Αργιθέα: πρωτοποριακό οικολογικό έργο, “ασπίδα” σε φυσικές καταστροφές

Ξεκινάει η υλοποίηση του πρώτου στην Ελλάδα έργου συλλογής, ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης φερτών υλών από φυσικές καταστροφές στο Δήμο Αργιθέας του νομού Καρδίτσας, με τίτλο «Προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή», προκειμένου αφενός μεν να θεραπευτούν οι πληγές που άφησε ο  «Ιανός» στην ευρύτερη περιοχή, αφετέρου δε να αποτελέσει «έργο -πιλότο» πρόληψης και αποκατάστασης των συνεπειών φυσικών καταστροφών, με μέτρηση δεικτών υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της αποδοτικότητας των πόρων, σύμφωνα με τον υπολογισμό που προβλέπεται από την Eurostat και τα UN-2030.

Από το Δήμο Αργιθέας το πρώτο στην Ελλάδα έργο συλλογής, ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης φερτών υλών από φυσικές καταστροφές, με τη συμβολή του Πράσινου Ταμείου του ΥΠΕΝ. «Έργο -πιλότος», με  μέτρηση δεικτών υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της αποδοτικότητας των πόρων.

Το έργο, με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης ενός έτους, υλοποιείται στο πλαίσιο  του προγράμματος «Καινοτόμες δράσεις με τους Πολίτες», του Πράσινου Ταμείου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, από το Δήμο Αργιθέας και το «Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες»,  σε συνεργασία με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος , με στόχο να αποτελέσει πιλοτική δράση,  που θα μπορέσουν να εφαρμόσουν όλοι οι Δήμοι – μέλη του «Δικτύου Πόλεων με Λίμνες»,  που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα.

Τα διδάγματα από την επέλαση του «Ιανού»

Η  Αργιθέα στην «καρδιά» των Θεσσαλικών Αγράφων στη Νότια Πίνδο, μια αμιγώς ορεινή περιοχή με ιδιαίτερα φυσικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά, όπως το έντονο ανάγλυφο και το δριμύ κλίμα αλλά και με «εύθραυστο» χαρακτήρα, λόγω των ορεινών οικοσυστημάτων είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις διακυμάνσεις του κλίματος και κατ’ επέκταση στην εμφάνιση ακραίων φυσικών συμβάντων. Πρόκειται για μία περιοχή γεωγραφικά απομονωμένη, η οποία πλήττεται συχνά από ακραία καιρικά φαινόμενα, με αποκορύφωμα τον «Ιανό», που αποτέλεσε το πλέον καταστροφικό φυσικό συμβάν που γνώρισε η περιοχή για πάνω από έναν αιώνα και δοκίμασε κυριολεκτικά σε μεγάλο βαθμό τις αντοχές των πολιτών και των υποδομών.

Ολοκληρωτική καταστροφή μεγάλων τμημάτων των κεντρικών οδικών δικτύων, ισοπέδωση γεφυρών, πλήρη κατάρρευση των τηλεπικοινωνιών και του διαδικτύου, απώλεια της ηλεκτροδότησης, μεταβολές στα τοπία με αποκόλληση βουνοπλαγιών, υπερχείλιση ποταμών, απειλή οριστικής πτώσης των ημιτελών έργων στο φράγμα Συκιάς στον ποταμό Αχελώο, δημιουργία νέων κοιτών από τις τεράστιες ποσότητες φερτών υλικών ήταν ορισμένα από τα αποτελέσματα, που άφησε στο πέρασμα του ο χαοτικός τυφώνας!

Η ταυτότητα του έργου

Στο πλαίσιο του έργου, στην Τοπική Κοινότητα Αργυρίου, με απόλυτα μέτρα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος από κάθε είδους όχληση και επιβάρυνση, θα εγκατασταθεί ο απολύτως απαραίτητος κινητός μηχανολογικός εξοπλισμός για τη συγκέντρωση, διαλογή και διαχείριση των φερτών υλών, που έχουν διασκορπιστεί κατά την εκδήλωση ενός ακραίου φυσικού φαινομένου. Τα υλικά, που θα παράγονται από τη διαδικασία αυτή θα επαναχρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου Αργιθέας. Παράλληλα δημιουργείται μηχανισμός και σχέδιο δράσης, ώστε να προλαμβάνεται και να επιλύεται κάθε φορά που δημιουργείται το μεγάλο πρόβλημα διαχείρισης των φερτών υλών, που συσσωρεύονται εξαιτίας μιας φυσικής καταστροφής.

Το έργο «Προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή», εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχεδιασμό του Δήμου Αργιθέας με τίτλο “Τοπικό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή” λαμβάνει υπόψη τις τοπικές συνθήκες και τις τοπικές ιδιαιτερότητες και κινείται σε τρεις άξονες:

1. Τον εντοπισμό των κινδύνων λόγω κλιματικής αλλαγής στους οποίους είναι ευάλωτες οι υποδομές της περιοχής μας, την εκτίμηση του βαθμού κινδύνου και την λήψη μέτρων προσαρμογής για την μείωση των κινδύνων .
2. Την καταγραφή και εμπλοκή των τοπικών δυνατοτήτων όπου υπάρχουν μέσω τοπικών πρωτοβουλιών Υπάρχουν οι τοπικές προϋποθέσεις, ανθρώπων και υπηρεσιών στον δήμο η σε κοντινούς δήμους, για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Αλλά για να μπορέσουν να αντιδράσουν άμεσα και γρήγορα στην πιθανή ακραία φυσική καταστροφή θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι και με σαφώς καθορισμένους ρόλους.
3. Την καταγραφή των αναγκών εξωτερικής βοήθειας μέσω κρατικών ή άλλων φορέων, που απαιτούνται για να καλύψουμε τις ανάγκες τις αδυναμίες μας και τα κενά μας σε γνώση και υλικό εξοπλισμό.

Ο Δήμαρχος Αργιθέας κος Ανδρέας Β. Στεργίου δήλωσε:

-«Με τη συμβολή του Πράσινου Ταμείου, κάτω από την «ομπρέλα» του προγράμματος «Καινοτόμες δράσεις με τους Πολίτες», ο Δήμος Αργιθέας υλοποιεί ένα σπουδαίο  έργο με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση της συσσώρευσης των φερτών υλών από την εκδήλωση ενός ακραίου φυσικού φαινομένου, με ταυτόχρονη αξιοποίηση των υλών αυτών, και μέτρηση δεικτών υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της αποδοτικότητας των πόρων.

Ο Δήμος δημιουργεί τεχνολογική υποδομή ανάκτησης των υλικών τελευταίας γενιάς, αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό και παράλληλα θωρακίζοντας το φυσικό απόθεμα  της περιοχής.

Γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε 100% προστατευμένοι και ετοιμοπόλεμοι σε έναν ακραίο φυσικό κίνδυνο. Μπορούμε όμως αν αποτρέψουμε το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων αν έχουμε σχεδιάσει την αντίδραση μας και έχουμε προετοιμαστεί να την αντιμετωπίσουμε. Με τα εργαλεία που μας προσφέρει η τεχνολογία , όπως τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, την χαρτογράφηση , τα μοντέλα πλημμυρών έχουμε την δυνατότητα να σχεδιάσουμε εκ των προτέρων την αποφυγή της ζημίας αλλά και την αντιμετώπιση της όταν το φαινόμενο εξελιχθεί. Και βέβαια έχοντας εμείς σχεδιάσει και αποφασίσει πως θα αντιδράσουμε σε ένα φυσικό ακραίο γεγονός, έχουμε λάβει υπόψη μας τις τοπικές συνθήκες και τις τοπικές ανάγκες και μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, σε συντομότερο χρόνο.

Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία της χρονιάς που μας πέρασε , και την σφοδρότητα των χτυπημάτων που δεχτήκαμε, πιστεύουμε ότι η «έξυπνη» προετοιμασία είναι αυτή που θα μας οδηγήσει στην ανθεκτικότητα και την προσαρμογή μας στις νέες συνθήκες.

-“Τα ακραία φυσικά φαινόμενα, που ζούμε δυστυχώς πλέον με μεγάλη συχνότητα στην Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο, με πιο πρόσφατες τις τραγικές επιπτώσεις από τις φονικές πλημμύρες στη Δυτική Ευρώπη βοούν ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε όπως πριν” συνεχίζει ο Δήμαρχος Αργιθέας κος Ανδρέας Β. Στεργίου  και τονίζει ότι:

-“Οφείλουμε να έχουμε σχέδια αντιμετώπισης των προκλήσεων αυτών έτοιμα, ώστε την στιγμή της κρίσης να δράσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά για το καλό όλων μας. Η αντιμετώπιση της διαχείρισης των φερτών υλών, που συσσωρεύονται κατακλύζοντας υποδομές και εκτάσεις, δημιουργώντας προβλήματα στο οδικό δίκτυο, την κίνηση των οχημάτων, των σωστικών συνεργείων και των νοσοκομειακών μονάδων προς και από την πληγείσα περιοχή είναι από τις βασικές προτεραιότητες ενός συνολικού σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης των συνεπειών των φυσικών καταστροφών».