Ανατροπές στην εκτός σχεδίου δόμηση – Τι ισχύει για τις αρτιότητες στις περιοχές Natura – Τι φέρνουν τα νέα ΠΔ για προστατευόμενες περιοχές

Του Νίκου Γρυλλάκη/

Σφίγγει ο προστατευτικός κλοιός στις εκτός σχεδίου πόλεως περιοχές της χώρας. Η αύξηση των περιοχών Νatura σε 446, που καλύπτουν το 27,9 % της χώρας, σε συνδυασμό με τους δασικούς χάρτες περιορίζουν σημαντικά τα «οικόπεδα» στις εξωαστικές ζώνες και δημιουργούν νέες αξίες σε ό,τι εξασφαλίζει οικοδομική άδεια.

Aπ’ ό,τι φαίνεται διασώζονται οι αγροτικές δραστηριότητες αφού ακόμα και στις περιοχές Natura δίδεται το δικαίωμα εξαγοράς εκχερσωμένων εκτάσεων υπό την προϋπόθεση ότι υπήρχε αγροτική δραστηριότητα πριν από την ένταξη σε καθεστώς προστασίας. Δικαίωμα που παραχωρείται και στις περιοχές στις οποίες θα κυρωθούν δασικοί χάρτες. Η εξαίρεση αυτή διασώζει και τις κοινοτικές ενισχύσεις με τις οποίες είναι συνδεδεμένες οι γεωργικές δραστηριότητες. Και φυσικά συγκρατεί στον χώρο της παραγωγής ένα σημαντικό μέρος του δυναμικού της χώρας.

Διαφορετικά, ωστόσο, είναι τα δεδομένα που αναμένεται να διαμορφωθούν στον χώρο της οικοδομής, αφού «πάει περίπατο» οριστικά η νόμιμη οικοδόμηση σε πολύ μεγάλο μέρος των εκτός σχεδίου πόλεως περιοχών.

Σε όλες τις προστατευόμενες περιοχές θα υπάρξουν ειδικές μελέτες, σχέδια διαχείρισης και Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία θα προσδιορίζουν πλήρως και αναλυτικώς τι θα επιτρέπεται και υπό ποιες προϋποθέσεις και τι θα απαγορεύεται.

Τα Προεδρικά Διατάγματα θα ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2021. Πρόγευση δίνει ήδη απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος για την έκδοση πιστοποιητικών από το Κτηματολόγιο για το αν βρίσκεται εντός ή εκτός προστατευόμενης ζώνης ένα αγροτεμάχιο.

Κάθε περιοχή Natura έχει διαφορετικό καθεστώς προστασίας και εκεί είναι η μεγάλη αδυναμία της χώρας μας. Δηλαδή ενώ έχουμε θεσμοθετήσει με διάφορα κριτήρια από πολύ παλιά ποιες είναι οι προστατευμένες περιοχές, δεν έχουμε εκπονήσει τα σχέδια διαχείρισης, όπου αυτές οι περιοχές ζωνοποιούνται, και ουσιαστικά λένε τι πρέπει να γίνεται μέσα στην κάθε ζώνη της περιοχής.

Στις προστατευόμενες περιοχές όποιος θέλει να πάρει οικόπεδο, δηλαδή όποιος θέλει να δομήσει, θα πρέπει να έχει 10 στρέμματα. Όποιος θέλει να κατατμήσει ένα πολύ μεγαλύτερο οικόπεδο από αυτό των 10 στρεμμάτων μπορεί να το κάνει χρησιμοποιώντας μόνο το υποπολλαπλάσιο του 10, δηλαδή μπορεί να το διαιρέσει σε 10αρια. Δεν μπορεί να κατατμήσει παρακάτω.

Καταργήθηκαν όλες οι παρεκκλίσεις, των 750, των 1.200 και των 2.500 τ.μ. και διατηρήθηκα ως μοναδική εξαίρεση η παρέκκλιση των 4 στρεμμάτων σε οποιοδήποτε δρόμο. Κοινόχρηστος δρόμος θεωρείται και ο αγροτικός μόνο που θα πρέπει να αποδεικνύεται η ύπαρξή του πριν από το 1923.

Σε ό,τι αφορά την παρέκκλιση που επιτρέπεται, από το υπουργείο Περιβάλλοντος είχε διευκρινιστεί, τότε που άλλαξε το καθεστώς με τις προστατευόμενες περιοχές, ότι «όποιος έχει 4 στρέμματα μπορεί να τα πουλήσει, μπορεί να τα μεταβιβάσει, μπορεί να χτίσει».

Το Natura 2000 (Φύση 2000) είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους. Το δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα ευρωπαϊκά προγράμματα για την προστασία της φύσης και ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της Ε.Ε. για τη διατήρηση της φύσης.

Ιδρύθηκε τον Μάιο του 1992 με την υιοθέτηση της οδηγίας των οικοτόπων, η οποία συμπληρώνει την οδηγία για τα πουλιά και από κοινού αποτελούν την νομική βάση του δικτύου. Η οδηγία για την προστασία των άγριων πτηνών απαιτούσε την δημιουργία Ειδικών Ζωνών Προστασίας της ορνιθοπανίδας.

Η Οδηγία των Οικοτόπων παρομοίως απαιτούσε τη δημιουργία Ειδικών Ζωνών Προστασίας για τα υπόλοιπα είδη και το περιβάλλον. Από κοινού αυτές οι ζώνες δημιουργούν τις περιοχές του δικτύου Φύση 2000. Κάθε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει να καταρτίσει μία λίστα με τις καλύτερες περιοχές, οι οποίες περιέχουν είδη που περιλαμβάνονται στις δύο οδηγίες.

Έπειτα η λίστα πρέπει να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία, μετά από τον έλεγχο και τη διαδικασία επιλογής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα ενταχθεί στο δίκτυο. Στα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών έχουν ενταχθεί 26.000 ζώνες, κοντά στο 18% της συνολικής της έκτασης. Οι ήπιες μορφές αξιοποίησης αυτών των περιοχών υπολογίζεται ότι συνεισφέρουν έως και 300 δισ. ευρώ το χρόνο που αντιστοιχεί στο 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Δυστυχώς, η «απόδοση» στη χώρα μας είναι μηδαμινή. Και αυτό επιδιώκει τώρα να ανατρέψει το υπουργείο Περιβάλλοντος μετατρέποντας τους «προβληματικούς» έως τώρα φορείς διαχείρισης σε αναπτυξιακούς οργανισμούς .

Βέβαια μένει ακόμα τι είδους αναπτυξιακή δραστηριότητα μπορούν να αναπτύξουν. Στην προ ημερών συνέντευξη του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος είχε αναφερθεί ως μια από τις πιθανές δράσεις τους να είναι η πιστοποίηση τοπικών παραδοσιακών προϊόντων.