Χαλάνδρι: στη μάχη για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων

Στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ToNoWaste του HORIZON 2020, επιλέχθηκε να συμμετέχει ως εταίρος ο δήμος Χαλανδρίουπου αφορά σε καινοτόμες δράσεις για την πρόληψη στην σπατάλη τροφίμων, θέμα κρίσιμο στην πολιτική ατζέντα της ΕΕ, δεδομένων των πολύ σημαντικών οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνεπάγεται η σπατάλη τροφίμων κατά την παραγωγή, τη μεταποίηση και φυσικά την κατανάλωσή τους.

Βασικό στόχος του προγράμματος είναι να «συμπορευτεί» η πρόληψη στην σπατάλη τροφίμων με τη βιωσιμότητα της διαχείρισης τροφίμων, αποβλέποντας στη «λήψη καλύτερων αποφάσεων» από καταναλωτές, κερδοσκοπικούς και μη οργανισμούς και φορείς χάραξης πολιτικής. Κύριοι παράγοντες στην υλοποίηση του είναι ο προσδιορισμός του ρόλου του καθενός που παίρνει σχετικές αποφάσεις, όπως επίσης το χρονοδιάγραμμα και η κλίμακα εφαρμογής της κάθε απόφασης.

Το πρόγραμμα «γεννήθηκε» από την ανάγκη να υπάρξει ουσιαστική σύγκλιση μεταξύ των δράσεων πρόληψης σπατάλης τροφίμων που υλοποιούνται σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Γι’ αυτό, το ToNoWaste θα σχεδιάσει και θα αναπτύξει ένα νέο πλαίσιο αξιολόγησης των σχετικών δράσεων, που θα βασίζεται στην επιστήμη και θα ενσωματώνει όλες τις εισροές από προηγούμενες βάσεις δεδομένων, τα έργα και τις δράσεις, για να πραγματοποιηθεί μια ολιστική αξιολόγηση της βιωσιμότητας τους.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Δήμος Χαλανδρίου, που είναι ο μοναδικός από την Ελλάδα που συμμετέχει στο πρόγραμμα, στοχεύει στην ανάπτυξη και υλοποίηση μίας σειράς καινοτόμων δράσεων στην κατεύθυνση της ολιστικής προσέγγισης της πρόληψης της σπατάλης τροφίμων στον αστικό χώρο, σε συμφωνία με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις. Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, για το Χαλάνδρι, είναι ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος για τη διαχείριση ανακυκλώσιμων υλικών και καθηγητής του ΕΜΠ,κ. Γεράσιμος Λυμπεράτος.

 Κύριοι στόχοι του Δήμου είναι:

► Η πρόληψη της παραγωγής τροφικών αποβλήτων

► Η αξιοποίηση των τροφικών υπολειμμάτων, τόσο αυτών που δημιουργούνται αναπόφευκτα (φλούδες από ένα καθαρισμένο μήλο) όσο και αυτών που δημιουργούνται από λαθεμένες καταναλωτικές συνήθειες (ένα μήλο που σάπισε).

►Η κομποστοποίηση σε επίπεδο γειτονιάς, με εξοπλισμό που θα προμηθευτεί ο Δήμος στο πλαίσιο του προγράμματος.

Το Χαλάνδρι συγκαταλέγεται μεταξύ των 22 εταίρων του προγράμματος από 7 χώρες της Ευρώπης (Ισπανία, Αυστρία, Νορβηγία, Ολλανδία, Σουηδία, Ιταλία και Ελλάδα) και χρηματοδοτείται με 150.000 ευρώ.

Στην Ισπανία (Βαλένθια) και στην Αυστρία (Βιέννη και Γκρατς), που θα λειτουργήσουν ως πιλοτικές περιοχές εφαρμογής των καινοτόμων δράσεων, θα πραγματοποιηθούν:

• Εργαστήρια για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας
• Ανάπτυξη συγκεκριμένων οδικών χαρτών για την υιοθέτηση των νέων λογιστικών μεθόδων
• Επικύρωση των οδικών χαρτών, με μέτρηση των δικών τους δράσεων πρόληψης δημιουργίας τροφικών αποβλήτων.

Οι συμμετέχοντες θα ενθαρρύνουν τη δημιουργία τοπικών συμβουλίων, όπου εμπειρογνώμονες από την πράξη, την έρευνα, την πολιτική και τα μέσα ενημέρωσης  θα μοιράζονται τις γνώσεις με συμμετοχικές δράσεις των πολιτών, θα συν-δημιουργούν λύσεις και θα προωθούν νέες πολιτικές.

 Επιτακτική η ανάγκη πρόληψης στην σπατάλη τροφίμων

Η ανάγκη καταπολέμησης της σπατάλης τροφίμων, η οποία προκύπτει σε κάθε κρίκο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, έχει καταστεί τα τελευταία χρόνια μείζον ζήτημα πολιτικής και κοινωνικής σημασίας, δεδομένων αφενός της ανάγκης σίτισης του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού και αφετέρου της ανάγκης κινητοποίησης σημαντικών πόρων για την παραγωγή των τροφίμων.

Αναγνωρίζεται ευρέως πλέον ότι, παγκοσμίως, σπαταλιέται ή χάνεται το ένα τρίτο περίπου των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Σύμφωνα με εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών, το ετήσιο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος της σπατάλης τροφίμων παγκοσμίως ανέρχεται σε περίπου 1,7 τρις δολάρια!

 Τρίτο περιβαλλοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα για το Χαλάνδρι

Σημειώνεται τέλος, ότι το πρόγραμμα ToNoWaste είναι το τρίτο περιβαλλοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχει ο Δήμος Χαλανδρίου, από το 2014. Προηγήθηκε η συμμετοχή του στο Waste4Think, με εντυπωσιακά αποτελέσματα στη διαχείριση των βιοαποβλήτων, χάρη και στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών, ενώ σε εξέλιξη είναι και το πρόγραμμα FoodRUs του Horizon 2020, που στόχο έχει τη δημιουργία ενός καινοτόμου, συνεργατικού, κυκλικού τροφικού συστήματος για τη μείωση των τροφικών αποβλήτων και των απωλειών στην αγρο-διατροφική αλυσίδα.