Ακρόπολη: Το ύψος των κτιρίων και το βάθος του προβλήματος

Του Γιώργου  Μαδεμοχωρίτη*

Η προστασία και η ανάδειξη των ιστορικών μνημείων και της «αρχιτεκτονικής κληρονομιάς» σαν στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, είναι συνταγματική επιταγή που οριοθετείται και καθορίζεται σύμφωνα με τις ενσωματωμένες στην Ελληνική νομοθεσία «διεθνείς συμβάσεις» και τις επί μέρους ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις και διατάξεις που καθορίζουν το θεσμικό πλαίσιο κάθε περιοχής.

Δυστυχώς αλληλοκαλυπτόμενες ή αντιτιθέμενες μεταξύ τους διατάξεις και αρμοδιότητες, του ΥΠΟΤ και του ΥΠΕΝ διαμορφώνουν ένα ασαφές θεσμικό πλαίσιο, που η ερμηνεία του απαιτεί συχνά «νομικούς ακροβατισμούς» , αφήνει «παράθυρα αυθαιρεσιών» και μοιράζει αρμοδιότητες και εξουσία κατά την πολιτική συγκυρία, παράλληλα καταναλώνει άσκοπα τον δημιουργικό χρόνο των στελεχών των υπουργείων και γιγαντώνει την γραφειοκρατία.

Οι σημαντικοί και κατά γενική ομολογία προβληματικοί νόμοι όπως ο «Αρχαιολογικός» και ο «ΝΟΚ», που καθορίζουν το Θεσμικό Πλαίσιο,  εξέχοντα  δημιουργήματα των δύο υπουργείων, στην προσπάθεία τους να υπερκεράσουν τις αντιστοιχούσες αρμοδιότητες το ένα σε βάρος του άλλου, αντιτίθενται μεταξύ τους. Ο  μεν πρώτος ξεπερνά το επιστημονικό πλαίσιο που θέτουν οι «διεθνείς συμβάσεις», ο δε δεύτερος προσπαθεί να «πολεοδομήσει» αντί να παραμείνει ένα απλό κανονιστικό εργαλείο, με αποτέλεσμα να μην καταφέρνουν να επιτελέσουν το σκοπό τους  δηλαδή την προστασία του περιβάλλοντος.

Αρνούνται και οι δύο να ενταχθούν σε ένα ενιαίο πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και να διαμορφώσουν ένα εφαρμόσιμο Θεσμικό Πλαίσιο, με τραγικό και μοναδικό στον κόσμο αποτέλεσμα «η αρχιτεκτονική δημιουργία να μην  ελέγχεται θεσμικά και τελικά από αρχιτέκτονες»!

Η περίπτωση των αντιδράσεων για το  ξενοδοχείο στην οδό Φαλήρου 5 στου «Μακρυγιάννη», μίας κατά πάσα πιθανότητα νόμιμης οικοδομής, είναι αποτέλεσμα αυτής της αντίφασης και εμπλοκής, ο δε τρόπος «θεραπείας» που ανακοινώθηκε το επιβεβαιώνει. Η προτεινόμενη γενική αναστολή εργασιών δείχνει σαν υπεύθυνο τον κακό πολίτη- επενδυτή και τον τιμωρεί συλλογικά,  η δε καλή πολιτεία θα φροντίσει μέσω μιας επιτροπής να διορθώσει το πρόβλημα…, χωρίς ποτέ να το αντιμετωπίσει!  Λύση πολιτική  εφήμερη και καταδικασμένη.

Και τα δύο αρμόδια Υπουργεία διαθέτουν εξαιρετικά στελέχη, αν πράγματι η ηγεσία τους θέλει  να επιλυθεί το πρόβλημα, όχι ως περίπτωση αλλά σαν γενικό πρόβλημα, πρέπει άμεσα να συγκροτήσουν από κοινού μία ομάδα επιστημόνων αρχιτεκτόνων και πλεοδόμων, χωρίς τυπικές ιεραρχήσεις , έμπειρων και εξειδικευμένων στην προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, που θα επανακαθορίσουν  το θεσμικό πλαίσιο σύμφωνα με τις επιστημονικές απόψεις τους. Ένα Θεσμικό Πλαίσιο θα ελέγχεται η εφαρμογή του από αξιοκρατικά στελεχωμένα όργανα .

Ο επανακαθορισμός ενός πολεοδομικού θεσμικού πλαισίου, είναι αντικείμενο σύνθετο βασίζεται σε πολεοδομικές αναλύσεις, σε καθορισμό περιοχών αναπλάσεων, καθορισμό χρήσεων   και καταλήγει σε μελέτες «αστικού σχεδιασμού» που η αποδοχή τους  απαιτεί πολιτικό θάρρος.

Ο καθορισμός ενός ενιαίου Θεσμικού Πλαισίου, βασισμένου σε μια επιτέλους κωδικοποιημένη νομοθεσία, θα δημιουργήσει ανακατατάξεις στην δομή και την διοίκηση των υπουργείων, θα ανατρέψει παγιωμένες αντιλήψεις, διαδικασίες και αρμοδιότητες και εδώ απαιτείται πολιτικό θάρρος!

Το γεγονός της ανάδειξης της περιπτώσεως του «Μακρυγιάννη» μέσω του τύπου, είναι  μια θαυμάσια ευκαιρία, ο πανελλήνιος σύλλογος Αρχιτεκτόνων, ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, με γνώμονα το κοινό συμφέρον στα πλαίσια της προστασίας του περιβάλλοντος, του πολιτισμού  και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς,  ψύχραιμα απέναντι στο διαχρονικό αυτό πρόβλημα,  να αναλάβει πρωτοβουλίες προς  στην ηγεσία των δύο αυτών υπουργείων να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι για να βρεθεί λύση !!!

Νομίζω αυτό είναι υποχρέωση όλων.

*Ο Γιώργος  Μαδεμοχωρίτης είναι αρχιτέκτονας