Του Κώστα Κρεμαλή*
Σύμφωνα με δημοσίευμα στο ecopress, απορρίφθηκαν από το ΣτΕ επτά προσφυγές κατά του ΠΔ99/2018, μεταξύ των οποίων και αυτή συναδέλφων επαγγελματιών Χημικών Μηχανικών αλλά και μελών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, στην παραγωγή της οποίας ο υπογράφων συνεργάσθηκε με τον Καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου κ.Κώστα Χρυσόγονο και την επί μακρόν Δικηγόρο του ΠΣΧΜ κ. Αριστέα Μπακόλα. Οι λόγοι της απόρριψης, όπως αναφέρονται περιληπτικά στο δημοσίευμα, δημιουργούν σοβαρές απορίες και ερωτηματικά και από πλευράς του γράφοντος, σημειώνονται χαρακτηριστικά τα ακόλουθα:
α. Επισημαίνεται στην περίληψη το ανέλεγκτο από το ΣτΕ της τεχνικής και επιστημονικής κρίσης της Διοίκησης, περί της επάρκειας των γνώσεων των μηχανικών εκάστης ειδικότητας για την άσκηση συγκεκριμένων επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Επιπλέον ότι τα δικαιώματα, όπως ορίζονται στη παρ.2δ του άρθρου 29 του ν4439/νικ2016 ως «αντιστοίχιση των ειδικοτήτων με πρόσβαση στις δραστηριότητες της Μηχανικής» είναι κατά βάση αποκλειστικά για κάθε ειδικότητα. Συμπεραίνεται ότι η Διοίκηση(!) και όχι το ΣτΕ έπρεπε να εξετάσει την προσβολή ή όχι των δικαιωμάτων τρίτων σύμφωνα με την παρ. 1 του Άρθρου 5 του Συντάγματος, πράγμα που λογικά παραπέμπει και σε έλεγχο από τη Διοίκηση και του θέματος της ισότητας. Ιδού η απορία μας, με ότι αυτή συνεπάγεται(!!).
Επιπλέον από τον συνδυασμό των εδαφίων (α) και (β) της παρ. 4.0 του Άρθρου 29 του ν4439/16 που αποτελούν το έρεισμα της έκδοσης του ΠΔ και όπου δεν υφίσταται η λέξη «πρόσβαση», δεν προκύπτει ότι η ρύθμιση με ΠΔ του επαγγέλματος του μηχανικού εξαντλείται με την αποκλειστικότητα πρόσβασης σε δραστηριότητες στη βάση και μόνον των γνώσεων κάθε ειδικότητας. Αντίθετα προβλέπεται διαδικασία άσκησης των επαγγελματικών δικαιωμάτων και το θέμα συνδέεται τουλάχιστον εύλογα με το εδάφιο (γ) της παρ. 2 του Άρθρου 29, όπου με σαφήνεια αναφέρονται επαγγελματικά προσόντα απαιτούμενα για την άσκηση του επαγγέλματος. Η παρ. 2(γ) δεν αναφέρεται στο περιληπτικό σκεπτικό των αποφάσεων και αντί τούτου γίνεται επιλεκτική χρήση μόνον της παρ. 2δ, όπως προαναφέρθηκε, ταυτίζοντας εκ του αποτελέσματος και την άσκηση πλήθους τεχνικών δραστηριοτήτων με την πρόσβαση σ’ αυτές στη βάση και μόνον ακαδημαϊκών τίτλων. Διερωτόμεθα αν το ΣτΕ θεωρεί σε κάθε περίπτωση ότι οι ακαδημαϊκές γνώσεις κάθε ειδικότητας ισούνται εκ ταυτότητας με επαγγελματικά προσόντα. Ιδού η απορία μας με ότι αυτή συνεπάγεται (!!).
β. Μολονότι επισημάνθηκε ως ανωτέρω το ανέλεγκτο της Διοίκησης, εξετάσθηκε από το ΣτΕ με βάση τη λογική και την κοινή πείρα, η αντιστοίχιση γνωστικού αντικειμένου και επαγγελματικού δικαιώματος κάθε ειδικότητας, όπως προσδιορίζονται στο ΠΔ και διαπιστώθηκε ότι δεν υφίσταται έκδηλη(!!) αναντιστοιχία. Όμως το πλήθος των δραστηριοτήτων του ΠΔ επί των οποίων καταλαμβάνονται τα επαγγελματικά δικαιώματα κάθε ειδικότητας ανήκουν σύμφωνα με το κεφ ΙΙ του Τίτλου ΙΙΙ της Οδηγίας 20005/36ΕΚ και του ΠΔ 38/2010 σε δραστηριότητες, η εκτέλεση των οποίων απαιτεί επαγγελματικά προσόντα λόγω πείρας και επικουρικά λόγω εκπαίδευσης. Εναλλακτικά η επαγγελματική εκπαίδευση έπρεπε να είναι αποκλειστικά προσανατολισμένη σε κάθε μια εκ του πλήθους των δραστηριοτήτων του ΠΔ, στη βάση γνωστικού αντικειμένου ελεγχόμενου με τις Ευρωπαϊκές μαθησιακές μονάδες ECTS και ενδεχόμενα σε συνδυασμό με επαγγελματική κατάρτιση.
Διερωτόμεθα αν το ΣτΕ έλαβε υπόψη τη λογική και την κοινή πείρα του ενωσιακού δίκαιου(!!). Πέραν όμως τούτου θα σημειώσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα μη έκδηλης(!!) αναντοιστιχίας γνώσεων και επαγγελματικών δικαιωμάτων ειδικοτήτων μηχανικών σύμφωνα με τις διατάξεις-ρυθμίσεις του ΠΔ, χωρίς στην παρούσα φάση να αναφερόμαστε στις σχετικές ειδικότητες. Δεν είναι άλλωστε αυτό το πρόβλημά μας.
- Ειδικότητες χωρίς γνωστικό αντικείμενο στη Χημεία και Βιολογία αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα στο σχεδιασμό και κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων.
- Μηχανικοί με προσδιορισμένο στο ΠΔ το γνωστικό αντικείμενο μιας εκ των κατευθύνσεων των σχολών της ειδικότητας τους, αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα επί όλων των κατευθύνσεων.
- Αντί ένταξης μαθησιακών γνώσεων στην περιγραφή του γνωστικού αντικειμένου ειδικοτήτων που εξυπηρετούν την άσκηση δραστηριοτήτων, εντάσσονται ως μη όφειλε οι ίδιες οι δραστηριότητες.
- Ειδικότητες χωρίς περιγραφή γνωστικού αντικειμένου, καταλαμβάνουν επαγγελματικά δικαιώματα άλλων ειδικοτήτων.
- Ειδικότητες χωρίς δικαιώματα εκπόνησης μελετών ορισμένων εγκαταστάσεων ή έργων, αποκτούν δικαιώματα για την υλοποίηση ή την κατασκευή αυτών των εγκαταστάσεων ή των έργων, παρά το απαγορευτικό του ιδίου του ΠΔ. (Αναφερόμαστε στις ρυθμίσεις του ΠΔ χωρίς αξιολόγηση της ορθότητας τους).
- Στην παρ. 6 του Άρθρου 1 του ΠΔ99/2018, αναγνωρίζεται η ανάγκη συνεργασίας ομάδας μηχανικών αλλά και τρίτων, για την εκπόνηση μελετών και την εκτέλεση έργων. Το γεγονός γνωστό όπως πιστεύουμε στους πάντες, δεν είναι συμβατό με αποκλειστικά επαγγελματικά δικαιώματα στην εκπόνηση μελετών και εκτέλεση πλήρων και ολοκληρωμένων έργων, όπως αντιθέτως τούτο προκύπτει από τις επί μέρους ρυθμίσεις του ΠΔ και όπως συνάγεται από τις αποφάσεις του ΣτΕ , σύμφωνα με το δημοσίευμα.
Κατανοούμε την αδυναμία του ΣτΕ να υπεισέλθει σε θέματα Εφαρμοσμένης Μηχανικής. Διερωτόμεθα όμως αν με τις αποφάσεις του, προστατεύεται πράγματι το Δημόσιο συμφέρον, η επίκληση του οποίου γίνεται αορίστως στο δημοσίευμα και επομένως προσχηματικά για την αιτιολόγησή τους, εφόσον δεν υπάρχουν περαιτέρω διευκρινήσεις.
γ. Η Οδηγία 2018/958ΕΕ που δεν ελήφθη υπόψη από το ΣτΕ διότι κατά την έκδοση του ΠΔ 99/2018 δεν είχε ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο, αφορά τον έλεγχο της αναλογικότητας πριν τη θέσπιση νέας νομοθετικής ρύθμισης των επαγγελμάτων. Η Οδηγία αυτή εξειδικεύει με διάφορα κριτήρια τις γενικές αρχές για τον έλεγχο της αναλογικότητας, που υπήρχαν ομού με άλλες υποχρεώσεις των κρατών Μελών στην Οδηγία 2013/55/ΕΕ που αποτελεί συμπλήρωση – επικαιροποίηση της Οδηγίας 2005/36ΕΚ και εισήχθη στο εσωτερικό δίκαιο με το ΠΔ 51/2017.
Πέραν του ανεπίτρεπτου κατά τη γνώμη μας να νομοθετεί η Διοίκηση αντίθετα με Οδηγίες στο διάστημα ισχύος τους, ανεξάρτητα της εισαγωγής τους στο εσωτερικό δίκαιο, είναι δυνατόν να παρακάμπτονται και να μη εφαρμόζονται γενικές αρχές Οδηγιών, που έχουν ενσωματωθεί στην εσωτερική έννομη τάξη, με όποια εξειδίκευση τους από αρμόδια δικαστήρια? Ιδού η απορία με ότι αυτή πλέον συνεπάγεται(!!).
Πέραν τούτων οι αποφάσεις του ΣτΕ θεωρούν ότι το ΠΔ 99/2018 δεν καταλαμβάνεται από τις ρυθμίσεις της Οδηγίας 2005/36ΕΚ, που είναι η βασική Οδηγία για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, που έχουν αποκτηθεί από υπηκόους των Κρατών μελών αλλά και για τις υποχρεώσεις των Κρατών μελών ,σύμφωνα τα προηγούμενα και όχι μόνον εξ όσων γνωρίζουμε. Έχουμε τη γνώμη ότι για το θέμα αυτό θα αποφανθεί σύντομα παρά τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις της, η Ε.Ε και εκτιμούμε ότι θα γίνει παραπομπή σε σχετικές αποφάσεις του ΔΕΚ, αλλά ενδεχόμενα και σε αποφάσεις του ΣτΕ.
Οι Έλληνες Χημικοί Μηχανικοί αγωνίστηκαν επί μακρόν, ώστε επιτέλους να υπάρχουν ορθολογικές ρυθμίσεις στη χώρα μας για την άσκηση του επαγγέλματος του μηχανικού στη βάση επαγγελματικών προσόντων και σύμφωνα με τα Ευρωπαικά και Διεθνή δεδομένα. Το ΠΔ 99/2018 χωρίς να θίγει άμεσα τα «επαγγελματικά δικαιώματα» του Κλάδου και χωρίς να επιλύει κανένα πραγματικό πρόβλημα, διέπεται από σαφές συντεχνιακό πνεύμα υπέρ των ‘’προνομιούχων’’ ειδικοτήτων, καταστρατηγώντας τις αρχές υγιούς ανταγωνισμού και επιχειρεί να διαιωνίσει ένα ανορθολογικό θεσμικό πλαίσιο που απλά αποτελεί τροχοπέδη στην προώθηση των αναπτυξιακών αναγκών της χώρας.Η προσφυγή των Χημικών Μηχανικών αιτιολογούσε την μη συμμετοχή των εκπροσώπων του Κλάδου στην αναγκαστική παρά το νόμο διαδικασία έκδοσης του ΠΔ ,και υποστήριζε το Σχέδιο ΠΔ που υπέβαλαν σύμφωνα με το νόμο, αλλά και τα Ευρωπαϊκά και Διεθνή δεδομένα. Επίσης η προσφυγή, επισημαίνει όχι μόνον την καταστρατήγηση στο ΠΔ διατάξεων του Συντάγματος και των Οδηγιών, αλλά και το πλήθος των αστοχιών και αντιφάσεων στις ρυθμίσεις του ιδίου του ΠΔ. Αλλά θα επανέλθουμε όταν εκδοθούν επίσημα οι αποφάσεις και θα δημοσιεύσουμε τις προσφυγές μας κατά του ΠΔ 99/2018. Και οι κρίνοντες κρίνονται.
*Κώστας Κρεμαλής, Διαχ/στής Τεχνικής Εταιρείας, Μέλος ΕΕΕΧΜ και της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ., Αντ/δρος ΔΣ ΠΣΧΜ, τ. Εκπρόσωπος στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Χημικών Μηχανικών
