Χώροι στάθμευσης κτιρίων πολιτισμού και οι «βολικές» κατ΄ εξαίρεση εγκρίσεις

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Οι εγκρίσεις δόμησης κατ’ εξαίρεση – χωρίς τις απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης – αντιστρατεύονται ευθέως την υποτιθέμενη βούληση της Πολιτείας για την μείωση των σταθμευμένων αυτοκινήτων στους δρόμους. Κραυγαλέο παράδειγμα πολλά από τα κτίρια πολιτισμού, όπου η εντός ιδιοκτησίας στάθμευση δεν κρίθηκε απαραίτητη, αγνοώντας τις επιπτώσεις στην πόλη. Αναρωτιέσαι αν η τήρηση των κατά νόμον υποχρεωτικών θέσεων στάθμευσης ισχύει μόνο για τους ιδιώτες.

Αφού στο Μουσείο Γουλανδρή δεν υπάρχει γκαράζ, καλή είναι και η Ερατοσθένους

Χώροι στάθμευσης κτιρίων πολιτισμού

Κτίρια δημοσίου ενδιαφέροντος, όπως το Νέο Μουσείο Ακρόπολης, η Γεννάδειος και το Μουσείο Γουλανδρή, δεν έχουν χώρους στάθμευσης, επίγειους ή υπόγειους. Θα μπορούσαν να έχουν, αν η εκμετάλλευση του οικοπέδου ήταν μικρότερη. Πιο βολική, όμως, ήταν μια έγκριση δόμησης κατ’ εξαίρεση από την κείμενη νομοθεσία. Εγκρίσεις κατ’ εξαίρεση είναι εύκολο να ζητούνται σε τέτοιες περιπτώσεις. Και συνήθως δίνονται.

Πρέπει, όμως; Πρέπει τα σημαντικά νέα κτίρια δημοσίου ενδιαφέροντος να εξαιρούνται της υποχρέωσης των προβλεπόμενων από τη νομοθεσία θέσεων στάθμευσης; Για κάποια, όπως για τη Γεννάδειο, ναι. Η όλη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου, που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του συνόλου, το δικαιολογεί. Για το Μουσείο Γουλανδρή, σε ένα Παγκράτι που ασφυκτιά, γιατί; Αν δεν επαρκούσαν οι διαθέσιμοι χώροι ανωδομής για χρήσεις που τελικά χωροθετήθηκαν με ευρηματικό σχεδιασμό στα υπόγεια, αναμφίβολα θα υπήρχαν κατάλληλα οικόπεδα, έστω λίγο πιο μακριά από το κέντρο της πόλης. Δεν θα ήταν, εξ’ άλλου, το πρώτο Ίδρυμα που θα επέλεγε αυτή τη λύση.

Όταν όλα γίνονται σωστά – Μέγαρο Μουσικής με υπόγειο γκαράζ

Σε ορισμένα άλλα κτίρια, η στάθμευση αντιμετωπίστηκε ως συστατικό του αρχικού σχεδιασμού. Το πολυόροφο γκαράζ του ΚΠΙΣΝ αποτελεί παράδειγμα σεβασμού προς τον νόμο και την πόλη. Το ίδιο και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με τις υπόγειες θέσεις στάθμευσης που διαθέτει, καθώς και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με το πολύ μεγάλο πολυόροφο υπόγειο γκαράζ. Αντίθετα, στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης δεν προβλέπεται χώρος ούτε για τα πούλμαν, τα οποία εξοστρακίζονται, αναγκαστικά, στην Καλλιρόης κοντά στου Φιξ, αλλά και στην Αμαλίας δίπλα στο άγαλμα της Μελίνας, με ότι επιπτώσεις έχει αυτό για την κυκλοφορία της Αθήνας. Με εστιασμένες προδιαγραφές, είναι βέβαιο ότι θα είχε βρεθεί ικανοποιητική λύση τουλάχιστον για την προσωρινή στάθμευση των πούλμαν και την αποβίβαση και επιβίβαση των επισκεπτών κοντά στην είσοδο.

Υπόγεια στάθμευση και πράσινος λόφος συνυπάρχουν στο ΚΠΙΣΝ

Είναι γεγονός ότι η υφιστάμενη νομοθεσία για τους χώρους στάθμευσης των κτιρίων πολιτισμού είναι αρκετά απαιτητική. Στην πράξη, όμως, πολλά από τα πιο σημαντικά κτίρια μουσείων, αιθουσών θεαμάτων κλπ που ανεγείρονται, ή που επεκτείνονται, εξαιρούνται του συνόλου ή μέρους των νομοθετημένων υποχρεώσεων. Οπότε ρεαλιστικό θα ήταν να «ελαφρύνει» η ισχύουσα νομοθεσία και να έρθει πιο κοντά στα πραγματικά δεδομένα της Αθήνας. Αλλά σε καμιά περίπτωση να μπορούν να ανεγείρονται νέα κτίρια πολιτισμού χωρίς πρόβλεψη για θέσεις στάθμευσης για επισκέπτες και προσωπικό, στην ίδια την ιδιοκτησία ή σε παρακείμενη.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design