O ρόλος της Αρχιτεκτονικής στην αντιμετώπιση της Κλιματικής Κρίσης

Του Νίκου Φυντικάκη/ Αρχιτέκτονα*

Βιοκλιματικές αρχιτεκτονικές μεταλλάξεις του κτισμένου περιβάλλοντος – Ο ρόλος των αρχιτεκτόνων προς την κατεύθυνση της μηδενικής μόλυνσης και της κλιματικής αποκατάστασης. Παρέμβαση της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA)  στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή του COP 28.

Είναι αποστολή των Αρχιτεκτόνων και του τεχνικού κόσμου ευρύτερα, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο να αναδείξουμε τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο της Αρχιτεκτονικής και των Αρχιτεκτόνων στην αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών της Κλιματικής Κρίσης.

Η αρχιτεκτονική είναι το άθροισμα των αποκρίσεων  του ανθρώπου στις προκλήσεις του Περιβάλλοντος όπως έγραψε ο Αριστοτέλης.

Η φιλοσοφία της Αρχιτεκτονικής στοχεύει θεμελιωδώς στη δημιουργία και ταυτόχρονα στην προστασία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος.

Τις τελευταίες δεκαετίες η καταστροφική Κλιματική Αλλαγή επιβάλλει την προστασία της Ανθρωπότητας και του δομημένου περιβάλλοντος από την υπερθέρμανση μέσω ενός Περιβαλλοντικού και Οικολογικού ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ για την ευημερία όλων των πόλεων και των τοπικών κοινωνιών και για την αποκατάσταση της χαμένης κοινωνικής συνοχής μέσω μιας ΝΕΑΣ  ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ  ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ.

Αυτό εξυπηρετεί ταυτόχρονα τη διαμόρφωση μιας δίκαιης κοινωνίας όπως αναφέρεται στην αλληγορία της σπηλιάς του Πλάτωνα.

Η απόλυτη υποβάθμιση των σημερινών κτιρίων και του αστικού ιστού οφείλεται  σε πολιτικές υπερεκμετάλλευσης της γης, με αποτέλεσμα τις άναρχες και απάνθρωπες δομές του κτισμένου περιβάλλοντος και ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ 38% ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ.

Η νομοθεσία των πολιτικών και των κυβερνήσεων

Κατόπιν των ανωτέρω, η νομοθεσία των πολιτικών και των κυβερνήσεων θα πρέπει να σέβεται αυστηρά τις αρχές και τις αξίες της Αρχιτεκτονικής και να συνεργάζεται στενά με τους Αρχιτέκτονες για να σώσει το περιβάλλον από τους ρύπους των κτιρίων και την πρόσθετη ρύπανση που δημιουργείται τόσο από τον ανεξέλεγκτο πολεοδομικό σχεδιασμό όσο και από την τεράστια κυκλοφοριακή συμφόρηση.

Οι διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος

Οι διάφορες διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος δυστυχώς ξεχάστηκαν εντελώς, αγνοήθηκαν και παραβιάστηκαν ενώ έχουν αντικατασταθεί με τόν ανελέητο βομβαρδισμό πόλεων και ανθρώπων ενώ ταυτόχρονα συνοδεύονται από πολύ αδύναμα και ψεύτικα  μηνύματα ειρήνης αλλά ευτυχώς ποτέ δεν ξεχάστηκαν και δεν θα ξεχαστούν ποτέ από τους μαθητές των σχολίων και τους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής.

Οι Διεθνείς Αρχιτεκτονικοί Οργανισμοί

Όλοι οι Διεθνείς Αρχιτεκτονικοί Οργανισμοί όπως η Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων UIA από την Πρόεδρό της Regina Gonthier, η Διεθνή Ακαδημία Αρχιτεκτονικής, από τον Πρόεδρό της καθηγητή Amedeo Schiatarella, το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης μέσω της θεωρίας  του καθηγητή Carlos Moreno, το EUROSOLAR από τον Πρόεδρο του Καθηγητής Peter Droege κ.λπ. υποστηρίζουν  και συμβάλλουν ουσιαστικά στην εφαρμογή των νέων περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Έτσι συμβάλλουν στην  συνεχή και ουσιαστική  αναβάθμισή τους με στόχο την αξιοποίησή τους στην Αρχιτεκτονική των κτιρίων και των  πόλεων με ανθρώπινη  κλίμακα και  με βάση τη θεωρία του Πλάτωνα που λέει ότι

Η καθιέρωση αρχών της βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής στο δομημένο περιβάλλον

Ο νοητός κόσμος παραμένει αμετάβλητος ενώ ο αντιληπτικός κόσμος βρίσκεται σε συνεχή ροή.

Με βάση τα παραπάνω ένα νέο σύγχρονο κίνημα ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ πρέπει να ανατρέψει τους σημερινούς εμπόρους όπλων και τη φεουδαρχία ,που διέπει την εκμετάλλευση της γης πάνω και κάτω από την επιφάνειά της.

Η καθιέρωση αρχών της βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής στο δομημένο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα εφαρμόστηκε για τη βιοκλιματική προστασία του Αρχαιολογικού Χώρου του Ακρωτηρίου υπό την ηγεσία του διεθνούς φήμης αρχαιολόγου καθηγητή Χρήστου Ντούμα, εφαρμόζοντας τη χρήση των 4 φυσικών Πηγών Ενέργειας όπως ο ήλιος, ο αέρας, το νερό και η γη προκειμένου να εξασφαλιστούν οι 4 ποιότητες της ανθρώπινης θερμοκασιακής άνεσης  όπως  η θέρμανση, η ψύξη, η υγρασία και η ξηρότητα σύμφωνα με την Αριστοτελική θεωρία  σε συνδυασμό με τις αρχές της Αρχιτεκτονικής κατά τον  Βιτρούβιο firmitas utilitas venustas, πρέπει να είναι η μεγάλη απόφαση και η τελική δήλωση των κυβερνήσεων που συμμετέχουν στη συνεδρίαση της COP 28.

Όλα τα χαμηλού εισοδήματος κοινωνικά στρώματα  θα πρέπει να εξασφαλιστούν με οικοδομήματα ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ και να βελτιωθούν με τη χρήση  Βιοκλιματικών Αρχιτεκτονικών Κατασκευών

Αυτά πρέπει να γίνουν σε στενή συνεργασία με όλους τους Διεθνείς Αρχιτεκτονικούς Οργανισμούς και γι αυτό θα πρέπει να υιοθετηθεί ως ομόφωνη απόφαση και δήλωση των Ηνωμένων Εθνών η εφαρμογή των  αρχών του ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ σχεδιασμού για την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ των πολιτών και τη ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ των ιστών των πόλεων ώστε να ανασταλούν τα καταστροφικά αποτελέσματα της Κλιματικής Αλλαγής.

-Το κείμενο βασίζεται στην ομιλία, που ανέπτυξε ο Νικος Φυντικάκης στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή του COP 28 στο Ντουμπάι, εκ μέρους της UIA με θέμα: «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΤΟΥ ΚΤΙΣΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ- Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΗΔΕΝΙΚΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ».

*Νίκος Φυντικάκης: Αρχιτέκτονας, καθηγητής  της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής, πρώην Αντιπρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) και εκπρόσωπος της UIA στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή του COP 28 στο Ντουμπάι.