Του Βαγγέλη Ματράγκου, Πολ. Μηχανικός ΕΜΠ, MSc,
Η δουλειά του μηχανικού είναι σημαντική για την υγεία, την προστασία, την πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας. Πρέπει να βρίσκεται εντός κανόνων; Βεβαίως. Πρέπει να υπάρχουν ευθύνες; Προφανώς. Δεν πρέπει όμως να ποινικοποιείται και ειδικά, όταν οι νόμοι είναι ασαφείς αλληλοαναιρούμενοι και κυριολεκτικά γραμμένοι στο πόδι.
Ο μηχανικός έχει ευθύνη πρακτικά σε όλο το φάσμα των εργασιών του, είτε πρόκειται για μελέτη είτε ακόμη περισσότερο για την επίβλεψη της κατασκευής.
Και στις δύο περιπτώσεις η ευθύνη ελέγχεται με βάση την εφαρμογή των νόμων και κανονισμών που διέπουν την μελέτη και κατασκευή ενός τεχνικού έργου.
Η μη τήρησή τους, σε ό,τι αφορά τα ελάχιστα, έχει συνέπειες οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα, από την κακότεχνη μελέτη ή κατασκευή, έως την απώλεια ζωής, από κατάρρευση-αστοχία ή από ατύχημα λόγω μη λήψης των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας.
Επίσης όπως προκύπτει με βάση τους νόμους τακτοποίησης αυθαιρέτων, ο μηχανικός φέρει ευθύνη για την μη ορθή εφαρμογή τους, σε ό,τι αφορά την μεταβίβαση ακινήτων, με ευθύνες τόσο χρηματικές, όσο και ποινικές. Επίσης πάντα μέσα στο … «παιχνίδι» είναι και το αστικό κομμάτι των αποζημιώσεων.
Έτσι όπως προκύπτει από την εφαρμογή του άρθρου 285 του Ποινικού Κώδικα, η παραγραφή της αξιόποινης πράξης δεν αρχίζει από το χρόνο κατά τον οποίο ο υπαίτιος ενήργησε ή όφειλε να ενεργήσει, όπως ορίζεται για όλα τα αδικήματα, αλλά από την ημέρα επέλευσης του αδικήματος, ρύθμιση που καθιστά την πράξη, πρακτικά απαράγραπτη, όπως το αδίκημα των βασανιστηρίων υπό καθεστώς σφετερισμού της λαϊκής κυριαρχίας.
Μέχρι εδώ όλα, η σχεδόν όλα καλά, μιας και το αδίκημα από αμέλεια ενός μηχανικού εξισώνεται με το τον βασανισμό πολιτών κατά τη διάρκεια πραξικοπήματος.
Ένας μηχανικός επομένως οφείλει όχι μόνο να εφαρμόσει κατά γράμμα τη νομοθεσία, αλλά και να προβλέψει οτιδήποτε ενδέχεται να πάει στραβά και να οδηγήσει σε ατύχημα, αστοχία ή υποβάθμιση της ποιότητας του έργου.
Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που η νομοθεσία είναι ασαφής, ή όταν είναι κακογραμμένη με ελληνικά επιπέδου τρίτης δημοτικού;
Στις περιπτώσεις, που μεταγενέστεροι νόμοι αλλάζουν προγενέστερους αλλά χωρίς σαφή κατάργησή τους;
Όταν εκδίδονται εγκύκλιοι που τροποποιούν τους νόμους αντί να τους εξειδικεύουν;
Όταν άλλοι νόμοι για το ίδιο θέμα έχουν διατάξεις που είναι μεταξύ τους αντίθετες;
Όταν πρέπει να συνδυαστούν πολλές διατάξεις πολλών νόμων για να βρεθεί νόημα;
Σε αυτές τις περιπτώσεις που σταματάει η ευθύνη των μηχανικών και που ξεκινάει η ευθύνη του νομοθέτη;
Αφορμή για να γραφτούν τα παραπάνω, μιας και δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρονται βέβαια, στάθηκε η τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή και αναφέρει πως:
«Όλες οι επιτροπές και οι θεσμικά υπεύθυνοι για την διαχείριση της πανδημίας COVID-19 στην Ελλάδα, έχουν πλέον το ακαταδίωκτο για τις ενέργειές τους. Συγκεκριμένα η τροπολογία αναφέρει πως τα μέλη της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού covid-19, της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, δεν ευθύνονται, δεν διώκονται και δεν εξετάζονται για γνώμη που διατύπωσαν ή ψήφο που έδωσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους στο πλαίσιο της λειτουργίας των ως άνω Επιτροπών- δίωξη επιτρέπεται μόνο για συκοφαντική δυσφήμηση ή εξύβριση».
Ακριβώς το ίδιο είχε νομοθετηθεί και για τα μέλη του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).
Με λίγα λόγια, όταν για κάποιον από τους προαναφερθέντες κατατεθεί μηνυτήρια αναφορά, ο εισαγγελέας είναι υποχρεωμένος να την θέσει στο αρχείο.
Η δουλειά του μηχανικού είναι δύσκολη.
Η δουλειά του μηχανικού φέρει ευθύνη.
Η δουλειά του μηχανικού είναι σημαντική για την υγεία, την προστασία, την πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας. Πρέπει να βρίσκεται εντός κανόνων; Βεβαίως. Πρέπει να υπάρχουν ευθύνες; Προφανώς. Δεν πρέπει όμως να ποινικοποιείται και ειδικά, όταν οι νόμοι είναι ασαφείς αλληλοαναιρούμενοι και κυριολεκτικά γραμμένοι στο πόδι.
Ο θεσμικός ορυμαγδός που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία δέκα χρόνια με τους νόμους αυθαιρέτων, θα οδηγήσει σε πολύ σοβαρές συνέπειες για τους συναδέλφους. Όταν με ένα μόνο χαρτί καθορίζεται η μετέπειτα ζωή ενός ακινήτου και η βάση για να εκδοθεί αυτό το χαρτί είναι σαθρή, οι ευθύνες που αναλαμβάνουν οι μηχανικοί ως ελεγκτές, επωμιζόμενοι οιονεί και a priori επί της ουσίας αντί του δημοσίου, οι ίδιοι τις διαχρονικές ευθύνες της πολιτείας, είναι δυσανάλογες και άδικες.
Κάποιος θα έλεγε πως μία αντίστοιχη διάταξη για τους μηχανικούς σε ό,τι αφορά τις ρυθμίσεις στους νόμους των αυθαιρέτων είναι απαραίτητη, ώστε να κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να κρέμεται η δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι τους.
Αυτό που έχει σημασία είναι η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και η πιστοποίηση των οικοδομικών επαγγελμάτων, ώστε να θωρακιστεί και επί της ουσίας το περιβάλλον μέσα στο οποίο μελετώνται και εκτελούνται τα τεχνικά έργα, ώστε ο μηχανικός μελετητής και επιβλέπων, να μπορεί να αναλάβει όλες αλλά ΜΟΝΟΝ τις ευθύνες που του αναλογούν.
