Ακίνητα: σε ποιους επιστρέφεται ΕΝΦΙΑ και γιατί

Της Ντίνας Καράτζιου/

Με οδηγό την ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το 2016, θα επιστραφεί σε ιδιοκτήτες ακινήτων ΕΝΦΙΑ και ΦΑΠ ο οποίος δεν έχει συμψηφιστεί, σύμφωνα με διάταξη του νέου φορολογικού νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών.

Διάταξη νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών, προβλέπει την Επιστροφή Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) και ΕΝΦΙΑ, για τα ακίνητα των περιοχών όπου οι φόροι είχαν προσδιοριστεί με βάση τις αντικειμενικές αξίες του 2008 και στη συνέχεια διενεργήθηκε νέα εκκαθάριση φόρου σε εκτέλεση της ακυρωτικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Δεν έχουν επιστραφεί

Ωστόσο παρόλο που προβλέπεται συμψηφισμός του φόρου με τον  ΕΝΦΙΑ των επόμενων ετών, κάτι τέτοιο δεν συνέβη, καθώς το ποσό που έπρεπε να επιστραφεί, υπερκάλυπτε κατά πολύ τις μελλοντικές οφειλές, λόγω της αλλαγής της περιουσιακής εικόνας κάποιων φορολογουμένων. Ετσι, τα ποσά που έπρεπε να επιστραφούν, παρέμεναν δεσμευμένα στις εφορείες. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην αιτιολογική έκθεση, «Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, μετά τη νέα εκκαθάριση των φόρων, οι οφειλές των φορολογουμένων σε φόρους υπολείπονται κατά πολύ των ποσών προς συμψηφισμό, βάσει της τρέχουσας περιουσιακής τους κατάστασης, και εκκρεμούν στις Δ.Ο.Υ. ατομικά φύλλα έκπτωσης (Α.Φ.ΕΚ.), τα οποία δεν έχουν εκτελεστεί ακόμα κατ’ εφαρμογή του τετάρτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 32 του ν. 3842/2010 και πιθανόν να απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα γι’ αυτό ή αυτό να μην καταστεί στο μέλλον δυνατό, εάν έχει μεταβληθεί ουσιωδώς η περιουσιακή κατάσταση των φορολογουμένων».

Μείωση ακίνητης περιουσίας

Η διάταξη αφορά δηλαδή σε δικαιούχους οι οποίοι, στο μεταξύ μειώθηκε η ακίνητη περιουσία τους και άρα ο ΕΝΦΙΑ, με τον οποίο βαρύνονται είναι μικρότερος ή και  ακόμη και μηδενικός.  Οσον αφορά τα ακίνητα που εντάχθηκαν στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών μετά το 2008, ο φόρος κατοχής ακινήτων που καταβλήθηκε αχρεώστητα θα συμψηφιστεί με τον ΕΝΦΙΑ των επομένων ετών έως το 2025.

Η  διάταξη

Η διάταξη που προβλέπει την επιστροφή Φ.Α.Π. και ΕΝ.Φ.Ι.Α. για τα ακίνητα των περιοχών όπου διενεργήθηκε νέα εκκαθάριση φόρου σε εκτέλεση της υπ’ αρ. 2333/2016 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι το άρθρο 40 που προβλέπει τα εξής:

Ρύθμιση για τη φορολογία ακινήτων φυσικών προσώπων – Αντικατάσταση του τετάρτου εδαφίου της παρ. 1 άρθρου 32 ν. 3842/2010 Το τέταρτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 32 του ν. 3842/2010 (Α’ 58) αντικαθίσταται και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:

«1. Ως φορολογητέα αξία των ακινήτων ή των εμπράγματων σε αυτά δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων ορίζεται το γινόμενο που προκύπτει από τις τιμές εκκίνησης ή αφετηρίας, που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 41 και 41Α του Ν. 1249/1982, όπως ισχύει, όπου εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, επί τους συντελεστές αυξομείωσης, όπως καθορίζονται κατωτέρω ανά είδος ακινήτου ή κτηρίου.

Ως Συντελεστής Αξιοποίησης Οικοπέδου (ΣΑΟ), για τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας, λαμβάνεται ο ΣΑΟ που περιλαμβάνεται στις αποφάσεις προσδιορισμού αντικειμενικής αξίας ακινήτων (μικρότερος ή μεγαλύτερος), ανεξάρτητα αν ο συντελεστής δόμησης που ισχύει στην περιοχή είναι διαφορετικός.

Για τα έτη 2012 και 2013 και εφεξής λαμβάνονται υπόψη οι τιμές εκκίνησης και οι συντελεστές αυξομείωσης, όπως είχαν αναπροσαρμοσθεί κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις 41 και 41 Α του Ν. 1249/1982 και ίσχυαν κατά την 31.12.2008, καθώς και οι τιμές εκκίνησης και οι συντελεστές αυξομείωσης όπως αναπροσαρμόστηκαν μετά την 31.12.2008 σε εκτέλεση ακυρωτικής αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία ακύρωσε τιμές εκκίνησης και συντελεστές αυξομείωσης που είχαν αναπροσαρμοστεί μέχρι 31.12.2008 από το φόρο ακίνητης περιουσίας και τον ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας ακινήτων.

Αν έχει βεβαιωθεί φόρος με βάση τιμές εκκίνησης και συντελεστές αυξομείωσης διαφορετικούς από αυτούς που ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο, διενεργείται νέος προσδιορισμός του φόρου από τη φορολογική διοίκηση και, σε περίπτωση θεμελίωσης σχετικής αξίωσης, ο φόρος συμψηφίζεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του έτους 2025, με την επιφύλαξη των διατάξεων περί παραγραφής. Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων εδαφίων δεν εφαρμόζονται για ακίνητα περιοχών που εντάχθηκαν στο σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού για πρώτη φορά μετά την 31.12.2008.

Αν το οικόπεδο είναι δεσμευμένο για κοινωφελή χρήση ο Σ.Α.Ο. είναι ίσος με το συντελεστή δόμησης του οικοδομικού τετραγώνου, όπως έχει καθοριστεί με προεδρικό διάταγμα.

Αν το οικόπεδο βρίσκεται σε περιοχή, στην οποία δεν έχουν καθοριστεί με τις αποφάσεις που προβλέπονται στην προηγούμενη περίπτωση, συντελεστής οικοπέδου (Σ.Οικ.), συνολική τιμή εκκίνησης του οικοπέδου και συντελεστής αξιοποίησης οικοπέδου (Σ.Α.Ο.), λαμβάνονται οι κατώτεροι αντίστοιχοι συντελεστές Σ.Οικ., συνολική τιμή εκκίνησης του οικοπέδου και Σ.Α.Ο. της ζώνης με τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της οικείας Δημοτικής Ενότητας, όπως ορίζονται κάθε φορά στις αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 41 του Ν. 1249/1982. Αν δεν έχουν καθοριστεί τέτοιες ζώνες και τέτοιοι συντελεστές στη Δημοτική Ενότητα, λαμβάνονται οι κατώτερες αντίστοιχες τιμές του οικείου Δήμου, και, αν δεν έχουν καθοριστεί ούτε στο Δήμο, λαμβάνονται οι κατώτερες αντίστοιχες τιμές της οικείας Περιφερειακής Ενότητας και, αν δεν έχουν καθοριστεί ούτε στην Περιφερειακή Ενότητα, λαμβάνονται οι κατώτερες αντίστοιχες τιμές της οικείας Περιφέρειας.

Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται, για τις περιοχές που εντάσσονται στο σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων για πρώτη φορά, οι συντελεστές αξιοποίησης οικοπέδου, καθώς και κάθε άλλο θέμα για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων για τη φορολογία ακίνητης περιουσίας.

Για την εφαρμογή των διατάξεων των προηγούμενων εδαφίων ως δήμοι και κοινότητες νοούνται οι δήμοι και κοινότητες του Ν. 2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α’).»