Από την αυθαίρετη δόμηση στην «αυθαίρετη φύτευση»!

Του Μιλτιάδη Ματσούνη*

Το φαινόμενο της αυθαίρετης δόμησης μας απασχολεί τα τελευταία 8 χρόνια που έχουν μπει στην ζωή μας οι νόμοι 4014/11, 4178/13 και ο ισχύον 4495/17.

Το φαινόμενο βέβαια δεν εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια. Αρκετοί θα πιστεύουν ότι εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1970 με τον Ν.720/77 που ενώ κρίθηκε αντισυνταγματικός, τώρα θεωρείτε συνταγματικός. Το φαινόμενο έχει ξεκινήσει από την δεκαετία του 1920. Σχεδόν εκατόν χρόνια στην Ελλάδα χτίζουμε αυθαίρετα. Ο πρώτος νόμος ήταν «περί αυθαιρέτων κατασκευών και διώξεως των παραβατών κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών», προεδρικό διάταγμα 20/3/1926.

Με το πέρασμα των χρόνων οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν την αυθαίρετη δόμηση κατά το δοκούν. Άλλες φορές για ψηφοθηρικούς σκοπούς-αν με ψηφίσεις δεν θα στο κατεδαφίσω, άλλες φορές για εισπρακτικούς λόγους-δήλωσε το, πλήρωσε το για να το σώσεις και άλλες για επίρριψη ευθυνών-για την τραγωδία στο Μάτι ευθύνεται και η αυθαίρετη δόμηση.

Τα τελευταία λοιπόν 100 χρόνια, όλοι ασχολούνται με την αυθαίρετη δόμηση. Δεν έχει ασχοληθεί κανένας με την «αυθαίρετη φύτευση». Θα αναρωτηθεί κανένας πως μπορεί ένα δέντρο να είναι αυθαίρετο. Η λέξη αυθαίρετο με βάση το λεξικό σημαίνει «οτιδήποτε έχει κτιστεί χωρίς σχετική νόμιμη άδεια». Δεν μπορούμε να κτίσουμε τα δέντρα, αλλά μπορούμε να τα φυτέψουμε. Να τα φυτέψουμε όπου θέλουμε εμείς και όπου μας βολεύει. Κανείς δεν θα μας πει που θα φυτέψουμε μέσα στο οικόπεδο μας, αλλά μήπως πρέπει κάποιος να μας πει που θα τα φυτέψουμε στο πεζοδρόμιο; Και αν τα φυτέψουμε στο πεζοδρόμιο εμείς θα τα φροντίζουμε ή ο δήμος; Και αν από τις ρίζες τους σπάσουν οι πλάκες, ποιος θα τις επισκευάσει;

Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που σύμφωνα με τους νομικούς, έχει τα ισχυρότερα νομοθετικά πλαίσια σε όλους τους τομείς. Απλά αυτοί οι νόμοι ή ξεχνιούνται ή αγνοούνται ή συνήθως δεν εφαρμόζονται.

Ο πρώτος ισχυρός νόμος, ο Κτιριοδομικός (ΦΕΚ 59Δ/1989),στη παράγραφο 1 του άρθρου 24 αναφέρει: «Τα πεζοδρόμια των κοινόχρηστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνειά τους και η χρήση τους από άτομα με ειδικές ανάγκες, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους.»

Στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου αναφέρει: «Σε κάθε περίπτωση στις προδιαγραφές των πεζοδρομίων καθορίζονται οι διαστάσεις, το είδος κατασκευής και το είδος των υλικών των κρασπέδων, των ρείθρων, του υποστρώματος και της επίστρωσης ή της επικάλυψής τους. Επίσης καθορίζονται το είδος της φυτείας, οι διαστάσεις και τα άλλα στοιχεία των τμημάτων των πεζοδρομίων που διατίθενται για φύτευσή τους. Τα πεζοδρόμια κατασκευάζονται σύμφωνα με προδιαγραφές που καθορίζονται με απόφαση του οικείου Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου.»

Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 2 της Αποφ. Υπ. ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 52488/2002 (ΦΕΚ 18Β’/02), το οποίοαναφέρει: «Σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών (πεζόδρομοι), επιβάλλεται ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ ΟΔΕΥΣΗΣ ΠΕΖΩΝ με απαραίτητο ελάχιστο πλάτος 1,50 μέτρα ελεύθερο από κάθε είδους εμπόδιο, που χρησιμοποιείται για τη συνεχή, ασφαλή και ανεμπόδιστη κυκλοφορία κάθε κατηγορίας χρηστών. Οποιαδήποτε εξυπηρέτηση (σήμανση, φύτευση, αστικός εξοπλισμός κλπ) τοποθετείται υποχρεωτικά εκτός της ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΖΩΝΗΣ ΟΔΕΥΣΗΣ. Κατ’ εξαίρεση για περιπτώσεις υφιστάμενων αστικών πεζοδρομίων το πλάτος της ζώνης αυτής είναι δυνατόν να μειωθεί στα 0,90 μέτρα ή στην περίπτωση υφιστάμενων πεζοδρομίων πλάτους <0,90 μέτρα να καταλάβει όλο το πλάτος του πεζοδρομίου.»

Επιπροσθέτως, στο τεύχος του ΥΠΕΧΩΔΕ με τίτλο «Σχεδιάζοντας για όλους», αναφέρεται ότι : «Φύτευση θα προβλέπεται σε ζώνες ελάχιστου πλάτος 0.50-0.70μ, το οποίο θα προστίθεται στοελάχιστο πλάτος πεζοδρομίου, κατά μήκος του πεζοδρομίου. Εφόσον προβλέπονται μεμονωμέναδένδρα θα διατίθεται χώρος διαστάσεων 1.00 Χ 1.00μ ανά δένδρο.

Εκτός από τους νόμους και τα τεύχη που αναφέρθηκαν υπάρχουν και άλλοι. Επίσης, ο εκάστοτε δήμος έχει βγάλει και αποφάσεις για τις προδιαγραφές των πεζοδρομίων, βασιζόμενος πάντα στην νομοθεσία. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική.

Με βάση τον ΟΗΕ στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ένα ποσοστό 8-10% του πληθυσμού έχει κάποιας μορφής αναπηρία.Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ποσοστό αυτών των ατόμων είναι μεγαλύτερο και κυμαίνεται μεταξύ 10-15%.Την τελευταία δεκαετία οι ρυθμοί έχουν αυξηθεί (+2 με 7%), γεγονός που οφείλεται, μεταξύ άλλων και στην αυξητική τάση που υπάρχει στα τροχαία ατυχήματα.Στην Ελλάδα, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία υπολογίζεται γύρω στο ένα εκατομμύριο, καθώς επίσημη απογραφή δεν έχει γίνει. Η εκτίμηση για τον αριθμό τους έχει προκύψει από ποσοστά της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και άλλων κρατικών φορέων.

Ένα εκατομμύριο συνάνθρωποι μας δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν λόγο της έλλειψης πεζοδρομίων, της έλλειψης ραμπών και λόγο της «αυθαίρετης φύτευσης» στα πεζοδρόμια. Τα υπόλοιπα 9 εκατομμύρια, έχουμε φυτέψει τα δέντρα μας όπου θέλαμε στα πεζοδρόμια. Έχουμε βάλει θάμνους, έχουμε κάνει παρτέρια ακόμα και παρκινγκ στα πεζοδρόμια. Με αυτό τον τρόπο όχι απλώς έχουμε «φυλακίσει» στο σπίτι τους περισσότερα άτομα από τον καλύτερο δικαστή, αλλά ουσιαστικά τα έχουμε «σκοτώσει» απομονώνοντας τα από κοινωνικό ιστό.

Οι μελλοντικοί Δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι αυτοί της χώρας, θα πρέπει να προσπαθήσουν να κάνουν τον δήμο τους όπως είναι οι υπόλοιποι δήμοι του εξωτερικού. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα ταμειακά αποθέματα του δήμου τους για την κατασκευή όχι υπερπολυτελών πεζοδρομίων αλλά αυτών που αναφέρονται στη νομοθεσία-ενδεχομένως καλό θα ήταν η ανακατασκευή πεζοδρομίων φιλικά προς το περιβάλλον όπως της πόλης του Σικάγου.

Τα δέντρα και τα φυτά δεν φταίνε σε τίποτα. Είναι εκεί για να ομορφαίνουν τον αστικό ιστό και όχι για να περιορίζουν ανθρώπους στα σπίτια τους. Τα δέντρα και τα φυτά δεν φταίνε για την έλλειψη παιδείας και την άγνοια νόμου που είχε αυτός που τα φύτεψε. Ας τα φυτέψουμε εκεί που μπορούμε να τα χαιρόμαστε όλοι.

*Ματσούνης Μιλτιάδης Πολιτικός Μηχανικός

Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος στο Παλαιό Φάληρο με το συνδυασμό ΣυνεχίΖουμε για το Παλαιό Φάληρο – Γιάννης Φωστηρόπουλος

Πηγή: youropia.gr