Αλλάζουν τα πρόστιμα αυθαιρέτων και ο ΕΝΦΙΑ σε 10.000 οικισμούς

Ούτε αναθεωρήσεις οικοδομικών αδειών για λόγους υγιεινής και ασφάλειας δεν μπορούν να εκδοθούν σε περισσότερους από 10.000 οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων, διάσπαρτους σε όλη τη χώρα, οι οποίοι βρίσκονται σε πολεοδομική καραντίνα μετά την απόφαση του ΣτΕ για το Πήλιο.

Ακόμη και σε περιοχές που θεωρούνταν «φιλέτα» εξανεμίζεται το επενδυτικό ενδιαφέρον, η κτηματαγορά παγώνει, ο ΕΝΦΙΑ πρέπει να υπολογιστεί εκ νέου, τα πρόστιμα για αυθαίρετες κατασκευές πρέπει να επαναπροσδιοριστούν, αφού θεωρούνται πλέον εκτός σχεδίου και υποχρεούνται σε χαμηλότερο πρόστιμο.

Επίσης κινδυνεύουν να τιναχθούν στον αέρα δασικοί χάρτες που κυρώθηκαν με βάση τα όρια των υπό ανάκληση διοικητικών αποφάσεων.

Παράλληλα αναδεικνύεται η διάταση ότι οι μηχανικοί κινδυνεύουν με αγωγές από ιδιώτες επενδυτές, για μεταβιβάσεις που έχουν γίνει πριν την απόφαση του Σ.τ.Ε. και για οικοδομικές άδειες που δεν μπορούν να εκδοθούν.

Παρέμβαση στο ΥΠΕΝ

Για καταστροφικά αποτελέσματα στην τοπική οικονομία ενημερώνουν οι τοπογράφοι μηχανικοί του νομού Μαγνησίας σε παρέμβασή τους τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκη.

Σύμφωνα με τους τοπογράφους του νομού μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας που ακυρώνει τα όρια οικισμών του Πηλίου, δεν μπορούν να εκδοθούν οικοδομικές άδειες στα αμφισβητούμενα τμήματα των οικισμών, σε ιδιοκτησίες του τοπικού πληθυσμού, αλλά και σε επενδυτικές κινήσεις που έχουν γίνει στη γη, στο άμεσο παρελθόν. Οι μηχανικοί προτείνουν λύση με μεταβατικές διατάξεις μέχρι την τελική επίλυση του προβλήματος με την έκδοση των αναγκαίων Προεδρικών Διαταγμάτων, για τα οποία εκ των πραγμάτων θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος, γεγονός που θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Αναγνωρίζοντας τη σημασία των προβλημάτων που έχουν προκληθεί σε όλη την Ελλάδα, το ΥΠΕΝ δρομολόγησε την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου συγκροτώντας ομάδα εργασίας με σκοπό την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου των οικισμών της χώρας.

Σύμφωνα με την σχετική απόφαση που υπογράφει ο αρμόδιος υφυπουργός Δ. Οικονόμου, αντικείμενο της ομάδας εργασίας είναι η εισήγηση για τη συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου, ειδικότερα μετά την πρόσφατη νομολογία του ΣτΕ που έκρινε ως αντισυνταγματικές τις οριοθετήσεις και επεκτάσεις ορίων οικισμών.

Η απόφαση του ΣτΕ,  δείτε το δημοσίευμα του ecopress,  εκδικάστηκε μετά από σχετική προσφυγή και ακυρώνει τα όρια δέκα οικισμών του Πηλίου. Ταυτοχρόνως όμως η ίδια απόφαση παράγει συνέπειες  και για όλους τους οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων που οριοθετήθηκαν εδώ και δεκαετίες με πράξεις της διοίκησης (υπουργείου, νομαρχών κλπ) και αποφάσεις Δήμων, ενώ θέτει τις πολεοδομικές υπηρεσίες, προ αυξημένων ευθυνών για την έκδοση οικοδομικών αδειών, σε αυτές τις περιοχές.

«Πάγωμα» αδειών

Χιλιάδες ιδιοκτήτες και μηχανικοί έχουν μπει σε ιδιότυπη ομηρία, καθώς με βάση την απόφαση του ΣτΕ οι Πολεοδομίες αρνούνται  να προχωρήσουν στην έκδοση αδειών δόμησης, σε όλες τις περιοχές εκτός του «παλαιού πυρήνα» των οικισμών, δηλαδή τα παλιά όρια  των οικισμών προ του 1923.

Η επίμαχη απόφαση του ΣτΕ, όπως καθαρογράφτηκε και στάλθηκε στο ΥΠΕΝ εξετάζεται από την πολιτική ηγεσία και τις νομικές και πολεοδομικές υπηρεσίες του υπουργείου παράλληλα με το εύρος των επιπτώσεων που προκαλεί προκειμένου να αναζητηθούν λύσεις. Στο μεταξύ βουλευτές της περιφέρειας, Δήμοι και φορείς κατοίκων ζητούν άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος για να βγουν από την πολεοδομική καραντίνα περιουσίες και επενδύσεις.

Τα τμήματα εντός των ορίων οικισμών, που αμφισβητούνται από την απόφαση του Σ.τ.Ε. θεωρούνται πλέον ότι βρίσκονται εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και εκτός ορίων οικισμού, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υπολογιστεί ορθά η αντικειμενική αξία τους. Στα τμήματα αυτά, θα πρέπει να επαναϋπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ ο οποίος θα προκύψει φυσικά μειωμένος, με αποτέλεσμα μεγάλη μείωση κρατικών εσόδων.

Σ’ αυτό θα πρέπει να υπολογιστεί ότι δύναται να υπάρξουν αξιώσεις αναδρομικών κατά του κράτους, αφού το σφάλμα ανάγεται σε βάθος χρόνου και πολύ πριν το 1996 (έτος πρώτης συμπλήρωσης δήλωσης ακινήτων Ε9). Στις τακτοποιήσεις των αυθαιρέτων κατασκευών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι αυθαίρετες κατασκευές στις υπό αμφισβήτηση περιοχές, αφού θεωρούνται πλέον εκτός σχεδίου, υποχρεούνται σε χαμηλότερο πρόστιμο – παράβολο, με αποτέλεσμα μειωμένα έσοδα του Πράσινου Ταμείου.

Κατά τη διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, εφόσον θεωρούνται εκτός σχεδίου, δεν υποχρεούνται σε αρχιτεκτονικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να τακτοποιούνται κατασκευές που μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο ειδικό φυσικό και οικιστικό περιβάλλον του Πηλίου.

Στους αναρτημένους, στους μερικώς κυρωμένους Δασικούς Χάρτες, στα ΣΧΟΑΠ, στα υπό έγκριση ΣΧΟΑΠ, στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, στις μελέτες οριοθέτησης ρεμάτων, κ.τ.λ. έχουν ληφθεί υπόψη τα όρια οικισμών των υπό ανάκληση διοικητικών πράξεων, με αποτέλεσμα εντός των αμφισβητούμενων περιοχών να υπάρχει σύγχυση, ασάφεια και ειδικά στην περίπτωση του κυρωμένου Δασικού Χάρτη να φαίνεται ένα μεγάλο κενό, το οποίο εγκυμονεί κινδύνους στην εγκυρότητα όλης της διαδικασίας του Δασικού Κτηματολογίου.

Το αρμόδιο Δασαρχείο θα πρέπει να προχωρεί σε αυτοψίες για έκδοση πράξεων χαρακτηρισμού σε όλους τους οικισμούς καθώς οι εν λόγω ιδιοκτησίες θεωρούνται πια εκτός σχεδίου, ενώ ταυτόχρονα στις περιοχές αυτές δεν υπάρχει ανάρτηση ούτε κύρωση Δασικού Χάρτη. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει στο εξής παράδοξο: Υφιστάμενη οικοδομή εντός των κατηργημένων ορίων οικισμού όπου δεν απαιτούνταν χαρακτηρισμός εκτάσεως από το Δασαρχείο και για την οποία εκδόθηκε νόμιμη άδεια δόμησης η οποία δεν έχει ανακληθεί, να βρεθεί κατά τη διαδικασία έκδοσης άδειας π.χ. προσθήκης ορόφου, ότι κείται σε δασική έκταση.

Έχουν παγώσει οι συμβολαιογραφικές πράξεις στις συγκεκριμένες περιοχές, καθώς

α) οι μηχανικοί δεν μπορούν να υπογράψουν βεβαίωση για το αν το ακίνητο διέπεται από τη Δασική Νομοθεσία και συνεπώς οι συμβολαιογράφοι δεν μπορούν να προχωρήσουν στη σύνταξη συμβολαίων, β) οι μηχανικοί δεν μπορούν να υπογράψουν δήλωση του Ν. 651/77 για την αρτιότητα και οικοδομησιμότητα των γηπέδων, ακόμη και φαινομενικά εντός ορίων οικισμού οικοπέδων, καθώς βασίζονται σε κάποια εναπομείναντα στις υπηρεσίες σκαριφήματα ορίων οικισμών που συντάχθηκαν κατά το 1973-74 και όχι σε χάρτες οι οποίοι παρέχουν γεωμετρική ακρίβεια.

Οι μηχανικοί, κινδυνεύουν με αγωγές από ιδιώτες επενδυτές, για μεταβιβάσεις που έχουν γίνει πριν την απόφαση του Σ.τ.Ε. και για οικοδομικές άδειες που δεν μπορούν να εκδοθούν.

Στις περιπτώσεις παραθαλάσσιων οικισμών αλλάζει το καθεστώς του ορισμού της οικοδομικής γραμμής σε σχέση με την απόστασή της από την καθορισμένη γραμμή Αιγιαλού και παραλίας.

Για να γίνουν οι οριοθετήσεις των οικισμών με Προεδρικό Διάταγμα θεωρητικά θα πρέπει να προηγηθεί ή να γίνει ταυτόχρονα η οριοθέτηση των ρεμάτων που υπάρχουν στους οικισμούς η οποία απαιτεί επίσης ΠΔ, διαδικασία ιδιαίτερα κοστοβόρα και χρονοβόρα. Οι διαδικασίες αυτές θα πρέπει να ξεκινήσουν από τους ΟΤΑ οι οποίοι άμεσα πρέπει να προκηρύξουν μελέτες οριοθέτησης, με κόστος που τίθεται εν αμφιβάλω εάν μπορούν να επωμιστούν.

«Εξανεμίστηκε» το επενδυτικό ενδιαφέρον

Όπως επισημαίνουν οι τοπογράφοι της Μαγνησίας, το Πήλιο, έχει μια ιδιαίτερη δυναμική στην τοπική, αλλά και εθνική οικονομία, μέσα από τις περιβαλλοντικές και τουριστικές δυνατότητές του. Η δυναμική του αυτή, αποτυπώνεται σε επενδυτικές κινήσεις, οι οποίες διαφαίνονταν να αντιστρέφουν το βαρύ κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή και στη χώρα μετά την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών. Μετά όμως από αυτή την ανατροπή της κατάστασης, λόγω της απόφασης του Σ.τ.Ε. η κτηματαγορά έχει «παγώσει» και το ενδιαφέρον των επενδυτών έχει εξανεμιστεί. Οι επενδύσεις αυτές, ήταν απαραίτητες στην τοπική και ευρύτερη οικονομία και η αναστολή τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα έχουν δραματικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, στην περιοχή.

Η αναστολή των επενδυτικών σχεδίων επιτείνεται και από την υπ’ αριθμ. 568/2018 απόφαση του Σ.τ.Ε. όπου αναφέρεται ότι εντός του παραδοσιακού οικισμού, δεν επιτρέπεται η ανέγερση στο ίδιο οικόπεδο περισσότερων αυτοτελών κτιρίων κατοικίας, με το σύστημα της διηρημένης ιδιοκτησίας. Αποτέλεσμα είναι η εκμηδένιση κάθε δυνατότητας εκμετάλλευσης της γης.

«Εκφράζουμε την αγωνία των μηχανικών του κλάδου μας, καθώς ήδη διαπιστώθηκε αρνητική δυναμική στην προοπτική ανάπτυξης της περιοχής μας, μια ανάπτυξη στην οποία έχουν αποθέσει τις ελπίδες τους οι συνάδελφοί μας. Η συγκεκριμένη εξέλιξη εξαιρεί εκ των πραγμάτων την περιοχή μας από όποια οφέλη θα μπορούσαν να υπάρξουν από κάθε προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων είτε μέσω του αναπτυξιακού νόμου είτε μέσω του φορολογικού νομοσχεδίου και καταδικάζει τους ελεύθερους επαγγελματίες μηχανικούς του Νομού στην παθογένεια των άνευ αντικειμένου εργασιών των γραφείων τους, τη στιγμή μάλιστα που διαφαίνονταν σαφής βελτίωση των προοπτικών του οικονομικού κλίματος», υπογραμμίζουν οι τοπογράφοι μηχανικοί.

Ομάδα εργασίας

Η ομάδα εργασίας, που συγκρότησε το ΥΠΕΝ την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου των οικισμών της χώρας αποτελείται από τους:

Σταύρο Λαδά του κλάδου ΠΕ Μηχανικών με Α ́βαθμό, Προϊστάμενο του τμήματος μικρών οικισμών στην Δ/νση πολεοδομικού Σχεδιασμού, ο οποίος ορίζεται και συντονιστής της ομάδας

Γεωργία Πατέλη του κλάδου ΤΕ Μηχανικών στο δ ́ τμήμα της Δ/νσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού,

Ελένη Κουρή του κλάδου ΠΕ Μηχανικών με Α’ Βαθμό στην Δ/νση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων

Αθηνά Καρτάλου, Δικηγόρο από την Δ/νση Νομοθετικού Έργου

Γιολάντα Παπαρούνη, Νομικό από το ΝΣΚ

Η ομάδα εργασίας καλείται να ολοκληρώσει το έργο της έως τέλος Φεβρουαρίου 2020. Σύμφωνα με την απόφαση του ΥΠΕΝ η ομάδα εργασίας θα λάβει υπόψη της το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, την αποτίμηση της 30χρονης εφαρμογής του, τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την πρόσφατη νομολογία του ΣτΕ σχετικά με την αρμοδιότητα οριοθέτησης των οικισμών αλλά και κάθε σχετική απόφαση του ΣτΕ που αναφέρεται σε θέματα οικισμών.

Στο αντικείμενο της επιτροπής περιλαμβάνεται επίσης η διατύπωση μεθοδολογίας καθορισμού του δικτύου κοινοχρήστων παράλληλα με την οριοθέτηση των οικισμών.