Από το Μέτσοβο ξεκινά η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας στην ΕΕ

Του Κώστα Βουτσαδάκη/

Το Μέτσοβο, όπου το 87,8% των νοικοκυριών χαρακτηρίζονται ως ενεργειακά ευάλωτα και το 75% περιορίζει ακόμη και τις δαπάνες για τρόφιμα προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες θέρμανσης, είναι μια από τις τρεις ευρωπαϊκές πόλεις όπου θα εφαρμοστούν πιλοτικά προγράμματα για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας στο πλαίσιο της χρηματοδοτούμενης από την ΕΕ  πρωτοβουλίας STEP-IN.

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ανακοίνωσε ότι η πρώτη ετήσια Γενική Συνέλευση της πρωτοβουλίας STEP-IN πραγματοποιείται στην Αθήνα, στα γραφεία της στις 29 και 30 Μάϊου ενώ θα ακολουθήσει επίσκεψη στην περιοχή του Μετσόβου, όπου θα συζητηθούν θέματα ενεργειακής φτώχειας στην περιοχή και πρακτικοί τρόποι μείωσής της.

Όπως επισημαίνει η ΡΑΕ, το STEP-IN αναπτύσσει μια καινοτόμο μεθοδολογία για την αποτελεσματική ανάλυση και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Στοχεύει να βοηθήσει ευάλωτους πολίτες να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, τα νοικοκυριά με την ενεργειακή τους αποδοτικότητα και συνολικά τα επίπεδα άνεσής τους.
Η φιλοσοφία του STEP-IN συνίσταται στην συνεργασία τοπικών, εθνικών και ευρωπαϊκών οργανώσεων και εμπειρογνωμόνων για τον καθορισμό πολιτικών για τη μείωση της ενεργειακής φτώχειας. Στο πλαίσιο αυτό επελέγησαν τρεις ευρωπαϊκές πόλεις (το Μέτσοβο, το Μάντσεστερ της Μ. Βρετανίας και η πόλη Nyirbator της Ουγγαρίας) που θα χρησιμοποιηθούν ως “ζωντανά εργαστήρια”. Από ελληνικής πλευράς εκτός από την ΡΑΕ στο πρόγραμμα εμπλέκεται και το ΕΜΠ.
Ο υπεύθυνος καθηγητής του ΕΜΠ Δημήτρης Καλιαμπάκος, τονιζει παρουσιάζοντας το πρόγραμμα:
«Η ενεργειακή φτώχεια έχει καταστεί σοβαρό πρόβλημα στην Ελλάδα, ιδίως στις ορεινές περιοχές, που είναι η γεωγραφική ραχοκοκαλιά της χώρας και χαρακτηρίζονται από ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες. Το Μέτσοβο είναι μια μικρή πόλη, στην καρδιά της οροσειράς της Πίνδου. 87,8% των νοικοκυριών του Μετσόβου χαρακτηρίζονται ως ενεργειακά ευάλωτα. Τα νοικοκυριά της περιοχής δαπανούν κατά μέσο όρο 18% του εισοδήματός τους για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών. Το ποσοστό γίνεται 20% για τα νοικοκυριά που βρίσκονται κάτω από το επίσημο όριο φτώχειας, πράγμα που σημαίνει ότι τα νοικοκυριά αυτά είναι εξαιρετικά ευάλωτα και χρειάζονται υποστήριξη.Περίπου το 40% των ορεινών νοικοκυριών στην Ελλάδα αναφέρουν ότι αδυνατούν να κρατήσουν το σπίτι τους επαρκώς ζεστό, περίπου 75% δηλώνουν ότι είναι αναγκασμένα να μειώσουν άλλες βασικές ανάγκες προκειμένου να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες, ακόμη και το φαγητό, γνωστό ως φαινόμενο θέρμανση ή τροφή . 20% ανέφεραν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των λογαριασμών ενέργειας, και 25% ανέφεραν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με ανεπαρκή θέρμανση του σπιτιού τους.
35% των ευάλωτων ορεινών νοικοκυριών στην Ελλάδα τείνουν να σπαταλούν ενέργεια, γεγονός που καθιστά σαφές ότι η παροχή συμβουλών που οδηγoύν σε αλλαγή της συμπεριφοράς θα αποφέρει μεγάλο όφελος.

ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟ STEP-IN
Το Εργαστήριο Διερεύνησης Ορεινής Περιοχής θα λάβει χώρα στον οικισμό του Μετσόβου. Θα λειτουργεί κυρίως από το ΕΜΠ σε συνεργασία με το Δήμο Μετσόβου. Η περιοχή έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενα ποσοστά ενεργειακής τρωτότητας κατά τα τελευταία χρόνια. Προηγούμενες έρευνες που διενεργήθηκαν από το ΕΜΠ, το οποίο λειτουργεί ένα διεπιστημονικό εργαστήριο και ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην πόλη, αποκάλυψαν ότι ορισμένες ομάδες πληθυσμού είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην ενεργειακή φτώχεια: τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, ηλικιωμένα νοικοκυριά, νοικοκυριά που ζουν σε παλαιές κατοικίες και νοικοκυριά που χρησιμοποιούν αναποτελεσματικά συστήματα θέρμανσης, για παράδειγμα ανοιχτά τζάκια, παλαιές σόμπες ξύλου και κακά συντηρημένα συστήματα κεντρικής θέρμανσης. Το Εργαστήριο Διερεύνησης θα ασχοληθεί με τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε μεγαλύτερη ανάγκη, τα οποία επηρεάζονται από ψυχρότερες κλιματικές συνθήκες, παλιό αποθεματικό κτιρίων, έλλειψη παραγωγικών δραστηριοτήτων και υψηλότερες τιμές καυσίμων λόγω της γεωγραφικής απομόνωσης και του υψηλού κόστους μεταφοράς.
Ορισμένα μέτρα έχουν εφαρμοστεί από την ελληνική Πολιτεία, όπως για παράδειγμα το “Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον” (έργο που χορήγησε επιδοτήσεις για παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας), το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο για τις χρεώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και η πολιτική παροχής βοήθειας στα νοικοκυριά για την αγορά πετρελαίου θέρμανσης. Μέχρι στιγμής, η αποτελεσματικότητα των μέτρων αυτών δεν έχει αξιολογηθεί με συστηματικό τρόπο. Το Εργαστήριο Διερεύνησης θα εφαρμόσει, θα δοκιμάσει και θα αξιολογήσει μια σειρά διαφορετικών εργαλείων, διαδικασιών και ενεργειών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας για πρώτη φορά σε αυτόν τον τομέα.

Οι κάτοικοι του Μετσόβου θα επωφεληθούν υιοθετώντας πιο βιώσιμη ενεργειακή συμπεριφορά και επιλογές χωρίς συμβιβασμούς στα επίπεδα άνεσης και λαμβάνοντας βοήθεια από διαθέσιμα μέτρα ενεργειακής απόδοσης, όπως οι φορολογικές ελαφρύνσεις. Θα βοηθήσουμε τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικότερα το ξύλο και το πετρέλαιο τους και να κατανοήσουν καλύτερα τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και τα εναλλακτικά προγράμματα που είναι διαθέσιμα σε αυτούς.