Μπαράζ συσκέψεων για διάσωση των έργων- ακούγονται τα πρώτα “κανόνια” 

Της Ντίνας Καράτζιου/

Λύσεις για τη διάσωση των μικρών και μεγάλων έργων από «ξαφνικό θάνατο» αναζητούνται από το  υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, καθώς οι αλλεπάλληλες ανατιμήσεις στα οικοδομικά υλικά που τρέχουν με φρενήρεις ρυθμούς οδηγούν σε αδυναμία εκετέλσης τους. Ήδη ακούγονται τα πρώτα “κανόνια” στα εργοτάξια. Το υπουργείο πραγματοποιεί σειρά επαφών με τους εκπροσώπους των εργοληπτικών φορέων, χωρίς μέχρι τώρα ορατό αποτέλεσμα. Παράγοντες που είναι κοντά στις εξελίξεις περιγράφουν την κατάσταση στη διαχείριση των έργων, ως εκρηκτική και ανεξέλεγκτη. 

Με κυρίαρχο διακύβευμα τη συνέχιση των έργων, που βρίσκονται σε εξέλιξη στη χώρα αλλά και τη διάσωση των πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αναζητά λύσεις, οι οποίες όπως φαίνεται  τουλάχιστον προς το παρόν είναι άπιαστες. Αυτό διότι, αφενός μέν το ράλι των τιμών της ενέργειας και των οικοδομικών υλικών διαρκώς εξελίσσεται και ουδείς μπορεί να προβλέψει τη διάρκεια και την έκταση των επιπτώσεων του στην κατασκευαστική δραστηριότητα, αφετέρου δε οι αυξήσεις υλικών που ήδη έχουν επιβαρύνει το κατασκευαστικό κόστος εδώ και ένα χρόνο είναι πολύ μεγάλες για να καλυφθούν με κρατική παρέμβαση.

Στο τραπέζι, βρίσκονται οι προτάσεις των εργοληπτών. Ζητούν  αναθεώρηση των προϋπολογισμών των έργων, για το σύνολο των επιβαρύνσεων, καθώς οι διορθωτικές προτάσεις που έγιναν από το υπουργείο το Δεκέμβριο κάλυψαν μόνον μερικώς  τις μέχρι τότε ανατιμήσεις των οικοδομικών υλικών.

Χωρίς περιθώρια αποκλιμάκωσης

Προβληματισμό προκαλεί το γεγονός,  ότι στον ορίζοντα δεν διαφαίνονται προς το παρόν περιθώρια αποκλιμάκωσης της κατάστασης, που οδηγεί σε ασφυξία την πρόοδο των υπό εξέλιξη έργων, αλλά και τον σχεδιασμό της μακράς λίστας των νέων έργων που δρομολογούνται.  Η εισβολή στην Ουκρανία επιδείνωσε δραματικά την κατάσταση, επεξέτεινε την κρίση στην ενέργεια, εκτοξεύοντας  περαιτέρω τις τιμές των οικοδομικών υλικών σε δυσθεώρητα ύψη, χωρίς δυστυχώς να υπάρχουν προσώρας ενδείξεις για σταθεροποίηση των τιμών.

Ζοφερό περιβάλλον

Στο ζοφερό αυτό οικονομικό περιβάλλον, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις υποστηρίζουν, ότι καλούνται να ολοκληρώσουν συμβάσεις που κοστολογήθηκαν και συμβασιοποιήθηκαν σε προγενέστερο χρόνο.  Τονίζουν, ότι σήμερα δεν έχουν την δυνατότητα να απορροφήσουν τις αυξήσεις αυτές και νομοτελειακά οδηγούνται σε οικονομική ασφυξία και ως εκ τούτου, σε αδυναμία ολοκλήρωσης των έργων. Το αρμόδια υπουργεία με προεξάρχον το Υποδομών και Μεταφορών καλείται να περάσει τις συμπληγάδες των συνεχών ανατιμήσεων που δημιουργεί η παρατεταμένη ενεργειακή κρίση και να βρει τη χρυσή τομή για τη συνέχιση των έργων.  Διαφορετικά θα βρεθεί αντιμέτωπο όχι μόνο με διάλυση εργολαβιών αλλά και  παράλληλα αιτήματα αποζημιώσεων, όπως τουλάχιστον αναφέρουν οι κατασκευαστές: «Είναι δεδομένο ότι εάν δεν τηρηθούν οι ανωτέρω προϋποθέσεις οι περισσότερες εργοληπτικές επιχειρήσεις θα προβούν σε διάλυση των συμβάσεων έργων παράλληλα με αίτημα αποζημίωσης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΣΑΤΕ, σε σχετική επιστολή του, στην οποία παραθέτει τις θέσεις του.

Αδύνατη η εκτέλεση έργων

Οι τιμές που αναφέρει ενδεικτικά στην επιστολή της η ΠΕΣΕΔΕ προς τους υπουργούς Υποδομών, Ανάπτυξης και Οικονομικών,  και συνακόλουθα οι αυξήσεις που ενσωματώνονται στο συνολικό κόστος των έργων, αναδεικνύουν αν μη τι άλλο την άκρως προβληματική κατάσταση : «Ο οικοδομικός σίδηρος έχει αυξηθεί κατά 100 %, και η άσφαλτος κατά 200%. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένα οικοδομικό έργο κόστιζε (προϋπολογισμός έργου αφαιρουμένης της έκπτωσης) πριν τις ανατιμήσεις 2.000.000 ευρώ, σήμερα κοστίζει τουλάχιστον 2.700.000 ευρώ (μέση αύξηση στο σύνολο της κατασκευής ενός οικοδομικού έργου τουλάχιστον 35%) . Και  ένα ασφαλτικό έργο που κόστιζε πριν τις ανατιμήσεις 2.000.000 ευρώ, σήμερα κοστίζει τουλάχιστον 2.800.000 ευρώ (μέση αύξηση στο σύνολο της κατασκευής ενός δρόμου τουλάχιστον 40%). Δηλαδή, πλέον, τα έργα με τις παρούσες τιμές και μετά τις εκπτώσεις που έχουν δοθεί είναι αδύνατο να εκτελεστούν από τους αναδόχους».

Αλλάζουν ολα στο προγραμματισμό

Ζήτημα δημιουργείται και για τους διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη, με την υποβολή των προσφορών να καθίσταται δυσεπίλυτο πρόβλημα.  Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις αιτούνται αναπροσαρμογή των προϋπολογισμών μελετών των υπό δημοπράτηση έργων ώστε να συμβαδίζουν με την οικονομική πραγματικότητα, αλλά και τη δυνατότητα αναστολής υπογραφής νέων συμβάσεων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Γεγονός που αλλάζει τελείως το πλάνο σωρείας προγραμματισμένων έργων που χρηματοδοτούνται από αναπτυξιακά και προγράμματα (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, Αντώνης Τρίτσης).

Αναζητούνται λύσεις

Προς το παρόν δεν έχουν δρομολογηθεί λύσεις καθώς σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι προτάσεις που έχουν καταθέσει οι εργοληπτικές εταιρείες είναι πάνω στο τραπέζι, σε νέα σύσκεψη που έχει προγραμματιστεί να γίνει άμεσα. Με την παράλληλη αναζήτηση από τα αρμόδια υπουργεία πόρων από τα ευρωπαϊκά ταμεία.

Εκδοση νέων συντελεστών

Ωστόσο, πέρα από τις επιμέρους προτάσεις που θέτει μεμονωμένα  η κάθε εργοληπτική οργάνωση, όλες επιμένουν στο αίτημα της  έκδοσης νέων συντελεστών αναθεώρησης τιμών δημοσίων έργων που να συνάδουν με τις πραγματικές αυξήσεις του κόστους κατασκευής των δημοσίων έργων. «Η πρόσφατη προσπάθεια με τον μηχανισμό αναθεώρησης τιμών δεν είναι ρεαλιστική, διότι δεν καλύπτει παρά στο ελάχιστο τις τεράστιες αυξήσεις των πρώτων υλών και υλικών», αναφέρει χαρακτηριστικά», η ΠΕΔΜΕΔΕ.