Του Αριστοτέλη Ανδρέου*
Ο νόμος 4513 για τις Ενεργειακές Κοινότητες αποτελεί την ενεργειακή πολιτική της Κυβέρνησης, χωρίς να προϋπήρχαν μνημονιακές επιταγές. Το νομοσχέδιο, επί της αρχής του, ψηφίστηκε από όλα τα κόμματα της Βουλής, εκτός από το ΚΚΕ. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, «στόχος της Κυβέρνησης είναι το 2030 το 50% της ενέργειας να προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)».
Ο τομέας της ενέργειας διέρχεται φάση μετασχηματισμού σε παγκόσμιο επίπεδο ως αποτέλεσμα της ανάδειξης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής σε κορυφαίο ζήτημα το οποίο καθιστά αναγκαία τη μετάβαση του ενεργειακού συστήματος σε καθαρές μορφές ενέργειας. Πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα σε πολίτες, επιχειρήσεις, τοπικούς φορείς και ΟΤΑ να αποκτήσουν ενεργή εμπλοκή στη διαδικασία μετασχηματισμού του ενεργειακού συστήματος της χώρας. Κατά κύριο λόγο, η δραστηριότητα των Ενεργειακών Κοινοτήτων θα εδράζεται στον συμψηφισμό ανάμεσα στην κατανάλωση που έχει ένα υποκείμενο και στη δυνατότητά του να παράγει αυτήν τη συγκεκριμένη κατανάλωση με τα δικά του μέσα.
Στοχεύουν στην παραγωγή της προστιθέμενης αξίας, ενισχύοντας την τοπικότητα, παρακάμπτοντας μεγάλα συμφέροντα, προωθώντας συνέργειες και συμπράξεις πολιτών και φορέων, διασφαλίζοντας τη δημοκρατική λειτουργία με την ισοτιμία ψήφων των συμμετεχόντων, ανεξαρτήτως συνεταιριστικού μεριδίου.
Εισάγουμε συνεπώς την έννοια της Ενεργειακής Δημοκρατίας και του Ενεργού Πολίτη που αποκτά δικό του πλέον ρόλο ως καταναλωτής και ως παραγωγός ενέργειας.
Ο χαρακτήρας των Ενεργειακών Κοινοτήτων είναι κατά βάση μη κερδοσκοπικός, με την έννοια της μη διάθεσης των πλεονασμάτων χρήσης και συνεπώς δεν στοχεύει στην κερδοφορία, γι’ αυτό και είναι κομμάτι της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ). Μπορεί να αποκτήσει κερδοσκοπικό χαρακτήρα μόνο εάν πληρούνται πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπου θα επιτρέπεται κομμάτι των κερδών να επιμερίζεται στους συνεταιριστές, αναλογικά με το ποσοστό συνεισφοράς τους μετά την παρακράτηση του τακτικού αποθεματικού.
Όταν οι Ενεργειακές Κοινότητας έχουν μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα ο ελάχιστος αριθμός μελών των είναι:
-5 στην περίπτωση που τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκτός των ΟΤΑ ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου η φυσικά πρόσωπα
– 2 στην περίπτωση ΟΤΑ α”βαθμού νησιωτικών περιοχών με πληθυσμό κάτω από τρείς χιλιάδες εκατό (3.100)
– 3 στην περίπτωση που τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, εκ των οποίων τα δύο (2) τουλάχιστον να είναι ΟΤΑ.
Όσον αφορά στη διάθεση των κερδών, αυτά δεν διανέμονται στα μέλη αλλά παραμένουν στην Ενεργειακή Κοινότητα υπό τη μορφή αποθεματικών και διατίθενται για τους σκοπούς της, με απόφαση της γενικής συνέλευσης.
Ο Ενεργειακές Κοινότητες δύνανται να έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα κατ’ εξαίρεση και μόνον σε περίπτωση που συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
– Τα μέλη τους είναι τουλάχιστον δεκαπέντε.
– 10 προκειμένου για Ενεργειακή Κοινότητα με έδρα σε νησιωτικό δήμο.
– Εάν το 50% συν ένα εξ’ αυτών είναι φυσικά πρόσωπα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις το υπόλοιπο των καθαρών κερδών, μετά την αφαίρεση των αποθεματικών, διανέμεται στα μέλη.
Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα Ενεργειακών Κοινοτήτων για την Ελλάδα, καθώς και επιτυχημένα σχήματα στην Ευρώπη:
Οι ιδιοκτήτες ή χρήστες των διαμερισμάτων μιας πολυκατοικίας δημιουργούν μια Ενεργειακή Κοινότητα προκειμένου να εγκαταστήσουν ένα φωτοβολταϊκό σύστημα ή και μία ανεμογεννήτρια σε ένα ακίνητο που μπορεί να βρίσκεται ακόμη και σε κάποια άλλη περιοχή και εφαρμόζοντας εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας θα λαμβάνουν μειωμένο λογαριασμό.
Πέντε επιχειρήσεις (για παράδειγμα, ξενοδοχεία), δημιουργούν Ενεργειακή Κοινότητα προκειμένου να εγκαταστήσουν ένα φ/β σύστημα ή και μία ανεμογεννήτρια σε ένα ακίνητο που μπορεί να βρίσκεται ακόμη και σε κάποια άλλη περιοχή και εφαρμόζουν εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από φ/β σύστημα ή την ανεμογεννήτρια με τις καταναλώσεις των επιχειρήσεων, για να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος.
Η Εcopower στο Βέλγιο ξεκίνησε να δραστηριοποιείται το 1991. Το σύνολο των επενδύσεων της σε υδροηλεκτρικά, βιομάζα, αιολικά και φ/β αγγίζει τα 65 εκατομμύρια ευρώ. Είναι ενεργειακός πάροχος από το 2003, αριθμεί 50 χιλιάδες μέλη και καλύπτει το 1,5 % της αγοράς. Ένα ποσοστό των κερδών της Εcopower επαναεπενδύεται, κυρίως χρηματοδοτεί επιτυχημένα εγχειρήματα που έχουν ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης και το υπόλοιπο διανέμεται στα μέλη.
H πρωτοβουλία δημιουργίας της ισπανικής Somenergia ξεκίνησε με την υποστήριξη του Πανεπιστημίου της Ζιρόνα, αλλά σύντομα εξαπλώθηκε στην περιοχή της Καταλονίας. Το 2016 έφτασε τα 27.000 μέλη, κάλυψε 37.000 πελάτες, ενώ μπορεί να καλύψει τις ετήσιες ενεργειακές ανάγκες 3.200 οικογενειών.
Στις αρχές του 2015 ο αριθμός των ενεργειακών συνεταιριστικών εγχειρημάτων στην Ευρώπη ξεπερνούσε τις δύο χιλιάδες. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και σε αυτή τη φάση δεν ανακαλύπτει την Αμερική, αλλά με στοχευμένες δράσεις αλλάζει τη χώρα και την οδηγεί στην Ανάπτυξη.
*Mέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ Λάρισας
ΠΗΓΗ eleftheria.gr
