Από την Αθήνα νέα λύση διάσωσης των ετοιμόρροπων διατηρητέων κτιρίων

Της Εύης Μαμιδάκη*

Μετά την απόρριψη του νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ, που προσέκρουσε σε θέματα συνταγματικότητας προστασίας της ιδιοκτησίας, η νέα πρόταση του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων & Μνημείων για τη διάσωση των σε επικίνδυνη ετοιμορροπία εγκαταλελειμμένων διατηρητέων κτιρίων. Η αρχή από την Αθήνα με στόχο να εφαρμοστεί σε όλους τους Δήμους της χώρας.

Για τον Σύλλογο δεν νοείται πάνω στον ίδιο τον βράχο της Ακρόπολης, κάτω από το πιο εμβληματικό αρχαίο μνημείο του Παρθενώνα  να υπάρχουν επικίνδυνα και θλιβερά χρέπια.

Το προτεινόμενο εδώ και δύο χρόνια από το  υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) νομοσχέδιο με τις «Ρυθμίσεις για τα εγκαταλελειμμένα ακίνητα και τις διαδικασίες παρέμβασης για την αποκατάσταση και επανάχρησή τους» δε τελεσφόρησε εν τέλει καθώς κρίθηκε αντισυνταγματικό.

Ο Σύλλογος ήταν  ανέκαθεν κάθετα αντίθετος με αυτό, καθότι το συνταγματικό δικαίωμα ιδιοκτησίας των μελών του δεν μπορεί να καταστρατηγηθεί με οποιαδήποτε δικαστική απόφαση,  όπως προέβλεπε το επίμαχο νομοσχέδιο

Βάσει αυτού προϋπόθεση για την έναρξη των εργασιών αποκατάστασης από το Δήμο αποτελούσε  η έκδοση απόφασης Μονομελούς Πρωτοδικείου, η οποία θα όριζε ότι η διαχείριση του ακινήτου θα περνούσε στον Δήμο μέχρι να αποσβεστούν τα έξοδα του, πράγμα τελείως αντισυνταγματικό καθότι δε γίνεται να «υπεξαιρείται» το κτίριο από τον ιδιοκτήτη του για οποιαδήποτε χρονική περίοδο και για οποιοδήποτε λόγο.

Η νέα λύση διάσωσης των ετοιμόρροπων διατηρητέων κτιρίων

Ο Σύλλογος απέστειλε πρόσφατα (πριν μια βδομάδα) πρόταση συνεργασίας μεταξύ αυτού και του Δήμου Αθηναίων, θεμελιωμένη σε εντελώς άλλο νομικό πλαίσιο και σκεπτικό, με σκοπό τη διάσωση των σε επικίνδυνη ετοιμορροπία εγκαταλελειμμένων διατηρητέων της πρωτεύουσας. Είναι μία νέα πρόταση με πραγματικά ιδιαίτερα δύσκολη νομική θεμελίωση, την οποία επεξεργαζόμασταν μήνες, και με το σκεπτικό ότι αν ευοδωθεί θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι Δήμοι όλης της χώρας στη στερεά Ελλάδα αλλά και στα νησιά.

Ο Δήμος και ειδικά η εικόνα αυτού, αλλά και η ασφάλεια των πολιτών και επισκεπτών του είναι δυστυχώς αυτός που αδίκως χρεώνεται εν τέλει την επί δεκαετίες αβελτηρία των κυβερνήσεων για την ουσιαστική προστασία των κτηρίων αυτών και την θλιβερή «κατάντια τους».

Όπως αναφέρεται στο Προοίμιο του προτεινόμενου Μνημονίου Συνεργασίας,  ο Δήμος έχει ως ύψιστη προτεραιότητα την ασφάλεια της ζωής και της υγείας των δημοτών και των επισκεπτών του Δήμου, η οποία συχνά κινδυνεύει από την εγκατάλειψη ετοιμόρροπων διατηρητέων κτηρίων και μνημείων.

Για τον παραπάνω λόγο έχει την καθόλα έννομη δυνατότητα, σε περιπτώσεις άμεσης επικινδυνότητας, να παρεμβαίνει ουσιαστικά και να λαμβάνει ο ίδιος άμεσα τα αναγκαία μέτρα για την άρση του κινδύνου, καθότι η αξία της ανθρώπινης ζωής προέχει από οτιδήποτε άλλο.

Βάσει του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος πέρα από την επιβεβλημένη καθημερινή άσκηση από μέρους του κάθε Δήμου του συνήθη ελέγχου του δομημένου περιβάλλοντος από άποψη κινδύνου, επιπροσθέτως και συμπληρωματικά προβλέπεται η δυνατότητα αυτού σε περιπτώσεις άμεσης επικινδυνότητας, να παρεμβαίνει ουσιαστικά και να λαμβάνει ο ίδιος άμεσα τα αναγκαία μέτρα για την άρση του κινδύνου. Αναλαμβάνοντας μάλιστα ο ίδιος εξολοκλήρου τις αναγκαίες δαπάνες, όπως υποστηρίζει ο Σύλλογος, καθότι είναι πλέον αυταπόδεικτο ότι στην περίπτωση ενός κτιρίου στα πρόθυρα της κατάρρευσης οι υπόχρεοι ιδιοκτήτες βρίσκονται σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν τις δαπάνες αυτές, λαμβάνοντας επίσης υπόψιν την εξολοκλήρου αδυναμία οιασδήποτε οικονομικής απόδοσης από την εκμετάλλευση ενός ετοιμόρροπου.

Αυτό λειτουργεί ως αντιστάθμισμα της παντελούς για δεκαετίες, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ανυπαρξίας παροχής οποιασδήποτε κρατικής πρόνοιας για ουσιαστικά αντισταθμιστικά οφέλη προς τους ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτηρίων, καθιστώντας παντελώς ασύμφορη ή και αδύνατη την αποκατάσταση και χρήση τους από τους ιδιοκτήτες τους, εξού και η σημερινή θλιβερή εικόνα τους.

Για τον Σύλλογο δεν νοείται πάνω στον ίδιο τον βράχο της Ακρόπολης κάτω από το πιο εμβληματικό αρχαίο μνημείο του Παρθενώνα  να υπάρχουν επικίνδυνα και θλιβερά χρέπια

Καθίσταται ως εκ τούτου αυταπόδεικτη η άμεση ανάγκη να παρέμβει ουσιαστικά ο Δήμος και να επιδιώξει έμπρακτα την άρση του κινδύνου, λαμβάνοντας άμεσα ο ίδιος τα αναγκαία μέτρα, και αναλαμβάνοντας εξολοκλήρου τις απαραίτητες γι’ αυτό δαπάνες.

Ο Σύλλογος θα διασφαλίζει τη συναίνεση των ιδιοκτήτων των διατηρητέων κτηρίων, ώστε με την οικονομική και τεχνική συνδρομή του Δήμου να συντελείται η αποκατάστασης της στατικότητας αυτών και η  επισκευής της όψης και της σκεπής τους, καθότι η καλή κατάσταση αυτών αποτελεί τον βασικό παράγοντα αποτροπής εισροής νερού, διάβρωσης και αποσύνθεσης των μαζών τοιχοποιΐας του φέροντος οργανισμού.

Ο ιδιοκτήτης του διατηρητέου θα  αναλαμβάνει την υποχρέωση, όπως το αποκαταστήσει πλήρως και με δαπάνες του, εντός οκτώ (8) ετών από την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης των στατικών, γεγονός το οποίο θα πιστοποιείται με απόφαση του αρμόδιου για τον εν ισχύ χαρακτηρισμό του κτιρίου Υπουργού, ύστερα από γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου.

 Αν δεν το πράξει, ο Δήμος θα δύναται να προβεί στην απαλλοτρίωση του συγκεκριμένου κτιρίου, άλλως να καταλογίσει εν τέλει τις δαπάνες σε αυτόν.

Σαν Σύλλογος πιστεύουμε ότι διαμορφώνοντας μια ρεαλιστική και βιώσιμη δράση αποκατάστασης αυτών των κτηρίων, θα εξωραϊστεί το υποβαθμισμένο και επικίνδυνο αυτό κομμάτι της πρωτεύουσας και θα ενισχυθεί η επισκεψιμότητα αυτής, προς όφελος του πολιτισμού, της οικονομίας και του τουρισμού.

*Μαμιδάκη Ευανθία (Έυη): Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων & Μνημείων – Σωματείου – Μέλους της ΠΟΜΙΔΑ.

Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω · Απόφοιτος Νομικής Σχολής Αθηνών · Μεταπτυχιακό στο ναυτικό και εμπορικό δίκαιο · Queen Mary University of London, Master of Laws, LL.M •In­terior Architecture BA

Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος στο Δήμο Αθήνας με το συνδυασμό «Για την Αθήνα Ψηλά»