ΥΠΕΝ, που δεν θέλησαν να κατονομαστούν, ανέφεραν, ξανά, στην Greenagenda, ότι είναι θέμα ολίγων ημερών ή εβδομάδων η προκήρυξη του προγράμματος. Έχουμε αναφέρει άλλωστε τις διαφορετικές εκτιμήσεις και προτάσεις στελεχών προς την κυβέρνηση για «ξεμπλοκάρισμα» και επιτάχυνση της διαδικασίας, αλλά και τα προβλήματα. Καταγράφουμε τις εκ νέου πληροφορίες από το ΥΠΕΝ, ως ρεπορτάζ, όπως οφείλουμε, αλλά οι εκκρεμότητες παραμένουν…

Πηγή: http://greenagenda.gr/%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CF%8E-%CF%83%CF%87%CE%B5%CE%B4%CF%8C%CE%BD-%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1/