Δάση: ποιοί έβαλαν στο ράφι αποφάσεις πρωθυπουργού και το πόρισμα Goldamer

Του Δημήτρη Κοτσώνη*

Δεν έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα ούτε μία αντιπυρική ζώνη. Ποιοι και γιατί ανέτρεψαν τις αποφάσεις του ίδιου του πρωθυπουργού. Οι προτάσεις της επιτροπής Goldamer για τα δάση και η επιλεκτική απαγόρευση μόνον της νόμιμης δόμησης. Γιατί είναι λάθος ο καθαρισμός των δασών από καύσιμη υλη με χειρονακτικές και άλλες μεθόδους και η παραγωγή ενέργειας από τη βιομάζα των δασών.

Η ΠΡΟΛΗΨΗ των Δασικών Πυρκαγιών  και οι  προτάσεις  της υπό τον Γερμανό καθηγητή ειδικής Επιτροπής.

Πολύς λόγος γίνεται από εκπροσώπους φορέων και υπηρεσιών των δασολόγων, που καλούνται από τα ΜΜΕ, προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες για τις δασικές πυρκαγιές και τον όλεθρο, που έχουν συσσωρεύσει αυτόν τον καιρό και όλοι επικαλούνται την Έκθεση της ειδικής Επιτροπής, που συστάθηκε υπό τον Γερμανό καθηγητή και 6 «ανεξαρτήτους» ειδικούς, που ήταν όλοι Έλληνες δασολόγοι   και τις προτάσεις της, οι οποίες δεν εφαρμοστήκαν. Η εφαρμογή των οποίων θα ελάττωνε τις συνέπειες των δασικών πυρκαγιών, χωρίς όμως κανείς τους να ξεκαθαρίζει ποιές είναι αυτές οι προτάσεις και ποιος φταίει, που από το 2019 δεν έχουν εφαρμοστεί, ενώ η μελέτη παραδόθηκε το 2018.

Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι αυτές οι προτάσεις:

Η Έκθεση επισημαίνει ότι δύο είναι οι στόχοι της ΠΡΟΛΗΨΗΣ των δασικών πυρκαγιών:  Η μείωση της πιθανότητας εκδήλωσης πυρκαγιάς από ανθρωπογενή αίτια και η μείωση της έντασης των πυρκαγιών, δηλαδή η μείωση της θερμοκρασίας που αναπτύσσεται από αυτές.

Τα  μέτρα δε που  η μελέτη με συντονιστή τον Γερμανό Καθηγητή  Goldamer προτείνει να ληφθούν, για τον περιορισμό των καταστροφών, τις οποίες επιφέρουν οι δασικές πυρκαγιές, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε εκείνα που αφορούν την προστασία  ανθρώπων, σπιτιών και υποδομών και στις επεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στα δάση.

Καθορίζει δε ότι για την προστασία ανθρώπων, σπιτιών και υποδομών  τα μέτρα  που πρέπει να ληφθούν είναι εκείνα που μειώνουν τις αιτίες,  οι οποίες προκαλούν την εκδήλωση πυρκαγιών και καθορίζει ότι αυτά τα μέτρα είναι:

1.H απαγόρευση της δόμησης μέσα σε δάση δόμηση κλπ (φωτιές, επισκέψεις κλπ απαγορεύσεις και λοιπές δραστηριότητες εντός των δασών) κατά την κρίσιμη περίοδο.

2.Η μείωση της την καύσιμη ύλη των δασών, γύρω από τους οικισμούς ,  αλλά και εντός των  και οικισμών. Δηλαδή οι Αντιπυρικές Ζώνες γύρω από τους οικισμούς.

Σε ότι δε αφορά τις επεμβάσεις στα δάση, που σκοπό έχουν την μείωση της θερμοκρασίας των πυρκαγιών, καθορίζει ότι αυτά είναι:

1.H σωστή διαχείριση της βλάστησης (π.χ. κατάλληλη διαχείριση των υψηλών δασών).

2.H διάσπαση της οριζόντιας συνέχειας της καύσιμης ύλης, (καθαρισμός χόρτων σε ελαιώνες, οπωρώνες, αμπελώνες). Και

3.Η λελογισμένη βόσκηση βάσει σχεδίου.

Από τα παραπάνω πέντε μέτρα ( 5 )   που προτείνει η Επιτροπή μέχρι σήμερα  έχει εφαρμοστεί  μόνο  το πρώτο μέτρο, που είναι  η απαγόρευση της δόμησης κλπ. δραστηριοτήτων εντός δασών και έχει επιβληθεί από το 1976 με τον δασικό νόμο 998/76.

Γεγονός το οποίο  γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες, ενώ το δεύτερο μέτρο, που  είναι  η δημιουργία Αντιπυρικής ζώνης γύρω από τους οικισμούς δεν έχει κατασκευαστεί ούτε μία μέχρι σήμερα!

Για το δεύτερο μέτρο, που είναι και το κυριαρχικό για την προστασία ανθρώπων και περιουσιών, δηλαδή η δημιουργία ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΩΝ Ζωνών στις περιοχές ΣΜΙΞΗΣ και γειτνίασης Οικισμών και Δασών παρατηρούμε τα ακόλουθα:

-Δεν έχει κατασκευαστεί ούτε μία  τέτοια Αντιπυρική Ζώνη, πάρα την υπουργική απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος, το οποίο από 2019 αποφάσισε  την κατασκευή τριών αντιπυρικών ζωνών γύρω από οικισμούς, προκειμένου να λειτουργήσουν ως πιλοτικές για την εξαγωγή συμπερασμάτων, ενώ το 2021 καθοριστήκαν 18 περιοχές ΜΙΞΗΣ Οικισμών-Δάσους στις  οποίες έπρεπε να κατασκευαστούν ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ (υπουργική απόφαση).

-Ζώνες για τις οποίες ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, επισήμανε στους παράγοντες της αυτοδιοίκησης της Αττικής, ότι διατέθηκαν 70.000.000 ευρώ για την ΠΡΟΛΗΨΗ των δασικών πυρκαγιών  και ότι ο βασικός στόχος και σκοπός της ΠΡΟΛΗΨΗΣ  «είναι η προστασία της ζωής των πολιτών και της περιουσίας τους».

Στη συνέχεια διατέθηκε αυτό το ποσό, το οποίο σύμφωνα με τις ανακοινώσεις θα χρησιμοποιείτο ως εξής:

-για την απομάκρυνση της καύσιμης ύλης από 70.000 στρέμματα δάσους,

-για την συντήρηση και βελτίωση των δασικών δρόμων και

-για την κατασκευή Αντιπυρικών Ζωνών.

Η διάθεση αυτού του ποσού χωρίς έγινε μάλιστα χωρίς δημοπρασίες, αλλά με απ΄ ευθείας αναθέσεις, γιατί δεν πρόκανε……. η υπηρεσία.

Το αποτέλεσμα της διάθεσης αυτών των 70.000.000 ευρώ, ήταν να μην κατασκευαστεί ούτε μία αντιπυρική ζώνη από τις ανωτέρω 18 ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΈΣ ΖΏΝΕΣ.

Επακολουθήσουν οι πυρκαγιές στις περιοχές της Γλυφάδας-Βούλας και της Πεντέλης- Παλλήνης- Ανθούσας κλπ, με συνέπεια να κινδυνεύουν οι ζωές των κατοίκων και να καταστραφούν ολοσχερώς πάνω από 75 σπίτια και φυσικά με ανυπολόγιστη καταστροφή του περιβάλλοντος, ενώ την ίδια στιγμή καθαρίζονταν το Δάσος του Υμηττού από την καύσιμη υλη, – τα χαμόκλαδα δηλαδή- , χωρίς καμία εργασία στις περιοχές του γειτνίαζε το Δάσος με αυτούς τους Οικισμούς.

Ποιος φταίει  για αυτό και ποιος είναι αυτός που ανέτρεψε  την απόφαση του Πρωθυπουργού;

Αυτό είναι το πρώτο και σοβαρότερο ερώτημα, στο οποίο πρέπει να κληθούν να απαντήσουν οι αρμόδιοι για τη δασική πολιτική σε πολιτικό και υπηρεσιακό επίπεδο για την πραγματική ενημέρωση των πολιτών.

Θα προσθέσουμε εδώ, προκειμένου να φανεί το ανεφάρμοστο της πρότασης  για τον καθαρισμό των δασών από καύσιμη υλη με χειρονακτικές και άλλες μεθόδους, ότι η επιφάνεια  των δασών, συμφώνα με  την υπουργική απόφαση του 2019 (υπουργός κ. Φάμελλος), καλύπτει το  65% (το αληθές είναι 71%) της συνολικής επιφανείας της  χώρας.  Δηλαδή καταλαμβάνει  132,2 x 65%= 85.800.000 στρέμματα. Αν δε υποτεθεί ότι ο καθαρισμός κλπ εργασίες για τις οποίες  διατέθηκαν τα 70 εκατ. ευρώ,  ήταν ικανοποιητικός, θα χρειαστεί για τον καθαρισμό της μισής επιφάνειας  των ελληνικών δασών, η διάθεση  ποσού (85.80 0.000χ0,50×70.000.000)/70.000= 4,29 δις ευρώ και χρόνος 43.000.000/70.000= 614 χρόνια !

Αυτό για να καταφανεί η ορθότητα της πρότασης τους, για τον καθαρισμό των δασών και για τον τρόπο τον οποίο προτείνουν.

Σε ότι αφορά την πρόταση για την χρησιμοποίηση της καύσιμης ύλης των δασών προς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που πέραν του μεγάλου κόστους παραγωγής του, αυτή  έχει προ πολλού εγκαταλειφθεί ως πρόταση και όχι ως πράξη, διότι η καύση, αυτού που αποκαλείται καύσιμη υλη των δασών επιβαρύνει  το περιβάλλον πολύ περισσότερο από το φυσικό αέριο   και το  πετρέλαιο, αλλά διότι το επιβαρύνει με καρκινογόνους ουσίες– πρόσφατη είναι η σύσταση του χειμώνα-, για περιορισμό της καύσης ξύλων για θέρμανση και όχι μόνο, αλλά στην Αμερική έχει ήδη προταθεί, μαζί με την καύσιμη υλη των δασών να κόβονται ολόκληρα δένδρα, και οι κορμοί τους να θάβονται εντός του εδάφους, λόγω των ανωτέρω μειονεκτημάτων της καύσης τους !!!

Αντιθέτως εκεί έχει εφαρμοστεί η ελεύθερη βόσκηση από τις κατσίκες στα δάση, που απομακρύνουν την χαμηλή βλάστηση, η οποία δημιουργεί την καύσιμη ύλη  (βλπ. σχετικό άρθρο του καθηγητή της Πυροσβεστικής Ακαδημίας.  Αντώνης Κούκουζα ).

Αλλά περί της δευτέρας προτάσεως της Επιτροπής, η οποία αφορά τις επεμβάσεις στα Δάση και τα παραπάνω θα συνεχίσουμε στο επόμενο σημείωμά μας.

*Δημήτριος Κοτσωνης, πολιτικός μηχανικός, π. επιστημονικός σύμβουλος στο ΥΠΕΧΩΔΕ