Αδειοδότηση έργων με σημαντική περιβαλλοντική διάσταση

Tου Ζήση Παπασταμάτη

Πολιτικού Μηχανικού

MSc “Σχεδιασμός και Κατασκευή Υπογείων Έργων»

Εισηγητού ΙΝ.ΕΠ./Εθν. Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης

Σε συνέχεια των προηγούμενων άρθρων μας με θέμα την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπό κατασκευήν Δημοσίων Έργων, είδαμε ότι τα έργα, όσον αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότησή τους κατατάσσονται είτε στην υποκατηγορία Α2 (έργα και οι δραστηριότητες που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον),  είτε στην κατηγορία Β (θεωρούμενα ως έργα και δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και υπόκεινται σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος).

Περιβαλλοντική αδειοδότηση Έργων υποκατηγορίας Α2

Με την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων υποκατηγορίας Α2 πραγματεύεται το Άρθρο 4 του Ν. 4014 / 2011. Τα έργα και δραστηριότητες υποκατηγορίας Α2 λαμβάνουν Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), μετά από ΜΠΕ, από την Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας (ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, και συγκεκριμένα ακολουθείται η εξής διαδικασία:

Υποβάλλεται η ΜΠΕ και φακέλου με συνοδευτικά έγγραφα/σχέδια τεκμηρίωσης στη Δ/νση ΠΕΧΩ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή ορίζει έναν υπάλληλο υπεύθυνο για τη διαχείριση της διαδικασίας και την τήρηση των προθεσμιών. Έλεγχο πληρότητας φακέλου ΜΠΕ εντός 10 εργάσιμων ημερών. Στο στάδιο αυτό είναι δυνατή η υποβολή του φακέλου της ΜΠΕ σε ένα μόνο αντίγραφο και εφόσον αυτός κριθεί ότι πληροί τις τυπικές απαιτήσεις ακολουθεί η υποβολή από τον υπόχρεο φορέα του έργου ή της δραστηριότητας των υπολοίπων προβλεπόμενων αντιγράφων του φακέλου. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη πληρότητας αυτού, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν αποδέχεται τον φάκελο και τον επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα απαιτούμενα  προς συμπλήρωση πεδία και στοιχεία.

Αποστολή της ΜΠΕ προς τις υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης καθώς και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ για την έναρξη της διαδικασίας διαβούλευσης εντός 2 εργάσιμων ημερών από την ολοκλήρωση του ελέγχου πληρότητας (σύνολο 12). Δεν απαιτείται γνώμη της αρχαιολογικής υπηρεσίας για τα έργα τα οποία χωροθετούνται στο σύνολό τους σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως, ή εντός ορίων οικισμών.

Συλλογή γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς της Διοίκησης και απόψεων του κοινού και άλλων φορέων (διαδικασία διαβούλευσης) σε χρονικό διάστημα 35 εργάσιμων ημερών από την αποστολή και δημοσιοποίηση της ΜΠΕ (σύνολο 47).

Αξιολόγηση και στάθμιση γνωμοδοτήσεων και απόψεων, καθώς και τυχόν απόψεων του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας επ’ αυτών, από τη Δ/νση ΠΕΧΩ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εντός 20 εργάσιμων ημερών (σύνολο 67).

Σύνταξη ΑΕΠΟ (ή απόρριψης του έργου) από τη Δ/νση ΠΕΧΩ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εντός 15 εργάσιμων ημερών, ανεξαρτήτως του αν έχουν γνωμοδοτήσει όλοι οι συναρμόδιοι φορείς (συμπεριλαμβανομένων της Αρχαιολογίας   και των Δασών) (σύνολο 82 εργάσιμες ημέρες ή περίπου 17 εβδομάδες ή περίπου 4 μήνες).

Υπογραφή ΑΕΠΟ από ΓΓ Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας δύναται να ζητήσει, πριν από τη διαδικασία της ΜΠΕ, τη γνωμοδότηση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής με την υποβολή φακέλου Προκαταρκτικού Προσδιορισμού Περιβαλλοντικών Απαιτήσεων (ΠΠΠΑ). Στην περίπτωση αυτή ακολουθείται οι προθεσμίες να συντομεύονται κατά 5 ημέρες έκαστη.

Διαδικασία Ανανέωσης ΑΕΠΟ

Αναφορικά με τη διαδικασία ανανέωσης ΑΕΠΟ, ισχύουν τα εξής:

Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων πριν από τη λήξη ισχύος της ΑΕΠΟ, υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή Φάκελο Ανανέωσης ΑΕΠΟ. Μετά την υποβολή του Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες:

Εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την τυπική πληρότητα αυτού και εφόσον ο φάκελος κριθεί επαρκής, τον αποστέλλει στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο για δημοσιοποίηση ενώ ταυτόχρονα τον αναρτά στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, χωρίς όμως να απαιτείται σχετική διαδικασία διαβούλευσης. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη τυπικής πληρότητας των δικαιολογητικών, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν τα αποδέχεται και τα επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα πεδία και στοιχεία προς συμπλήρωση.

Ακολούθως εντός χρονικού διαστήματος είκοσι πέντε  (25) εργασίμων ημερών από την υποβολή του φακέλου η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τα υποβληθέντα δικαιολογητικά συμπληρώνοντας ειδικό τυποποιημένο έντυπο και αποφαίνεται: ι) αν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ για το σύνολο ή μέρος του έργου ή δραστηριότητας για την τήρηση της διαδικασίας ΕΠΟ ή ιι) ανανεώνει την υφιστάμενη ΑΕΠΟ λαμβάνοντας υπόψη τις ισχύουσες γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος.

Στις περιπτώσεις ανανέωσης ΑΕΠΟ όπου δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, η απόφαση Ανανέωσης ΑΕΠΟ εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής, ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του.

Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας νέας αδειοδότησης η υφιστάμενη ΑΕΠΟ διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον δυο μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης ΑΕΠΟ.

Διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ

Αναφορικά με τη διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ, ισχύουν τα εξής:

Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων σε περίπτωση εκσυγχρονισμού, επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης περιβαλλοντικά αδειοδοτημένων έργων ή δραστηριοτήτων, υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή Φάκελο Τροποποίησης ΑΕΠΟ. Μετά την υποβολή του Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακό-

λουθες ενέργειες:

Εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την τυπική πληρότητα αυτού και εφόσον ο φάκελος κριθεί επαρκής, τον αποστέλλει στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο για δημοσιοποίηση ενώ ταυτόχρονα τον αναρτά στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, χωρίς όμως να απαιτείται σχετική διαδικασία διαβούλευσης. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη τυπικής πληρότητας του φακέλου, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν τον αποδέχεται και τον επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα πεδία και στοιχεία προς συμπλήρωση.

Ακολούθως εντός χρονικού διαστήματος είκοσι πέντε (25) εργασίμων ημερών από την υποβολή του Φακέλου η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τον ως άνω υποβληθέντα φάκελο συμπληρώνοντας ειδικό τυποποιημένο έντυπο και αποφαίνεται:

ι) είτε ότι λόγω των διαφοροποιήσεων επέρχεται ουσιαστική επιδείνωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, ο-

πότε απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ.

ιι) είτε ότι δεν επέρχεται ουσιαστική επιδείνωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε εκδίδει νέα τροποποιημένη ΑΕΠΟ ή απόφαση περί μη τροποποίησης της ΑΕΠΟ, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία εκσυγχρονισμού,επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης του έργου ή της δραστηριότητας και τις ισχύουσες γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος.

Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων δύνανται να προχωρήσουν σε απευθείας υποβολή νέας ΜΠΕ, εφόσον κρίνουν εκ των προτέρων ότι επέρχεται ουσιαστική επιδείνωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την τροποποίηση του έργου ή της δραστηριότητας.

Στις περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, η νέα ΑΕΠΟ εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής, ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενο του.

Για το χρονικό διάστημα, που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας νέας αδειοδότησης, η υφιστάμενη ΑΕΠΟ διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον δυο μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης ΑΕΠΟ.

Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων κατηγορίας Β

Η βασική καινοτομία του άρθρου αυτού είναι ότι απαλλάσσονται από τη διαδικασία των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων και δραστηριοτήτων που έχουν τοπικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως π.χ. μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, βιοτεχνίες και βιομηχανίες χαμηλής όχλησης (επαγγελματικά εργαστήρια εντός πόλης, μικρά εργοστάσια σε βιομηχανικές περιο-

χές, μικρά ξενοδοχεία εντός σχεδίου πόλεως κλπ.). Με τη υφιστάμενη κατηγοριοποίηση έργων και δραστηριοτήτων, η ρύθμιση αυτή συνεπάγεται 13.300 φακέλους ετησίως. Σε αντικατάσταση της διαδικασίας της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι δραστηριότητες αυτές θα λαμβάνουν πρότυπους περιβαλλοντικούς όρους, οι οποίοι χορηγούνται αυτόματα. Τα έργα κατηγορίας Β λαμβάνουν ΠΠΔ, οι οποίες ενσωματώνονται στην άδεια λειτουργίας ή πραγματοποίησης του έργου (εφόσον υφίσταται, όπως π.χ. στη βιομηχανία, στα ξενοδοχεία, στα πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, στα ιχθυοτροφεία κλπ), σύμφωνα με αντίστοιχη ρύθμιση που υπάρχει στο νέο νόμο 3982/2011 (άρθρο 36.2) για την αδειοδότηση της βιομηχανίας.

Οι ΠΠΔ δίνονται αυτόματα από την αρμόδια υπηρεσία που χορηγεί την άδεια λειτουργίας του έργου ή της δραστηριότητας, με βάση δήλωση του μελετητή ή του φορέα του έργου. Αν το έργο ή η δραστηριότητα δε λαμβάνει άδεια λειτουργίας, τότε οι ΠΠΔ δίνονται από την αρμόδια υπηρεσία περιβάλλοντος της Περιφέρειας.

Οι ΠΠΔ αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των απαιτούμενων, κατά περίπτωση, αδειών που προβλέπονται για την κατασκευή, εγκατάσταση ή λειτουργία του εν λόγω έργου ή δραστηριότητας και ανανεώνονται τουλάχιστον ανά δέκα (10) χρόνια.

Με αποφάσεις του Υπουργού ΠΕΚΑ και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, που εκδίδονται εντός εννέα μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζονται οι προβλεπόμενες ΠΠΔ έργων και δραστηριοτήτων του παρόντος καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.

Υφιστάμενα έργα και δραστηριότητες στερούμενα περιβαλλοντικών όρων

Με την εν λόγω ρύθμιση, δίνεται η δυνατότητα τα ήδη υφιστάμενα έργα και δραστηριότητες που υπόκεινται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση, θα μπορούσαν με βάση τις ισχύουσες διατάξεις να αδειοδοτηθούν περιβαλλοντικά, αλλά δεν διαθέτουν, με δική τους υπαιτιότητα, έως σήμερα περιβαλλοντικούς όρους, οφείλουν να υποβάλλουν σχετική αίτηση εντός 1 έτους, συνοδευόμενη από σχετικό παράβολο, προκειμένου να εφοδιαστούν με ΑΕΠΟ ή να υπαχθούν σε ΠΠΔ αναλόγως της κατηγορίας ή υποκατηγορίας στην οποία ανήκουν. Η προτεινόμενη διάταξη θα είναι υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος αφού δραστηριότητες που σήμερα διεξάγονται χωρίς περιβαλλοντικούς όρους, θα διεξάγονται πλέον με όρους και περιορισμούς για τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος. Στις περιπτώσεις αυτές τα εν λόγω έργα ή δραστηριότητες αντιμετωπίζονται ως νέα και αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά με βάση τις σχετικές διατάξεις που ισχύουν κατά το χρόνο υπαγωγής τους στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Τυχόν μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου συνεπάγεται αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του έργου ή της δραστηριότητας.