Αστικός “βελονισμός” με μικρά πάρκα στην πόλη και αλλαγή ενεργειακού μοντέλου – 9 ειδικοί προτείνουν για την Αττική και την Κλιματική Αλλαγή

Πολλά μικρά πάρκα μέσα στον αστικό ιστό, επενδύσεις στην ηλιακή ενέργεια, προστασία της υγείας του πληθυσμού αλλά και της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, είναι μερικές από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν στην ημερίδα που διοργάνωσε η Περιφέρεια Αττικής. Το ecopress σταχυολόγησε και παρουσιάζει τα κυριότερα σημεία από τις ομιλίες και τις προτάσεις 9 ειδικών επιστημόνων.

Πολλές μικρές πράσινες παρεμβάσεις

«Αστικό βελονισμό» πρότεινε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής του Τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος Κωνσταντίνος Καρτάλης για τη βελτίωση του μικροκλίματος στις μεγάλες πόλεις. Από το βήμα της ημερίδας για την κλιματική αλλαγή που διοργάνωσε η Περιφέρεια Αττικής ο κ. Καρτάλης μίλησε για τις «επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον» παρουσιάζοντας μέσα από μία «νέα ματιά» τον αστικό περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Αναφερόμενος στις νέες ανάγκες αστικού σχεδιασμού ονόμασε «αστικό βελονισμό» τις πολλές, μικρές, διάσπαρτες πράσινες παρεμβάσεις στον αστικό ιστό με στόχο τη βελτίωση του μικροκλίματος μιας περιοχής.

Όπως τόνισε η πόλη είναι ζωντανός οργανισμός, όχι απλά ένα σύμπλεγμα κτιρίων, και καθώς μεγαλώνει οι πιέσεις αυξάνονται. Δεν υπάρχει μία λύση που να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις, ενώ επεσήμανε και την αυξανόμενη τάση της αστικοποίησης. Ανέδειξε, επιπλέον, όλον τον προβληματισμό που προκαλεί το κέντρο της Αθήνας (επιδείνωση θερμικού περιβάλλοντος – ενεργειακό «πέναλτι»), ενώ επισήμανε ότι τα χαμηλά εισοδήματα αντιμετωπίζουν σημαντικό ενεργειακό και θερμικό πρόβλημα.

O  κ. Καρτάλης πρότεινε η επιστήμη να βρίσκεται κοντά στο κέντρο λήψης των αποφάσεων ενώ διαπίστωσε την αναγκαιότητα της μητροπολιτικής διοίκησης, ώστε τα σχέδια να καταρτίζονται και να εφαρμόζονται κατά ενιαίο τρόπο για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα.

Βρέχει πολύ αλλά λιγότερες φορές

Τα τελευταία 70 χρόνια ο αριθμός των ημερών  βροχής ετησίως μειώνεται, ενώ αυξάνεται το ποσό ημερήσιας βροχής που δεχόμαστε (πλημμυρικά φαινόμενα). Στο θέμα αναφέρθηκε εκτενώς ο Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών  Χρήστος Γιαννακόπουλος  κατά την ομιλία του στην ημερίδα της Περιφέρειας Αττικής για την κλιματική αλλαγή.

Ο κ. Γιαννακόπουλος παρουσίασε εκτιμήσεις από κλιματικά μοντέλα και αναφέρθηκε σε κλιματικά μοντέλα με χωρική ικανότητα περίπου 12χλμ. Μίλησε ακόμη για την αύξηση του αριθμού των θερμών ημερών, την άνοδο της θερμοκρασίας και την αύξηση του αριθμού των θερμών νυχτών, φαινόμενα  που κλιμακώνουν τις απαιτήσεις ενέργειας για ψύξη. Επιπλέον αναφέρθηκε στην αύξηση του κινδύνου πυρκαγιών.

Η Αττική και η περίπτωση της Κύπρου

Οι περιπτώσεις της Αττικής και της Κύπρου αναλύθηκαν στη θεματική ενότητα «Στρατηγικές και σχεδιασμός για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».

Ο Χρήστος Σ. Ζερεφός, Ακαδημαϊκός, Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, μίλησε συγκεκριμένα για την Αττική. Όπως επισήμανε υπάρχουν διαχρονικές αλλαγές σε στοιχεία του κλίματος (μείωση αριθμού παγετών και αύξηση αριθμού ημερών με υψηλές θερμοκρασίες). Σε ό,τι αφορά τις βροχοπτώσεις, υπάρχει αποσταθεροποίηση μετά το 1980 και έξαρση τα τελευταία έτη.

Τον λόγο στη συνέχεια πήρε η Μαρία Λοϊζίδου, Καθηγήτρια ΕΜΠ, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Υπεύθυνη Μονάδας Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, η οποία ανέλυσε την περίπτωση της Κύπρου, στην οποία εγκρίθηκαν 250 μέτρα προσαρμογής με βήματα μεθοδολογίας για την αξιοποίηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής ενώ αναφέρθηκε και στο CypaAdapt Tool, το οποίο αποτελεί εργαλείο πολυκριτηριακής ανάλυσης.

Ηλιακή κοινωνική πολιτική

Στις προειδοποιήσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων αναφέρθηκε ο Νικόλαος Καραταράκης, Διευθυντής Κλιματολογίας – Εφαρμογών στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Μίλησε για την κλιματική μεταβλητότητα και αλλαγή σε πλανητικό επίπεδο, περιοχικό / Ευρωπαϊκό, Εθνικό / Ελλάδα, ενώ επεξήγησε τον ρόλο της ΕΜΥ, αλλά και τη μεγάλη ανάγκη για βελτιωμένες έγκυρες προειδοποιήσεις σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Ο Τάκης Γρηγορίου, Υπεύθυνος για θέματα Ενέργειας και Κλιματικών Αλλαγών, Ελληνικό Γραφείο Greenpeace αναφέρθηκε στην ηλιακή κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να γίνει με δίκαιο τρόπο, να δοθεί ουσιαστική βοήθεια στα νοικοκυριά, με επενδύσεις στην ηλιακή ενέργεια με το μισό κόστος ετησίως της επιδότησης. Ήδη υπάρχει πιλοτική εφαρμογή σε 8 νοικοκυριά στη Ρόδο, ενώ εφαρμόζεται η ηλιακή κοινωνική πολιτική σε πολιτείες των ΗΠΑ.

Επιπτώσεις στην υγεία

Την άμεση ανάγκη ενίσχυσης των υποδομών καθώς η υγεία του πληθυσμού είναι ευαίσθητη σε αλλαγές του κλίματος, δεδομένου ότι επηρεάζει περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας (θερμοκρασία αέρα, ποιότητα νερού, τροφής και καταφυγίου, τρόπο μετάδοσης λοιμωδών νόσων), τόνισε η Εύη Σαμόλη, Επίκουρη Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αναφέρθηκε επίσης από το βήμα της ημερίδας στις συνδυαστικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, των δασικών πυρκαγιών και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία του πληθυσμού, αλλά και στην ανεπαρκή παρακολούθηση των επιδράσεων φυσικών φαινομένων (όπως οι πλημμύρες) και των μελλοντικών τάσεων των λοιμωδών νόσων σε σχέση με τις επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων.

Το κλίμα επηρεάζει τις υποδομές

Για την «ανθεκτικότητα των υποδομών στην κλιματική αλλαγή» μίλησε Θανάσης Σφέτσος, Ερευνητής Β, ΙΠΡΕΤΕΑ, ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ μίλησε Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις υποδομές, π.χ. δίκτυα μεταφορών και ηλεκτρισμού, τηλεπικοινωνίες, διυλιστήρια, κ.α., καθώς επιδρά στα χαρακτηριστικά των κινδύνων (ταχύτητα, συχνότητα, ένταση και έκταση) δοκιμάζοντας τα όρια σχεδίασης και αντοχής των υποδομών. Όπως ανέφερε, υπάρχει τρωτότητα σε δομικά στοιχεία, σε εργαζόμενους, στον τρόπο λειτουργίας και την ποιότητα των υπηρεσιών, αλλά και αλλαγές στην ικανότητα παραγωγής και ζήτησης των υπηρεσιών Κάθε υποδομή είναι μοναδική στον σχεδιασμό και για να λειτουργεί – χρειάζεται κοινή μεθοδολογία – επιλογή κριτηρίων προσαρμογής, ώστε από την επικινδυνότητα να μεταβούμε στην ανθεκτικότητα των υποδομών, η οποία είναι κρίσιμη για την καλύτερη ανταπόκριση στη κλιματική αλλαγή.

Επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά

Η Τόνια Μοροπούλου, Καθηγήτρια Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ, Πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά και τις προκλήσεις ενόψει της κυκλικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι απαιτείται σύνδεση του τοπικού με τον μητροπολιτικό σχεδιασμό, ενώ οι ιστορικές πόλεις θα πρέπει να μετατραπούν σε ζωντανά εργαστήρια για την έρευνα και την εκπαίδευση. Επιπλέον, ο μητροπολιτικός χαρακτήρας είναι καταλυτικός για την ενσωμάτωση των καλών εφαρμογών για τη διάσωση όλου του πολιτισμού υπό ένα ενιαίο στρατηγικό σχεδιασμό με προτεραιότητες και συνεργασία του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.