Του Γιώργου Στασινού*
Κάθε φορά που συμβαίνει μία φυσική καταστροφή ξεκινάει μία συζήτηση για το τι έφταιξε. Επειτα από πλημμύρες, φωτιές ή σεισμούς, οι αιτίες της καταστροφής αναζητούνται στην αυθαίρετη δόμηση, στην κατασκευή κατοικιών, οικισμών και πόλεων μέσα σε δάση και πάνω σε ρέματα. Το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει η ανάλυση για το πώς έχει κάνει πιο συχνές και πιο έντονες αυτές τις καταστροφές η κλιματική αλλαγή.
Ολες αυτές οι διαπιστώσεις έχουν βάση. Εχουν χτιστεί όχι μόνο κατοικίες, αλλά οικισμοί και ολόκληρες πόλεις μέσα σε δάση και σε ρέματα. Αρα έχουν χτιστεί άναρχα και χωρίς κανέναν πολεοδομικό σχεδιασμό. Ολα αυτά έγιναν με την ανοχή της πολιτείας, των κυβερνήσεων και των πολιτικών που φρόντισαν για την παροχή ρεύματος και νερού σε όλες αυτές τις κατοικίες με στόχο την ψήφο αυτών των πολιτών. Δεν σκέφτηκαν όμως ποτέ ότι οι κατοικίες αυτές δεν έχουν ανάγκη μόνο ρεύμα και νερό. Χρειάζονταν και υποδομές. Αλλά όταν αυτές κατασκευάζονται εκ των υστέρων, τότε αναγκαστικά προσαρμόζονται στην υφιστάμενη, αυθαίρετα χτισμένη, πραγματικότητα. Και συνήθως επειδή τα έργα που απαιτούνται σε τέτοιες καταστάσεις είναι περισσότερα από αυτά που θα απαιτούνταν αν υπήρχε εξαρχής σχεδιασμός και πραγματοποιούνται τα ελάχιστα, τότε έχουμε μεγάλες καταστροφές. Γιατί η φύση εκδικείται αυτήν την ανθρώπινη παρέμβαση. Και λόγω της κλιματικής αλλαγής εκδικείται ακόμη περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν.
Ποια είναι τα φαινόμενα που συνήθως επιφέρουν μεγάλες καταστροφές και σε τι συνίστανται αυτές; Τα συνήθη φαινόμενα στη χώρα μας είναι σεισμοί, πλημμύρες και φωτιές και οι καταστροφές είναι υλικές ζημιές και θάνατοι πολιτών.
Ποιες είναι οι διαφορές στις καταστροφές που επιφέρει κάθε φαινόμενο; O σεισμός διαρκεί κάποια δευτερόλεπτα και δεν μας δίνει σχεδόν κανένα περιθώριο αντίδρασης.
Ο μόνος ουσιαστικός τρόπος αντιμετώπισης είναι ο καλός σχεδιασμός, ώστε ακόμη και αν προκληθούν υλικές ζημιές να μην υπάρξουν καταρρεύσεις για να σωθούν οι ανθρώπινες ζωές. Η πλημμύρα επίσης αντιμετωπίζεται με καλό σχεδιασμό και κατάλληλα έργα υποδομής. Ανάλογα με το σημείο από το οποίο ξεκινά και την ένταση της βροχόπτωσης μπορεί να υπάρχει ή όχι χρόνος αντίδρασης για να διασωθούν οι πολίτες. Η φωτιά μπορεί ανάλογα με το σημείο στο οποίο ξεσπάει, την κατεύθυνση και την ένταση του ανέμου να προκαλέσει μικρές ή μεγάλες υλικές ζημιές. Οι κατάλληλες υποδομές, ο σύγχρονος εξοπλισμός, η απαραίτητη οργάνωση και ο συντονισμός της Πολιτικής Προστασίας είναι δυνατόν να περιορίσουν την καταστροφή. Επειδή η διάρκεια κατά την οποία καταστρέφει η φωτιά είναι μεγάλη, ο περιορισμός απώλειας ανθρώπινων ζωών είναι εφικτός.
Οι μεγαλύτερες καταστροφές στην πατρίδα, όσον αφορά απώλειες ανθρώπινων ζωών μετά τον Πόλεμο, προκλήθηκαν από μεγάλους σεισμούς. Από τον σεισμό της Κεφαλονιάς το 1953 και από τον σεισμό στην Αθήνα το 1999, με 386 και 143 νεκρούς αντίστοιχα.
Οπως αντιλαμβάνεται ο καθένας από όλα τα παραπάνω, τις περισσότερες απώλειες ζωών τις έχουμε από σεισμούς, διότι δεν υπάρχει χρόνος αντίδρασης.
Αντιλαμβανόμαστε ότι τα αποτελέσματα της άναρχης δόμησης και της κλιματικής αλλαγής είναι οι μεγάλες υλικές καταστροφές, αφού έργα και κατοικίες δεν έχουν τη δυνατότητα μετακίνησης. Γιατί είχαμε όμως τόσο πολλές απώλειες ανθρώπινων ζωών από μία φωτιά; Το βέβαιο είναι ότι για αυτό δεν φταίει ούτε η κλιματική αλλαγή ούτε η άναρχη δόμηση. Οι άνθρωποι θα μπορούσαν να φύγουν. Χρόνος υπήρχε.
Γιώργος Στασινός Πρόεδρος του ΤΕΕ
Πηγή: Τα Νέα
