ΕΕΔΣΑ: Πως θα κλείσουν οι ανοιχτές χωματερές στα νησιά

Της Ντίνας Καράτζιου/

Τους λόγους που στα νησιά  παραμένουν ακόμη ανοιχτές χωματερές, τις παρεμβάσεις, και τα τεχνικά έργα που πρέπει να γίνουν για το οριστικό κλείσιμο των ΧΑΔΑ αλλά και την ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων στη νησιωτική Ελλάδα, αναδεικνύει ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ΕΕΔΣΑ  κ. Γιώργος Ηλιόπουλος.

Ακούστε τη συνέντευξη του αντιπροέδρου της ΕΕΔΣΑ Γιώργου Ηλιόπουλου στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ και στη Ντία Δημητρούλη

Τους λόγους που οδήγησαν στη διαχρονικά στρεβλή διαχείριση των απορριμμάτων στη νησιωτική Ελλάδα, αλλά και τις  παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν οι οποίες θα οδηγήσουν στην ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων και στο οριστικό κλείσιμο των χωματερών αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, κ. Γιώργος Ηλιόπουλος, σε ραδιοφωνική συνέντευξή του, στο πρώτο πρόγραμμα του κρατικού ραδιοφώνου της ΕΡΤ και τη δημοσιογράφο κ. Κωνσταντίνα Δημητρούλη, με αφορμή και τις πρόσφατες κυβερνητικής εξαγγελίες για κλείσιμο των χωματερών σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα μέχρι το 2022.

Γιατί υπάρχουν ανοιχτές χωματερές στα νησιά

Οι τεράστιες πιέσεις που δέχονται τα νησιά με τον υπερδιπλασιασμό του πληθυσμού τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και ελάχιστες εκτάσεις ελεύθερης γης σε συνδυασμό με την έλλειψη πολιτικής βούλησης χωροθέτησης, είναι οι λόγοι που ακόμη και σήμερα, υπάρχουν ανοιχτές χωματερές, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της ΕΕΔΣΑ:

-«Ας δούμε λίγο την ιδιαιτερότητα: Τα νησιά είναι κατά κύριο λόγο μικροί πληθυσμοί  των δύο ή πέντε χιλιάδων κατοίκων κατά τη διάρκεια του χειμώνα.  Το καλοκαίρι όμως,  πολλαπλασιάζεται ο πληθυσμός τους, επί τρεις ή επί δέκα φορές. Αποτέλεσμα αυτού, είναι να δέχονται τεράστιες πιέσεις για διαχείριση απορριμμάτων από την αποκομιδή, μέχρι  και τους χώρους τους οποίους πρέπει να βρεθούν για να επεξεργαστούν τα απορρίμματα μέχρι να θαφτούν.  Η δεύτερη ιδιαιτερότητα που υπάρχει είναι το θέμα της γης.  Η ελεύθερη γη που υπάρχει είναι πολύ μικρή για να γίνουν υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων που συνήθως έχουν κάποια όχληση. Αυτά τα δύο συνδυαστικά, οδήγησαν διαχρονικά την ελληνική δημόσια διοίκηση, είτε βρίσκεται στο επιτελικό κράτος είτε στους δήμους στο να υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης στο να βρεθούν κατάλληλοι χώροι διαχείρισης εντός των νησιών.  Να επιλυθεί το πρόβλημα δηλαδή με έναν οργανωμένο τρόπο, και να υπάρχει φυσικά ταυτόχρονα και η δυνατότητα της οικονομικής στήριξης των δήμων, να ανταπεξέλθουν σ’ αυτές τις μεγάλες τουριστικές πιέσεις κατά την καλοκαιρινή περίοδο», ανέφερε

Η λύση: διαλογή στην πηγή με στελεχωμένους δήμους

Η ενδεδειγμένη λύση που προτάσσεται για τη νησιωτική Ελλάδα σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της ΕΕΔΣΑ είναι η διαλογή στην πηγή με τέσσερα ρεύματα, ούτως ώστε να οδηγείται σε ταφή ένα ελάχιστο ποσοστό υπολείμματος και τη δημιουργία στη συνέχεια ενός πράσινου σημείου χαμηλής όχλησης.

Σε κάθε περίπτωση όμως, σημειώνει, ότι απαιτείται ενίσχυση των υπηρεσιών καθαριότητας για να έχουν τη δυναμική να υλοποιούν δράσεις διαλογής στην πηγή, και στελέχωση του τεχνικού προσωπικού των μέχρι σήμερα υποστελεχωμένων δήμων για να προχωρήσουν απρόσκοπτα οι διαδικασίες ωρίμανσης τεχνικών έργων που αφορούν τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «η συνταγή ειδικά για μικρές κλίμακες όπως είναι τα νησιά μας, είναι πολύ συγκεκριμένη και σε κάποια νησιά έχει πετύχει.

-Ποια είναι η «συνταγή»;  «Εκτεταμένη διαλογή στην πηγή,  σε επίπεδο κατοικίας και επιχείρησης όλων των υλικών, χαρτί, μέταλλο γυαλί πλαστικό σε τέσσερα ρεύματα αλλά και των οργανικών. Αν γίνει αυτό, μειώνονται αυτόματα τα σύμμικτα απορρίμματα, αυτά που δημιουργούν την όχληση δηλαδή, κατά τουλάχιστον 70% με 80%. Ετσι ώστε, σε ένα πολύ μικρό χώρο διαχείρισης, μπορούν να ανακτηθούν με τις σύγχρονες τεχνολογίες περαιτέρω υλικά ή και ενέργεια, ώστε να μείνει για ταφή ένα μικρό υπόλειμμα. Μ΄αυτόν τον τρόπο, μ΄ αυτή τη μέθοδο, με τον πολίτη και την τουριστική επιχείρηση μπροστά, με διαλογή στην πηγή και διαχείριση σε ένα μικρό χώρο, μπορεί να λυθεί το πρόβλημα».

Πρόβλημα οι υποστελεχωμένοι δήμοι

Ο  κ. Ηλιόπουλος ανέφερε ακόμη πως θα ξεπεραστούν τα προσκόμματα που δημιουργούνται σε πολύ μικρούς και υποστελεχωμένους δήμους που αδυνατούν να ανταποκριθούν στα αυξημένα κόστη που προϋποθέτει η ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων:  « Οι δήμοι επειδή είναι υποστελεχωμένοι για να οργανώσουν τη διαλογή στην πηγή, χρειάζονται σαφέστατα ειδικό καθεστώς για τη στελέχωση των διευθύνσεων καθαριότητας. Και νομίζω, ότι η νησιωτικότητα η οποία είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη, μπορεί αυτό να το αιτιολογήσει. Το δεύτερο που χρειάζεται, είναι ειδική επιδότηση για να κάνουν αυτές τις εργασίες αποκομιδής»

Νομοθετική ρύθμιση για τη χωροθέτηση

Ο ίδιος εξηγεί, ότι το επόμενο βήμα μετά την ενίσχυση των υπηρεσιών των δήμων με πόρους και προσωπικό, είναι  « η πολιτική βούληση για να βρεθεί ο χώρος διαχείρισης. Ακόμη και να υπάρχει αδυναμία σε κάποιο νησί,  με μια νομοθετική ρύθμιση για τη δυνατότητα αξιοποίησης τέτοιων χώρων στα νησιά, νομίζω ότι θα βοηθούσε στη διαδικασία επιτάχυνσης των διαδικασιών, καθώς δίνουμε και μία μάχη με το χρόνο, όπως είδατε. Το 2022 που έχει τεθεί ως στόχος από το υπουργείο δεν είναι καθόλου εύκολος, γιατί είμαστε στον σκληρό πυρήνα των τελευταίων 14 ενεργών χωματερών στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα. Αυτά 14 νησιά για να γίνουν μηδέν, είναι ο σκληρός πυρήνας, έχουν ειδικές δυσκολίες, άρα χρειάζεται και νομοθετική υποστήριξη για τη χωροθέτηση  νέων εγκαταστάσεων».

Η αρχή «Πληρώνω όσο Πετάω» ισχυρό κίνητρο για τους πολίτες

Χαρακτηρίζοντας την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων ένα διαρκές εγχείρημα, ανέφερε,  ότι προσομοιάζει «στη λογική του Σίσυφου: Ξεκινάς μία προσπάθεια,  αν δεν μπορέσεις να την ολοκληρώσεις, ξαναγυρνάς πίσω.  Συνεπώς εδώ δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω. Όταν θα μπεις στη  διαλογή στην πηγή, πρέπει να είσαι οργανωμένος ως δήμος για να κάνεις την αποκομιδή, να  ευαισθητοποιείς και να δίνεις κίνητρα στους πολίτες για  να συμμετάσχουν».

Όπως υπογραμμίζει ο αντιπρόεδρος της ΕΕΔΣΑ, ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα για τον πολίτη είναι η εφαρμογή της αρχής “Πληρώνω όσο Πετάω”: «ο πολίτης και ο επιχειρηματίας  πρέπει να έχει ένα σύστημα που θα πληρώνει επιτέλους, αναλογικό τέλη βάσει των απορριμμάτων που παράγει και όχι ανάλογα με τα τετραγωνικά που ζει ή κατοικεί ή έχει την επιχείρησή του, το οποίο είναι απολύτως άδικο. Το σύστημα  ‘’Πληρώνω όσο Πετάω’’,  είναι ιδανικό για να θέσεις τον πολίτη ενεργό σύμμαχό σου σ΄αυτή τη διαδικασία  και να έχεις σταθερά, μία καλή πορεία».

Τέλος, ως παράδειγμα καλής πρακτικής,  ο κ. Ηλιόπουλος ανέφερε το νησί των Λειψών: « Κάποια νησιά έχουν πετύχει πραγματικά υψηλούς στόχους στη διαλογή στην πηγή. Οι Λειψοί, είναι ένα καλό παράδειγμα.  Η πολύ μικρή κλίμακα με μία  τοπική κοινωνία που θέλει να δουλέψει, βοηθάει πάρα πολύ για να διαδοθεί γρήγορα το μήνυμα. Συνεπώς οι Λειψοί  τα κατάφεραν. Το στοίχημα μας, είναι και τα άλλα  τουριστικά νησιά στα οποία υπάρχουν χωματερές οι οποίες πρέπει να κλείσουν.  Για παράδειγμα η Σαντορίνη, είναι σε χωματερή,  η Κάλυμνος, είναι σε χωματερή. Το κόστος είναι εθνικό αυτή τη στιγμή, το πληρώνει ο τουρισμός, το πληρώνουμε όλοι μας και  η εικόνα είναι δραματική».