Χορτολιβαδικές εκτάσεις: πως να αποδοθούν στον αγροτικό χώρο

Του Βαγγέλη Αποστόλου*

Με την κατάρτιση των Δασικών Χαρών ήταν αναμενόμενο ότι θα εμφανίζονταν πολλά προβλήματα, με βασικότερα τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τις διαδικασίες κατάρτισης της πρώτης φάσης στο 55% της επιφάνειας της χώρας.

Η πρώτη κίνηση που απαιτείται άμεσα να γίνει, όχι μόνο για να εκτελεστούν οι αποφάσεις του ΣτΕ, αλλά και για να μη χαθεί ένα μεγάλο μέρος του έργου της πρώτης φάσης, είναι η επιστροφή των χαρτών στο στάδιο της ανάρτησης. Και τότε πρέπει να αρχίσει η αντιμετώπιση των υπόλοιπων προβλημάτων.

Κι ένα τέτοιο πρόβλημα, που έντονα συζητείται αυτές τις ημέρες και για τις δύο φάσεις, είναι ο χαρακτηρισμός των χορτολιβαδικών εκτάσεων ως δασικών.

Οι συγκεκριμένες εκτάσεις, σύμφωνα με την ερμηνευτική εγκύκλιο εφαρμογής του ν. 998/79 (του κατ’ εξοχήν εκτελεστικού νόμου του Συντάγματος του 1975) αποτελούνται από φρυγανώδη ξυλώδη είδη, όπως είναι το θυμάρι, η κουνούκλα και άλλα μεταξύ των οποίων και ο ασπάλαθος, αλλά και διάφορα ποώδη φυτά, που ενδημούν κυρίως στα νησιά.

Οι εκτάσεις αυτές έπρεπε εντός πενταετίας, δηλαδή μέχρι το 1984, να χαρτογραφηθούν και να παραδοθούν για διαχείριση και διάθεση αγροτική.

Όμως με το ν.4280/2014 όχι μόνο καταργήθηκε η συγκεκριμένη ρύθμιση, αλλά και τροποποιήθηκε το άρθρο 3 του ν.998/79, ορίζοντας ότι θεωρούνται ως δάση και δασικές εκτάσεις “οι οποιασδήποτε φύσεως ασκεπείς εκτάσεις (φρυγανώδεις ή χορτολιβαδικές, βραχώδεις εξάρσεις και γενικά ακάλυπτοι χώροι). Στις διατάξεις αυτές υπάγονται και τα εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών πάρκα και άλση, το περιαστικό πράσινο ,οι κηρυγμένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις” και διαχειρίζονται από την Δασική Υπηρεσία.

Το πρόβλημα έγινε πιο μεγάλο, με το Π.Δ. 32/2016 που χαρακτήριζε μια χορτολιβαδική έκταση σε πεδινή και μη πεδινή, ανάλογα με το υψόμετρο και τις κλίσεις των εδαφών.

Τα κριτήρια αυτά άφησαν περιθώρια ερμηνείας τέτοια που να δημιουργούν προβλήματα, όπως αυτά που παρατηρήθηκαν με τη μερική κύρωση των πρώτων δασικών χαρτών σε μερικά νησιά του Αιγαίου, αλλά και στις παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας μας.

Η λύση των προβλημάτων αυτών  απαιτεί:

-την απόσυρση του  άρθρου 53 του ν. 4280/2014  και την επαναφορά του άρθρου 3 του ν.998/1979 για το χαρακτηρισμό των χορτολιβαδικών εκτάσεων ως δασικών και την ένταξη στη φρυγανική βλάστηση όλων των φυτών που συνιστούν τη χορτολιβαδική έκταση, δηλαδή και αυτών με χαμηλή ξυλώδη βλάστηση, πράγμα που και η Ε .Επιτροπή έχει αποδεχθεί για τις Βοσκήσιμες Γαίες ,

-Την κατάργηση του Π.Δ. 32/2016 που περιέπλεξε τις διαδικασίες χαρακτηρισμού  με πρόσθετα στοιχεία και

-τη χαρτογραφήση και παράδοση των χορτολιβαδικών εκτάσεων τη γεωργία για διαχείριση και διάθεση μόνον γεωργική και κτηνοτροφική, όπως το άρθρο 74 του ν 998/79 προβλέπει.

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς αυτών των εκτάσεων δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, δηλαδή πριν την κύρωση των δασικών χαρτών. Και ούτε θέλω να πιστεύω ότι είναι στις προθέσεις της Κυβέρνησης να καταργήσει το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου, γιατί τότε αυτό θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη επιβράβευση των καταπατήσεων δημόσιας περιουσίας από καταβολής του Ελληνικού κράτους.

Να επανέλθουν πρώτα όλοι, παλιοί και νέοι χάρτες, στο στάδιο της ανάρτησης, που δείχνει την εικόνα των προβλημάτων, αλλά και αποτελεί το στάδιο εκείνο που θα  οριστικοποιηθούν η μορφή, δηλαδή η βλάστηση και η χρήση, δηλαδή η δραστηριότητα που  θα ασκείται.

Μόνον τότε η μορφή θα εντάξει τις εκτάσεις αυτές στις χορτολιβαδικές και η χρήση που ασκείται μέχρι σήμερα θα συνεχιστεί χωρίς κανένα πρόβλημα.

Με την παράδοσή τους όμως στη γεωργία μπορούν να προσεγγιστούν και τα ζητήματα κυριότητας, όπως αυτά ισχύουν για τις αγροτικές εκτάσεις, αλλά μόνο εφόσον αυτή ασκείται εις το διηνεκές.

*Βαγγέλης Αποστόλου, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Εύβοιας και πρώην Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ τη Μ.Πέμπτη 28/4/2021