Αστικά λύματα: κρυφό “καταφύγιο” του κορονοϊού; – Τι απαντούν οι ειδικοί

Της Ντίνας Καράτζιου/

Μπορεί ο νέος κορωνοϊός να εντοπιστεί στα αστικά λύματα; Κι αν ναι, τι γίνεται με τη διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων στους υδάτινους πόρους της χώρας ή ακόμη και με την επαναχρησιμοποίησή τους για γεωργική και βιομηχανική χρήση;  Μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες μετάδοσης στους ανθρώπινο οργανισμό; Είναι δυνατόν να διατρέχουν κίνδυνο επιμόλυνσης οι λουόμενοι; 

Πριν από μερικές ημέρες το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος της Ολλανδίας προέβη σε ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι εντοπίστηκε ο νέος κορωνοϊός στα αστικά λύματα δύο πόλεων αλλά και ενός αεροδρομίου.

Λίγες μέρες μετά και με αφορμή τις ανακοινώσεις του ολλανδικού κρατικού φορέα, στη χώρα μας, εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας  η οποία  επικαλείται τα δημοσιεύματα που προκάλεσε η συγκεκριμένη ανακοίνωση και απευθύνεται προς τις Περιφέρειες, την ΚΕΔΕ και όλες τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες, αναφέρεται στην ανάγκη συστηματικής χλωρίωσης των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων και υγρών αποβλήτων πριν την τελική τους διάθεση για την προστασία από τον κορωνοϊό SARS-COV-2 , υπενθυμίζοντας τις αυστηρές προβλέψεις που πρέπει να εφαρμόζονται για τη σωστή απολύμανση του νερού.

Επί του θέματος, το ecopress, απευθύνθηκε σε επιστήμονες της ακαδημαϊκής κοινότητας προκειμένου να λάβει απαντήσεις για το αν ο SARS-COV-2 , ο οποίος επιδημιολογικά φαίνεται να μεταδίδεται σε περιβάλλοντα με σχετικά υψηλή υγρασία, αν  θα μπορούσε να επηρεάσει και τους λουόμενους. Αν μπορεί να επιβιώσει δηλαδή εντός των θαλάσσιων υδάτων και εντέλει να μεταδοθεί στον ανθρώπινο οργανισμό.  Απαντήσεις αναζητήθηκαν όσον αφορά τη μετάδοση του ιού μέσω των επεξεργασμένων λυμάτων τα οποία διατίθενται σε υδάτινους αποδέκτες.

Τι λένε οι επιστήμονες

Ο καθηγητής  κ. Θόδωρος Δαρδαβέσης , διευθυντής του Εργαστηρίου Υγιεινής, Κοινωνικής-Προληπτικής Ιατρικής και Ιατρικής Στατιστικής του τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Α.Π.Θ, τονίζει στο  ecopress: «Στην ερώτηση που αφορά την πιθανότητα να προσβληθούν οι λουόμενοι από κορωνοϊό,  η απάντηση είναι αρνητική, με την έννοια, ότι το σταγονίδιο το οποίο μεταδίδει τον ιό πρέπει να έχει μεγάλο υλικό φορτίο. Αυτό το υλικό φορτίο στον όγκο του θαλάσσιου ύδατος, αποδυναμώνεται. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει κίνδυνος. Διατυπώνω βέβαια και την επιφύλαξη,  ότι για όλα αυτά τα ζητήματα, δεν έχουν γίνει εκτεταμένες έρευνες, παρατηρήσεις, πορίσματα. Όσον αφορά το θέμα των λυμάτων, ούτως ή άλλως και σε κάθε περίπτωση, η διαχείριση των λυμάτων πρέπει να γίνεται με προσοχή, γιατί ανεξάρτητα ή όχι αν υπάρχει κορωνοίος  μπορούν να υπάρχουν άλλες ουσίες οι οποίες να είναι απειλητικές για την υγεία των ανθρώπων».

 Κανένα πρόβλημα αν λειτουργούν σωστά οι εγκαταστάσεις των επεξεργασίας λυμάτων

Με γνωστικό αντικείμενο τον έλεγχο και επεξεργασία νερού, λυμάτων και στερεών αποβλήτων, ο καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ κ. Ευθύμιος Νταρακάς  και υπεύθυνος του εργαστηρίου Τεχνικής και Σχεδιασμού Περιβάλλοντος, εξηγεί στο  ecopress , ότι  «Αυτό που πρέπει να γίνεται, είναι να υπάρχει σχολαστική απολύμανση των λυμάτων . Από τη στιγμή που οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων λειτουργούν στο πλαίσιο της  νομοθεσίας και ελέγχεται  η απολύμανση των λυμάτων δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Άρα η διάθεση των αστικών επεξεργασμένων  λυμάτων σε υδάτινους αποδέκτες δεν εγκυμονεί κινδύνους για την εξάπλωση  παθογόνων  και τη μετάδοσή του σε άνθρωπο, εφόσον τα λύματα  απολυμαίνονται ορθώς.  Μετά τη διάθεσή τους στους υδάτινους αποδέκτες,  οι μικροργανισμοί οι οποίοι περιέχονται σ΄αυτά, υφίστανται αραίωση στο περιβάλλον το οποίο βρίσκονται.  Συνεπώς οι πιθανότητες μόλυνσης του ανθρώπου μέσα στο νερό είναι ελάχιστες

Αυτό για το οποίο πρέπει να ανησυχεί κανείς παντού και πάντοτε, είναι να τηρούνται οι νόμοι, και να ακολουθείται σωστά η διαδικασία που έχει να κάνει με την επεξεργασία και την απολύμανση των λυμάτων. Αν δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, τότε κινδυνεύουμε, εάν διαθέσουμε ανεπεξέργαστα λύματα σε έναν αποδέκτη. ‘Αρα, εφόσον οι υπεύθυνοι φροντίζουν να λειτουργούν σωστά οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων,  τηρούν τους νόμους και τις προβλεπόμενες προδιαγραφές, δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα»

Τι λέει η εγκύκλιος

Στην εγκύκλιο με θέμα «Ασφαλής διάθεση αστικών λυμάτων και υγρών αποβλήτων-Προστασία από τον κορωνοϊό SARS-COV-2», σε ότι αφορά τη μετάδοση του ιού μέσω των λυμάτων, αναφέρεται, ότι «τα διαθέσιμα δεδομένα δεν υποστηρίζουν την άποψη  ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω των λυμάτων, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχουν αναφερθεί περιπτώσεις μόλυνσης από τον ιό λόγω της έκθεσης σε υγρά λύματα. Η εκτίμηση για τη διάρκεια ζωής του ιού στα λύματα είναι περίπου 2-3 ημέρες (από τις μελέτες σε παρόμοιου τύπου ιούς). Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα υγρά λύματα αποτελούν σημαντική εστία άλλων παθογόνων και απαιτείται η λήψη όρων των απαραίτητων μέτρων προφύλαξης».

Ως αφορμή για την αποστολή της εγκυκλίου, καταγράφονται «τα πρόσφατα δημοσιεύματα στα οποία έχει αναφερθεί η παρουσία του νέου κορωνοϊού SARS CoV-2 στα λύματα εγκαταστάσεων αεροδρομίων1 αλλά και στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων πόλεων2 και σε συνέχεια της (ε) σχετ. εγκυκλίου της Υπηρεσίας μας αναφορικά με την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κορωνοϊό SARS-COV-2 στα συστήματα αποχέτευσης, σας υπενθυμίζουμε την ανάγκη πιστής εφαρμογής της (ε) σχετικής εγκυκλίου της Υπηρεσίας μας και θέτουμε επιπλέον υπόψη σας τα ακόλουθα».

Αναφέρεται επίσης  ότι «σε σχετική μελέτη που αφορούσε την επίδραση απολυμαντικών μέσων για την αδρανοποίηση διάφορων τύπων ιών 6 αναδείχθηκε η αποτελεσματικότητα των διαλυμάτων υποχλωριώδους νατρίου».  Κατόπιν τούτου, στην εγκύκλιο καταγράφονται οι ενδεδειγμένοι μέθοδοι συστηματικής χλωρίωσης των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων και υγρών αποβλήτων πριν την τελική τους διάθεση  τόσο στην   περίπτωση διάθεσης επεξεργασμένων αστικών λυμάτων σε υδάτινο αποδέκτη όσο και στην περίπτωση διάθεσης επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων με επαναχρησιμοποίηση υπογραμμίζοντας ότι η απολύμανση των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων είναι υποχρεωτική ανεξάρτητα του τύπου της επαναχρησιμοποίησης».