Οι τρεις εγκύκλιοι για το ασφαλιστικό των μηχανικών – Αποσύνδεση επαγγελματικής ιδιότητας- ασφάλισης
Τρεις εγκυκλίους που άπτονται ασφαλιστικών θεμάτων υπέγραψε ο Υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Αναστάσιος Πετρόπουλος. Συγκεκριμένα:
- Η πρώτη εγκύκλιος αφορά την αναδρομική, από 1/1/2017, αποσύνδεση της υποχρεωτικής ασφάλισης μηχανικών και δικηγόρων λόγω και μόνο της ιδιότητάς τους (εγγραφή στους οικείους επαγγελματικούς συλλόγους), εφόσον είχαν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα. Υπενθυμίζεται ότι η αποσύνδεση της ασφάλισης από την ιδιότητα αποτελούσε ένα πάγιο αίτημα των επιστημονικών φορέων, που ικανοποιήθηκε με την ψήφιση του Ν. 4488/2017.
- Η δεύτερη εγκύκλιος αφορά τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών.
- Η τρίτη εγκύκλιος αφορά τον υπολογισμό της ειδικής προσαύξησης για τους ασφαλισμένους του πρώην ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ, οι οποίοι συνταξιοδοτούνται με το Ν. 4387/16.
Ειδικότερα οι εγκύκλιοι έχουν ως εξής:
1. H εγκύκλιος για την αποσύνδεση επαγγελματικής ιδιότητας-ασφάλισης για μηχανικούς
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Διευκρινίσεις για τις μεταβολές που επέρχονται στο καθεστώς ασφάλισης των μηχανικών και των δικηγόρων στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), αναδρομικά από 1/1/2017, παρέχει απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης Αναστάσιου Πετρόπουλου, με βασικό στοιχείο την αποσύνδεση της υποχρεωτικής υπαγωγής στην ασφάλιση των ανωτέρω φορέων από την εγγραφή στους οικείους επαγγελματικούς συλλόγους.
Ειδικοτερα για την ασφάλιση των μηχανικών σημειώνεται ότι: Από τις καταστατικές διατάξεις του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ, προβλέπεται η υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση του ανωτέρω πρώην φορέα και, από 1/1/2017, στον ΕΦΚΑ, των μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), από την ημερομηνία εγγραφής τους σε αυτό, ανεξάρτητα εάν ασκούν ή όχι το επάγγελμα. Συνεπώς, με βάση την ανωτέρω ρύθμιση για την υπαγωγή στην υποχρεωτική ασφάλιση του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ, αρκούσε η εγγραφή στο ΤΕΕ, χωρίς να εξετάζεται για τους ελεύθερους επαγγελματίες, εάν έχει πραγματοποιηθεί έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.
Με το άρθρο 20 παρ. 1 του ν. 4488/2017, επέρχεται μεταβολή στο ανωτέρω καθεστώς και τίθεται ως προϋπόθεση η ταυτόχρονη έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ για την ασφάλιση των μηχανικών που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–Τομείς Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων), για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη. Σε περίπτωση διακοπής άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας και διαγραφής από τη ΔΟΥ, διακόπτεται η υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΦΚΑ.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα για τα εν λόγω πρόσωπα ως προς την ασφάλισή τους στο ΕΤΕΑΕΠ για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ παροχή (πρώην Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων και πρώην Τομέας Πρόνοιας Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων του ΕΤΑΑ).
Ειδικά, για τους μηχανικούς που είναι μέλη του ΤΕΕ και δεν έχουν έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ ως φυσικά πρόσωπα, αλλά μετέχουν ως εταίροι ή μέλη ή διαχειριστές σε εταιρείες με τεχνικό αντικείμενο (αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο), ανεξαρτήτως της νομικής μορφής αυτών και για τις οποίες έχει γίνει έναρξη στη ΔΟΥ ως μη φυσικά πρόσωπα και είναι καταχωρημένες στο ΓΕΜΗ ή στο Βιβλίο Τεχνικών Επωνυμιών που τηρείται στο ΤΕΕ, η ασφάλισή τους στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ) και στο ΕΤΕΑΕΠ είναι υποχρεωτική. Στις περιπτώσεις μηχανικών, εγγεγραμμένων στο ΤΕΕ, που παρέχουν εξαρτημένη εργασία ως μηχανικοί, η ασφάλιση στον ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ) και στο ΕΤΕΑΕΠ είναι υποχρεωτική, χωρίς να εξετάζεται, εάν έχει πραγματοποιηθεί έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.
2.Τι ισχύει για την εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 που καταβάλλουν πρόσωπα τα οποία ασκούν μη μισθωτή δραστηριότητα
Τη διαδικασία εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 που καταβάλλουν πρόσωπα τα οποία ασκούν μη μισθωτή δραστηριότητα, περιγράφει απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης Αναστάσιου Πετρόπουλου.
Συγκεκριμένα, με βάση τις διατάξεις των άρθρων 39 και 40 του ν. 4387/2016 και τις κατ’ εξουσιοδότηση εκδοθείσες υπουργικές αποφάσεις, οι ασφαλιστικές εισφορές, από 1/1/2017, υπολογίστηκαν με βάση τα εισοδήματα που εστάλησαν από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για το έτος 2015, ως του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους.
Μετά τη λήψη από την ΑΑΔΕ των στοιχείων που αφορούν στο εισόδημα του φορολογικού έτους 2016, η διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός Μαρτίου του 2018.
Ως εκ τούτου, ειδικά, για την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2017, πέραν των αναφερομένων παραπάνω, θα εφαρμοστούν επιπρόσθετα τα εξής:
Χρεωστικό υπόλοιπο
Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει διαφορά που πρέπει να καταβληθεί από τον ασφαλισμένο (χρεωστικό υπόλοιπο), αυτή επιμερίζεται ισομερώς σε πέντε μηνιαίες δόσεις (Απρίλιο έως Αύγουστο του 2018), ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού αυτής, με την τελευταία δόση να είναι πληρωτέα μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2018.
Συνεπώς, οι μηνιαίες ασφαλιστικές υποχρεώσεις των μηνών Απρίλιου 2018 έως και Αυγούστου 2018 θα περιλαμβάνουν:
α) Την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για το 2018 και
β) τη μηνιαία δόση οφειλής που προκύπτει από τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017.
Εάν η ως άνω μηνιαία ασφαλιστική εισφορά δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα, επιβάλλεται ο προβλεπόμενος τόκος καθυστέρησης μόνο επί του ποσού της μηνιαίας δόσης οφειλής που δεν έχει καταβληθεί, και όχι επί του ποσού που αντιστοιχεί στην τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά του έτους 2018.
Για παράδειγμα, η εισφορά του μήνα Απριλίου περιλαμβάνει την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά, ύψους 250,00 ευρώ και την μηνιαία δόση οφειλής, ύψους 120,00 ευρώ, δηλαδή συνολικά ο ασφαλισμένος πρέπει να καταβάλει, μέχρι τις 31 Μαΐου 2018, ποσό, ύψους 370,00 ευρώ. Ο εν ασφαλισμένος δεν κάνει καμία καταβολή, μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία. Από την 1η Ιουνίου 2018, επιβάλλεται τόκος καθυστέρησης μόνο επί του ποσού της μηνιαίας δόσης οφειλής, δηλαδή επί του ποσού των 120,00 ευρώ.
Πιστωτικό υπόλοιπο
Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύψει ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει επιπλέον ποσό (πιστωτικό υπόλοιπο), αυτό επιστρέφεται αυτόματα στον ασφαλισμένο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα ανωτέρω, εντός διμήνου από την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, εκτός και εάν ο ασφαλισμένος υποβάλλει αίτημα, προκειμένου το ποσό να παραμείνει ως πιστωτικό υπόλοιπο στον Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Εάν υπάρχουν καθυστερούμενες ασφαλιστικές εισφορές μηνών του έτους 2018 μέχρι την εκκαθάριση, αυτές εξοφλούνται από το πιστωτικό υπόλοιπο και τυχόν εναπομείναν πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται στον ασφαλισμένο.
Σε περίπτωση που έχει υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή στο άρθρο 39 παρ. 13 του ν. 4387/2016 για καταβολή μειωμένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών από ασφαλισμένους που συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης, το οποίο εκκρεμεί, μέχρι την ημερομηνία εκκαθάρισης, τα επιπλέον ποσά που έχουν καταβληθεί από τον ασφαλισμένο, επιστρέφονται, σύμφωνα με τα αναφερόμενα για τη διαχείριση του πιστωτικού υπολοίπου της εκκαθάρισης.
3. Εγκύκλιος σχετικά με τον υπολογισμό της ειδικής προσαύξησης για τους ασφαλισμένους του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ
Καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της ειδικής προσαύξησης για τους ασφαλισμένους του πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ που πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν, βάσει των ρυθμίσεων του ν. 4387/2016, σύμφωνα με απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης Αναστάσιου Πετρόπουλου.
Ειδικότερα, προβλέπεται ότι, για τους ασφαλισμένους του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ, οι οποίοι έως την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 υπάγονταν στην ασφάλιση του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ και κατέβαλαν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ της ειδικής προσαύξησης, η επιπλέον παροχή που δικαιούνται, θα υπολογίζεται για κάθε έτος καταβολής επιπλέον εισφοράς με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς. Ο συντάξιμος μισθός, σε αυτήν την περίπτωση, προκύπτει, λαμβάνοντας υπόψη τη βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης.
Υπαγόμενα στην κοινοποιούμενη ρύθμιση πρόσωπα
Ο νέος τρόπος υπολογισμού της παροχής για το χρόνο ασφάλισης στην ειδική προσαύξηση, μέχρι 31/12/2015, αφορά ασφαλισμένους του πρώην ΕΤΑΑ–ΤΣΜΕΔΕ για τους οποίους η κύρια σύνταξη πρόκειται να υπολογιστεί με βάση το νέο καθεστώς υπολογισμού που προβλέπεται από το ν. 4387/2016 (εθνική και ανταποδοτική σύνταξη), σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί με την αριθ. Φ.80000/οικ.29713/779/30-6-2016 εγκύκλιο (ΑΔΑ : ΩΓ74465Θ1Ω-ΡΞ9).
Υπολογισμός συντάξιμου μισθού
Ο συντάξιμος μισθός για τον υπολογισμό της παροχής προκύπτει, λαμβάνοντας υπόψη τη βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης, εφαρμοζομένων αναλόγως των ρυθμίσεων του άρθρου 28 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει.
Υπολογισμός συντελεστή αναπλήρωσης
Η επιπλέον παροχή που δικαιούνται οι ασφαλισμένοι της ειδικής προσαύξησης, υπολογίζεται για κάθε έτος καταβολής επιπλέον εισφοράς με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς.
Για τον καθορισμό των επιπλέον μονάδων ασφαλιστικής εισφοράς που έχουν καταβληθεί, λαμβάνεται υπόψη το ύψος του ασφαλίστρου της ειδικής προσαύξησης, όπως αυτό προβλέπεται από 1/1/2007, ημερομηνία έναρξης λειτουργίας της ειδικής προσαύξησης, βάσει του άρθρου 4 παρ. 2 του ν. 3518/2006.
Συνεπώς, για το σύνολο του χρόνου ασφάλισης στην ειδική προσαύξηση, πριν και μετά την 1/1/2007, θεωρείται ότι οι ασφαλισμένοι έχουν καταβάλει 12 επιπλέον μονάδες ασφαλιστικής εισφοράς. Στις περιπτώσεις, όμως, που για εμμίσθους ασφαλισμένους, για χρόνο ασφάλισης, πριν από την 1/1/2007, προβλέπεται υψηλότερο ασφάλιστρο (ασφαλισμένου και εργοδότη), για λόγους χρηστής διοίκησης, θα λαμβάνεται υπόψη το υψηλότερο ασφάλιστρο.
Για το χρονικό διάστημα από 1/7/2011 έως 31/12/2015, εφόσον έχει καταβληθεί η προβλεπόμενη από το άρθρο 44 παρ. 14 του ν. 3986/2011 πρόσθετη εισφορά, ύψους 2%, αυτή συνυπολογίζεται για τον καθορισμό του ποσοστού αναπλήρωσης.
Συνολικά, έχουν καταβληθεί 468,99 επιπλέον μονάδες εισφορές στο σύνολο του χρόνου ασφάλισης (1/7/1979 έως 31/12/2015) και ο συντελεστής αναπλήρωσης καθορίζεται σε 35,17% (468,99 x 0,075).
Προσμέτρηση αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης
Χρόνος ασφάλισης που έχει αναγνωριστεί στον καταργηθέντα ΕΛΠΠ ή στην ειδική προσαύξηση, βάσει των οικείων διατάξεων, λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του συντάξιμου μισθού, εφόσον η αναγνώριση έχει γίνει, μετά την 1/1/2002.
Για τον καθορισμό του συντελεστή αναπλήρωσης, λαμβάνεται υπόψη σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα εάν η αναγνώριση έχει γίνει, πριν ή μετά την 1/1/2002.
Για τον υπολογισμό του συντάξιμου μισθού, το συνολικό ποσό που έχει καταβληθεί για την αναγνώριση του χρόνου ασφάλισης, αναγόμενο σε μηνιαίο εισόδημα, βάσει του προβλεπόμενου για την αναγνώριση ασφαλίστρου, προστίθεται στο μηνιαίο εισόδημα του έτους υποβολής της αίτησης αναγνώρισης και προσαυξάνεται κατά τον τρόπο που προβλέπεται στην παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4387/2016, ανεξάρτητα εάν η καταβολή της εισφοράς αναγνώρισης γίνει εφάπαξ ή σε μηνιαίες δόσεις ή με παρακράτηση από τη σύνταξη.
Για τον υπολογισμό του συντελεστή αναπλήρωσης, θεωρείται ότι για αναγνωριζόμενους χρόνους ασφάλισης, τόσο με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 3996/2011, όσο και με άλλες διατάξεις, έχει καταβληθεί ασφάλιστρο, ύψους 12%.
Παράδειγμα: Ο ασφαλισμένος του προηγούμενου παραδείγματος έχει αναγνωρίσει:
α) 2 έτη ασφάλισης με αίτηση που έχει υποβληθεί το 1991. Στην περίπτωση αυτή, το ύψος του μηνιαίου ασφαλίστρου για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ανέρχεται σε 12%.
β) 2 έτη σπουδών, βάσει του άρθρου 40 του ν. 3996/2011, με αίτηση που έχει υποβληθεί το 2011. Στην περίπτωση αυτή, το ύψος του μηνιαίου ασφαλίστρου για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ανέρχεται σε 12%.
Υπολογισμός συντελεστή αναπλήρωσης
Για την αναγνώριση του έτους 1991, έχουν καταβληθεί 24 επιπλέον μονάδες εισφοράς (2 έτη x 12 μονάδες ασφάλισης).
Για την αναγνώριση του έτους 2011, έχουν καταβληθεί 24 επιπλέον μονάδες ασφάλισης (2 έτη x 12 μονάδες ασφάλισης).
Με βάση το συνολικό πραγματικό χρόνο ασφάλισης, έχουν συμπληρωθεί 468,99 επιπλέον μονάδες εισφοράς (1/7/1979 έως 31/12/2015) και προστίθενται 48 μονάδες (24 μονάδες από την αναγνώριση του 1991 και 24 μονάδες από την αναγνώριση του 2011).
Συνολικά, για τον πραγματικό και τον αναγνωριζόμενο χρόνο ασφάλισης έχουν καταβληθεί 516,99 επιπλέον μονάδες εισφοράς και ο συντελεστής αναπλήρωσης καθορίζεται σε 38,77% (516,99 x 0,075).
Αναγνώριση χρόνου ασφάλισης στην ειδική προσαύξηση, μετά την 1/1/2016
Με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 3996/2011, δόθηκε το δικαίωμα αναγνώρισης των προβλεπόμενων από το ανωτέρω άρθρο χρόνων ασφάλισης για τα πρόσωπα που πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν με προϋποθέσεις που διαμορφώθηκαν με βάση το άρθρο 10 του ν. 3863/2010.
Η ανωτέρω, όμως, δυνατότητα, μετά την κατάργηση της ειδικής προσαύξησης με το άρθρο 94 παρ. 4 του ν. 4387/2016, παύει να υφίσταται. Κατ’ εξαίρεση, στο πλαίσιο της χρηστής διοίκησης και δεδομένου ότι η κατάργηση της ειδικής προσαύξησης έγινε αναδρομικά από 1/1/2016, αιτήσεις για αναγνώριση χρόνων ασφάλισης που έχουν υποβληθεί από 1/1/2016 έως και 12/5/2016, θα διεκπεραιώνονται από την υπηρεσία, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 40 του ν. 3996/2011, εφόσον οι ασφαλισμένοι δεν τις ανακαλέσουν.
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
