Αυτά είναι τα βήματα για την ίδρυση, τη λειτουργία και την ανάπτυξη των Ενεργειακών Κοινοτήτων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Τον αναλυτικό χάρτη με όλες τις διαδρομές που οδηγούν στη δημιουργία και ανάπτυξη Ενεργειακών Κοινοτήτων στην Ελλάδα, όπως καθορίζονται λεπτομερώς από το νέο νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή και τίθεται άμεσα σε ισχύ, παρουσιάζει το ecopress.

Στο νέο νόμο για τις Ενεργειακές Κοινότητες περιγράφονται  αναλυτικά:

• Το περιεχόμενο του καταστατικού.
• Πως γίνεται η  σύσταση Ενεργειακής Κοινότητας.
• Τα δικαιολογητικά εγγραφής στο Μητρώο των Ενεργειακών Κοινοτήτων.
• Πως θα γίνονται οι συγχωνεύσεις και  οι  μετατροπές
• Τι προβλέπεται για τοπικές  Ενώσεις και  την ίδρυση πανελλαδικής Ομοσπονδίας
• Πως θα γίνεται η διάθεση των πλεονασμάτων.
• Τι προβλέπεται για τη λύση- εκκαθάριση

Δικαίωμα συμμετοχής

Σύμφωνα με το νέο νόμο δικαίωμα συμμετοχής στις Ενεργειακές Κοινότητες έχουν φυσικά πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. ή επιχειρήσεις αυτών και Ο.Τ.Α. β΄ βαθμού εντός των διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.

Προβλέπεται επίσης ότι τουλάχιστον το 50% συν ένα των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν., και συγκεκριμένα τα φυσικά πρόσωπα – μέλη να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της περιφερειακής ενότητας αυτής και τα νομικά πρόσωπα μέλη να έχουν την έδρα τους εντός της περιφερειακής ενότητας της έδρας της Ε.Κοιν.

Οι Ενεργειακές Κοινότητες θα μπορούν να παράγουν,  να αποθηκεύουν, να διαθέτουν στα μέλη τους ή και να πωλούν ηλεκτρική, θερμική, ψυκτική ενέργεια, να αναπτύσσουν δίκτυο και να εκμεταλλεύονται υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, ακόμη και να προμηθεύουν τα μέλη τους με ηλεκτροκίνητα οχήματα.

Αναλυτικά λοιπόν τα βήματα για την ίδρυση, λειτουργία και ανάπτυξη των νέου τύπου ενεργειακών συνεταιρισμών, έχουν ως εξής:

Το ελάχιστο περιεχόμενο του καταστατικού των Ενεργειακών Κοινοτήτων

Ο νέος νόμος καθορίζει με λεπτομέρειες τον τύπο και το ελάχιστο περιεχόμενο του καταστατικού των Ενεργειακών Κοινοτήτων. Προβλέπει ότι το καταστατικό της Ε.Κοιν. καταρτίζεται µε ιδιωτικό έγγραφο που χρονολογείται και υπογράφεται από τα µέλη και καθορίζει τουλάχιστον:

• Tο ονοµατεπώνυµο, το πατρώνυµο, τη διεύθυνση και τον αριθµό φορολογικού µητρώου (ΑΦΜ) των φυσικών προσώπων- µελών της, καθώς και την επωνυµία.
• Tην έδρα, τον ΑΦΜ και, εφόσον υφίσταται υποχρέωση εγγραφής στο Γ.Ε.ΜΗ., τον αριθµό Γ.Ε.ΜΗ. των νοµικών προσώπων- µελών της.
• Tην επωνυµία και την έδρα της. Η επωνυµία περιλαµβάνει υποχρεωτικά τον όρο «Ενεργειακή Κοινότητα» ή τη συντοµογραφία «Ε.Κοιν.» και ένδειξη της έκτασης της ευθύνης των µελών της. Ονόµατα φυσικών προσώπων ή επωνυµίες νοµικών προσώπων δεν περιλαµβάνονται στην επωνυµία της Ε.Κοιν.. Ως έδρα της Ε.Κοιν. ορίζεται δήµος ή δηµοτικό διαµέρισµα της ελληνικής επικράτειας.
• Tο σκοπό και τις δραστηριότητές της.
• Tις προϋποθέσεις εισόδου, αποχώρησης και διαγραφής των µελών, καθώς και τα δικαιώµατα, τις υποχρεώσεις και τις συνέπειες της µη εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους προς την Ε.Κοιν.
• Tο ύψος της συνεταιριστικής µερίδας, τον τρόπο και το χρόνο καταβολής της, καθώς και τη διαδικασία απόδοσής της.
• Tην έκταση ευθύνης των µελών της.
• Tη διάρκειά της.
• Tον αριθµό των µελών του διοικητικού συµβουλίου που δεν µπορεί να είναι λιγότερα από 3, κατά παρέκκλιση της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 1667/1986.
• Tην τύχη της συνεταιριστικής µερίδας σε περίπτωση θανάτου συνεταίρου.
• Tον ορισµό προσωρινής διοικητικής επιτροπής που µεριµνά για την έγκριση του καταστατικού και τη σύγκληση της πρώτης γενικής συνέλευσης για ανάδειξη των οργάνων διοίκησης.
• Tον τρόπο διάθεσης των πλεονασµάτων χρήσης.
• Tη λήξη και τους ελεγκτές της πρώτης διαχειριστικής χρήσης.

Πως γίνεται η σύσταση Ενεργειακής Κοινότητας

Για τη σύσταση της Ε.Κοιν. τηρείται η διαδικασία ίδρυσης ενός αστικού συνεταιρισµού. Το καταστατικό πρέπει να υπογράφεται από τα µέλη. Για τη σύσταση της Ε.Κοιν. προσκοµίζονται στο αρµόδιο Ειρηνοδικείο τα εξής δικαιολογητικά:

• Το καταστατικό της Ε.Κοιν.
• Συµβολαιογραφικά έγγραφα ή δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) για τα φυσικά πρόσωπα – µέλη που να αποδεικνύουν την πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο εντός της Περιφέρειας της έδρας της Ε.Κοιν. ή τα πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης των φυσικών προσώπων – µελών τους που είναι δηµότες δήµου της Περιφέρειας, εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν..
• Τα καταστατικά των νοµικών προσώπων- µελών της Ε.Κοιν..
• Η Ε.Κοιν. αποκτά νοµική προσωπικότητα µε την καταχώρηση του καταστατικού της στο Μητρώο Ε.Κοιν. του Γ.Ε.ΜΗ.

Δεν απαιτείται καταχώρηση στο µητρώο συνεταιρισµών του Ειρηνοδικείου της παρ. 3 του άρθρου 1 ν. 1667/1986, ούτε οι κοινοποιήσεις του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 6 του ίδιου άρθρου.

Τα δικαιολογητικά εγγραφής στο Μητρώο των Ενεργειακών Κοινοτήτων

Συνιστάται Μητρώο Ε.Κοιν., το οποίο είναι δηµόσιο βιβλίο που τηρείται σε ηλεκτρονική µορφή. Αρµόδια αρχή για την τήρηση του Μητρώου Ε.Κοιν. και για την καταχώρηση των καταστατικών και των στοιχείων των Ε.Κοιν. σε αυτό, ορίζεται το Γ.Ε.ΜΗ., δια των αρµόδιων υπηρεσιών των κατά τόπους επιµελητηρίων.

Με την επιφύλαξη των υποχρεωτικών στοιχείων και πράξεων που καταχωρίζονται στο Γ.Ε.ΜΗ., σύµφωνα µε το ν. 3419/2005 και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδιδόµενες αποφάσεις, το Μητρώο Ε.Κοιν. περιέχει:

• Την επωνυµία και το σκοπό της Ε.Κοιν.
• Την κατηγορία της Ε.Κοιν. σε σχέση µε την ευθύνη των συνεταίρων.
• Τα ονοµατεπώνυµα των νόµιµων εκπροσώπων της Ε.Κοιν..
• Μέσα σε αποκλειστική προθεσµία 3 µηνών από την καταχώρηση στο Μητρώο Ε.Κοιν., προσκοµίζεται στην αρµόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. πρακτικό της προσωρινής διοικητικής επιτροπής ή του διοικητικού συµβουλίου για την πιστοποίηση της καταβολής του συνεταιριστικού κεφαλαίου που ορίζεται στο καταστατικό. Αν δεν τηρηθεί η αποκλειστική προθεσµία των 3 µηνών, το Γ.Ε.ΜΗ. προβαίνει σε διαγραφή της Ε.Κοιν. από το Μητρώο Ε.Κοιν.
• Σε περίπτωση µερικής καταβολής ή µη καταβολής από µέλος ή µέλη του συνεταιριστικού κεφαλαίου, η προσωρινή διοικητική επιτροπή ή το διοικητικό συµβούλιο υποβάλλει και κωδικοποιηµένο κείµενο του ισχύοντος καταστατικού που περιλαµβάνει αντίστοιχη µείωση του συνεταιριστικού κεφαλαίου και των συνεταιριστικών µερίδων.
• Το πρακτικό της γενικής συνέλευσης για την εκλογή του διοικητικού συµβουλίου και το πρακτικό του διοικητικού συµβουλίου για τη συγκρότησή του σε σώµα και για την κατανοµή αρµοδιοτήτων εκπροσώπησης υποβάλλονται µέσα σε 1 µήνα για καταχώρηση στο Γ.Ε.ΜΗ.
• Ο ισολογισµός και ο λογαριασµός αποτελεσµάτων χρήσης µαζί µε την έκθεση του διοικητικού συµβουλίου και των ελεγκτών δηµοσιεύονται στο Γ.Ε.ΜΗ. µέσα σε ένα µήνα από την έγκρισή τους από την ετήσια τακτική γενική συνέλευση.

Σημειώνεται ότι αν η Ε.Κοιν. οδηγηθεί σε λύση και εκκαθάριση, το Γ.Ε.ΜΗ. προβαίνει σε διαγραφή της Ε.Κοιν. από το Μητρώο Ε.Κοιν. µετά την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης.

Με απόφαση των Υπουργών Οικονοµίας και Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας µπορούν να καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές του Μητρώου Ε.Κοιν. και κάθε αναγκαία λεπτοµέρεια για τη λειτουργία του.

Συγχώνευση Ενεργειακών Κοινοτήτων

Δύο ή περισσότερες Ε. Κοιν. µπορούν να συγχωνευθούν, σύµφωνα µε το άρθρο 10 παρ. 4 του ν. 1667/1986, υπό την προϋπόθεση ότι οι υπό συγχώνευση Ε.Κοιν. εφαρµόζουν όµοιο τρόπο διάθεσης των πλεονασµάτων χρήσης και έχουν έδρα εντός της ίδιας Περιφέρειας.

Επιπλέον των δυνατοτήτων µετατροπής του άρθρου 16 του ν. 1667/1986, επιτρέπεται η µετατροπή κάθε τύπου συνεταιρισµού σε Ε.Κοιν. σύµφωνα µε τις διατάξεις του παρόντος νόµου.

Τοπικές Ενώσεις – Πανελλαδική Οµοσπονδία

Τουλάχιστον πέντε Ε.Κοιν. που έχουν την έδρα τους στην ίδια Περιφέρεια µπορούν να συστήσουν ένωση ενεργειακών συνεταιρισµών µε σκοπό το συντονισµό και την προώθηση των δραστηριοτήτων τους. Οι ενώσεις ενεργειακών συνεταιρισµών όλης της χώρας µπορούν να συστήσουν την Οµοσπονδία των Ενεργειακών Συνεταιρισµών της Ελλάδας για το συντονισµό και τη γενικότερη εκπροσώπηση του ενεργειακού συνεταιριστικού κινήµατος της χώρας.

Πως θα γίνεται η διάθεση πλεονασµάτων χρήσης

Από τα πλεονάσµατα κάθε χρήσης της Ε.Κοιν. παρακρατείται τουλάχιστον το 10% για το σχηµατισµό του τακτικού αποθεµατικού. Η παρακράτηση δεν είναι υποχρεωτική όταν το ύψος του αποθεµατικού είναι τουλάχιστον ίσο µε το ύψος του συνεταιριστικού κεφαλαίου της Ε.Κοιν..

Τα πλεονάσµατα της χρήσης δεν διανέµονται στα µέλη, αλλά παραµένουν στην Ε.Κοιν. υπό τη µορφή αποθεµατικών και διατίθενται για τους σκοπούς της µε απόφαση της γενικής συνέλευσης.

Ειδικά, για Ε.Κοιν. στις οποίες συµµετέχουν αποκλειστικά Ο.Τ.Α. α΄ ή β΄ βαθµού της Περιφέρειας στην οποία έχει την έδρα της η Ε.Κοιν. και για Ε.Κοιν. που έχουν την έδρα τους σε νησιωτικό δήµο µε πληθυσµό κάτω από 3100 κατοίκους, σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή, εφόσον συµµετέχει στην Ε.Κοιν. Ο.Τ.Α α΄ ή β΄ βαθµού της Περιφέρειας στην οποία έχει την έδρα της η Ε.Κοιν., µπορεί µέρος ή το σύνολο των πλεονασµάτων χρήσης της Ε.Κοιν. να διατίθεται για δράσεις κοινής ωφέλειας τοπικού χαρακτήρα που σχετίζονται µε την επάρκεια και τον ανεφοδιασµό πρώτων υλών, καυσίµων και νερού µετά την παρακράτηση του τακτικού αποθεµατικού.

Ενεργειακές Κοινότητες, στις οποίες συµµετέχουν τουλάχιστον 15 µέλη ή 10 προκειµένου για Ε.Κοιν. µε έδρα σε νησιωτικό δήµο µε πληθυσµό κάτω από 3.100 κατοίκους σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή, και το 50% συν ένα εξ αυτών είναι φυσικά πρόσωπα, µπορούν να διανέµουν στα µέλη τους τα πλεονάσµατα της χρήσης µετά την αφαίρεση του τακτικού αποθεµατικού, εφόσον υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο καταστατικό. Η προϋπόθεση της πλειοψηφικής συµµετοχής φυσικών προσώπων του προηγούµενου εδαφίου, πρέπει να πληρούται κατά τη σύσταση της Ε.Κοιν. και καθ’ όλη τη διάρκειά της.

Λύση- Εκκαθάριση- Συγχώνευση- Μετατροπή

Η Ε.Κοιν. λύεται:

• Αν µειωθεί ο αριθµός των µελών της κάτω από τα όρια ή αν πάψουν να ισχύουν οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος και δεν αντικατασταθούν ή συµπληρωθούν τα µέλη εντός τριµήνου.
• Όταν λήξει η χρονική διάρκειά της.
• Με απόφαση της γενικής συνέλευσης.
• Αν κηρυχθεί σε πτώχευση.

Τη λύση της Ε.Κοιν. ακολουθεί η εκκαθάριση. Αν η Ε.Κοιν. κηρυχθεί σε πτώχευση, ακολουθείται η διαδικασία του Πτωχευτικού Κώδικα. Την εκκαθάριση διενεργούν δύο εκκαθαριστές που ορίζονται από τη γενική συνέλευση. Η Ε.Κοιν. λογίζεται ότι εξακολουθεί να υφίσταται και µετά τη λύση της για όσο χρόνο διαρκεί η εκκαθάριση. Κατά την εκκαθάριση διεκπεραιώνονται οι εκκρεµείς υποθέσεις και ιδίως εισπράττονται οι απαιτήσεις, ρευστοποιείται η περιουσία και πληρώνονται τα χρέη της Ε.Κοιν..

Από το τυχόν θετικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης, επιστρέφονται στα µέλη οι δοθείσες συνεταιριστικές µερίδες και οι εισφορές τους. Το υπόλοιπο που αποµένει διανέµεται σε κοινότητες παραγωγών ή σωµατεία ή συλλόγους ή φορείς ή ενώσεις προσώπων ή οργανώσεις ή άλλα νοµικά πρόσωπα µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που δραστηριοποιούνται στους τοµείς ενέργειας και προστασίας περιβάλλοντος εντός της Περιφέρειας της έδρας της Ε.Κοιν.. Για τις Ε.Κοιν. στις οποίες συμμετέχουν τουλάχιστον 15 μέλη (ή 10 μέλη εφ’ όσον εδρεύουν σε νησιωτικό δήμο με πληθυσμό κάτω των 3100 κατοίκων)  το υπόλοιπο που αποµένει διανέµεται στα µέλη, αναλογικά µε τη συµµετοχή τους στο συνεταιριστικό κεφάλαιο.

Αν κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης δεν καταστεί δυνατή η µεταβίβαση αδειών ή σταθµού παραγωγής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. ή υβριδικού σταθµού της Ε.Κοιν., παύουν να ισχύουν αυτοδικαίως η Άδεια Παραγωγής, η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, η Προσφορά Όρων Σύνδεσης, η Άδεια Εγκατάστασης και γενικά όλες οι άδειες και εγκρίσεις που έχουν χορηγηθεί για τον εν λόγω σταθµό.

Η προηγούµενη παράγραφος δεν εφαρµόζεται σε σταθµούς που έχουν τεθεί σε δοκιµαστική ή κανονική λειτουργία κατά το χρόνο λύσης της Ε.Κοιν.. Οι σταθµοί αυτοί επιτρέπεται να µεταβιβαστούν σε οποιονδήποτε τρίτο. Ο νέος κάτοχος που αποκτά το σταθµό, σύµφωνα µε τα παραπάνω και κατά παρέκκλιση της παραγράφου 2 του άρθρου 12, δεν λαµβάνει Λειτουργική Ενίσχυση, αλλά αποζηµιώνεται:

α) µόνο στο πλαίσιο της συµµετοχής του σταθµού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα οριζόµενα στην παρ. 19 του άρθρου 3 του ν. 4414/2016 (Α΄ 149) για σταθµό εγκατεστηµένο στο Διασυνδεδεµένο Σύστηµα ή

β) κατά τα οριζόµενα στην παρ. 10 του άρθρου 8 του ν. 4414/2016 για σταθµό εγκατεστηµένο σε Μη Διασυνδεδεµένο Νησί.