Δασικές πυρκαγιές: διπλασιασμός των ευρωπαϊκών πτητικών μέσων

Η Ελλάδα θα ωφεληθεί  σημαντικά από τον διπλασιασμό του εναέριου στόλου πυρόσβεσης του rescEU για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών τη φετινή περίοδο, που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Την απόφαση της ΕΕ χαιρετίζει η Ελλάδα και το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, επισημαίνοντας ότι η απόφαση αυτή αποτέλεσε επίσημη ελληνική πρόταση και σημαντικό βήμα για την θωράκιση απέναντι στις πυρκαγιές. Ειδικότερα, όπως τονίζει το υπουργείο, πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα για την περαιτέρω θωράκιση της Ευρώπης έναντι πυρκαγιών, την ουσιαστική ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.

Όπως ανακοίνωσε ο αρμόδιος Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Διαχείριση Κρίσεων JanezLenarčič, το απόθεμα του εναέριου στόλου πυρόσβεσης του rescEU για το 2023 διπλασιάζεται και ανέρχεται σε 24 αεροπλάνα και 4 ελικόπτερα.

Σημειώνεται ότι μεταξύ των 10 κρατών-μελών που συμμετέχουν με διάθεση εναέριων μέσων, η χώρα μας έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά, με 4 αεροσκάφη (2 μεσαίου τύπου και 2 ελαφρού τύπου Air Tractor) και 1 ελικόπτερο. Πρόκειται για πτητικά μέσα το λειτουργικό και επιχειρησιακό κόστος των οποίων χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αποτελούν μέρος της εναέριας δύναμης πυρόσβεσης της Ελλάδας για τη φετινή αντιπυρική περίοδο και θα διατίθενται για χρήση από το rescEU κατόπιν αιτήματος, εφόσον δεν υπάρχει ανάγκη σε εθνικό επίπεδο.

«Η ελληνική συνεισφορά επιβεβαιώνει και ενισχύει τον περιφερειακό ρόλο της Ελλάδας ως «κόμβος» (hub) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και του rescEU στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο», σημειώνει το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Παράλληλα, ιδιαίτερη ικανοποίηση εκφράζεται και για την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αναβαθμίσει το ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, το οποίο στοχεύει, μεταξύ άλλων, σε περαιτέρω ενίσχυση των δράσεων για πρόληψη και προετοιμασία-ετοιμότητα.

Επιπλέον, όπως τονίζει το υπουργείο, «πρώτη η Ελλάδα κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις πάνω στις οποίες στηρίχτηκαν οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ελληνικές προτάσεις κατατέθηκαν επίσημα τον Σεπτέμβριο του 2022 στην έκτακτη συνάντηση υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, αλλά και σε σειρά από ευρωπαϊκά fora και συναντήσεις που ακολούθησαν».

Νέα μεθοδολογία αξιολόγησης για τις δασικές πυρκαγιές

Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινιάζει μια νέα μεθοδολογία αξιολόγησης για τις δασικές πυρκαγιές, αναφέροντας ότι πρόκειται για ένα νέο εργαλείο που βοηθά τις χώρες να αξιολογήσουν την ικανότητά τους να αποτρέπουν και να προετοιμάζονται για τις πυρκαγιές και την ίδια ώρα υποστηρίζει την ανταλλαγή καλών πρακτικών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και του rescEU.

Εξίσου σημαντική χαρακτηρίζεται η δημιουργία Ομάδας Υποστήριξης του Κέντρου Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης (ERCC) για την παρακολούθηση και ανάλυση σε πραγματικό χρόνο της εξέλιξης των δασικών πυρκαγιών, από τα μέσα Ιουνίου έως τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Η Επιτροπή ανακοίνωσε, επίσης, τη συνέχιση και διεύρυνση του προγράμματος Προεγκατάστασης Ευρωπαίων πυροσβεστών. Έτσι, φέτος 450 πυροσβέστες από 11 χώρες (Αυστρία, Βουλγαρία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Λετονία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία) θα εγκατασταθούν κατά τους θερινούς μήνες στην Ελλάδα, τη Γαλλία και την Πορτογαλία.

«Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα αυτό ήταν πρόταση της Ελλάδας και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πέρυσι στη χώρα μας με απόλυτη επιτυχία», σημειώνει η ανακοίνωση του υπουργείου και προσθέτει ότι «οι αποφάσεις που ανακοινώθηκαν συμβάλλουν στην αναβάθμιση και ουσιαστική ενίσχυση της απόκρισης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού και του rescEU στις δασικές πυρκαγιές, κάτι που αποτελεί διακηρυγμένη θέση της χώρας μας».

Τα οφέλη για τη χώρα από τον διπλασιασμό των ευρωπαϊκών πτητικών μέσων

Η Ελλάδα θα ωφεληθεί από τον διπλασιασμό των ευρωπαϊκών πτητικών μέσων για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, το καλοκαίρι του 2023, με τη χρηματοδότηση δύο Καναντέρ, ενός ελικοπτέρου και δύο ελαφρύτερων αεροπλάνων, ενώ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο θα μπορούν να εγκατασταθούν στη χώρα μας 205 πυροσβέστες από διαφορετικές χώρες.

Σύμφωνα με τον προϊστάμενο επικοινωνίας της ΓΔ Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ΕCHO) Ζαχαρία Γιακουμή, ο οποίος ανέλυσε στους εκπροσώπους του Τύπου τα μέτρα προστασίας ενόψει της αντιπυρικής περιόδου που παρουσίασε ο αρμόδιος επίτροπος ΓιάνεςΛέναρτσιτς, οι δασικές πυρκαγιές ανησυχούν όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και η τάση εκδήλωσής τους τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια είναι αυξητική.

Αναφερόμενος στο Κέντρο Συντονισμού Εκτάκτων Αναγκών (ERCC), είπε ότι είναι στον πυρήνα της προσπάθειας, διαθέτει εμπειρογνώμονες, έχει ανοικτό δίαυλο με τις κρατικές αρχές και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και εκτός από τα κράτη μέλη συμμετέχουν σ΄ αυτόν ακόμη 9 χώρες.

Ο μηχανισμός ενισχύθηκε σημαντικά το 2019 με ίδια μέσα, πτητικά, μετά τις μεγάλες πυρκαγιές στην Πορτογαλία, προστατευτικά, για την αντιμετώπιση του κορονοϊού (μάσκες, αναπνευστήρες) και μέσα ενεργειακής υποστήριξης (γεννήτριες, μετασχηματιστές με αποστολή τη Ουκρανία). Η κλιματική αλλαγή, ο κορονοϊός και ο πόλεμος της Ουκρανίας έχουν διογκώσει τα προβλήματα, τόνισε.

Η ενεργοποίηση της πολιτικής προστασίας γινόταν παλιότερα 20 φορές ετησίως, ενώ το 2022 έγινε 232, με τα αιτήματα της Ουκρανίας να βρίσκονται στην κορυφή. Η Ελλάδα έχει ενεργοποιήσει τον μηχανισμό 25 φορές από το 2005, από τις οποίες οι 18-19 για πυρκαγιές.

Το 2021 έγινε η μεγαλύτερη κινητοποίηση του μηχανισμού για την αντιμετώπιση πυρκαγιών στην Ελλάδα, με βοήθεια από 11 χώρες με 9 Καναντέρ και ελικόπτερα και κινητοποίηση άνω των 1.000 πυροσβεστών και 200 οχημάτων. Σήμερα, η μεγαλύτερη κινητοποίηση γίνεται για την Ουκρανία.

Το 2017, με αριθμό καμένων εκτάσεων 1 εκατομμυρίου εκταρίων -έκταση κατά 10% μεγαλύτερη της Κύπρου- και την απώλεια 130 ανθρώπων στην Πορτογαλία, ήταν μια κακή χρονιά για την Ευρώπη. Το 2022 ήταν επίσης κακή χρονιά, με 20 κράτη να αντιμετωπίζουν καμένες εκτάσεις πάνω από τον ετήσιο μέσο όρο, αλλά για την Ελλάδα τα πράγματα πήγαν καλύτερα. Στην Ελλάδα ο μέσος όρος καμένων εκτάσεων μεταξύ 2007-2022 ήταν γύρω στα 50.000 εκτάρια, ενώ το 2022 μειώθηκε στο μισό, 25.000 εκτάρια, και μάλιστα η χώρα μας έστειλε βοήθεια σε άλλες χώρες. Εφέτος βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο με προοπτική να παραμείνει.

Αντίθετα, στην Ισπανία κάηκαν πέρυσι 300.000 εκτάρια, 4 φορές πάνω από τον μέσο όρο. Η Γαλλία παρουσιάζει ομοιότητες με την Ισπανία.

Η κεντρική και η Βόρεια Ευρώπη πλήττονται περισσότερο από πυρκαγιές σε σχέση με το παρελθόν.

Σύμφωνα με τον EFFIS (European ForestFire Information System), τον οποίο επικαλέστηκε ο κ. Γιακουμής, το 2023 εκτιμάται ότι θα είναι δύσκολη περίοδος με τη θερμοκρασία πάνω από τον μέσο όρο. Πέρυσι τα δύο τρίτα της Ευρώπης επηρεάστηκαν από την ξηρασία και την εκδήλωση πυρκαγιών και φέτος αναμένεται περισσότερη ξηρασία στη Βορειοανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη.

Ο rescEU θα συνδράμει εφέτος με διπλάσιο πυροσβεστικό στόλο 28 πτητικών μέσων, τα οποία θα έχει στη διάθεσή της και η Ελλάδα, στο πλαίσιο της έμπρακτης ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.

Η ΕΕ θα χρηματοδοτήσει για την Ελλάδα, τους θερινούς μήνες, δύο Καναντέρ, ένα ελικόπτερο και δύο ελαφρύτερα αεροπλάνα.

Φέτος εδραιώνεται και το πιλοτικό πρόγραμμα για 450 πυροσβέστες από 11 κράτη μέλη, οι οποίοι θα μπορούν να εγκατασταθούν σε Γαλλία, Ελλάδα και Πορτογαλία, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο για να συνδράμουν τις εγχώριες δυνάμεις. Στην Ελλάδα θα διατεθούν 205.

Η στήριξη στα κράτη-μέλη θα γίνεται και με την δορυφορική χαρτογράφηση του προγράμματος Copernicus, οι χάρτες του οποίου μπορούν να αποσταλούν σε λίγες ώρες.

Πρόληψη, προετοιμασία, προειδοποίηση, αντίδραση και ασφάλεια είναι οι πέντε στόχοι της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας, ορισμένοι από τους οποίους έχουν υλοποιηθεί και άλλοι βρίσκονται σε εξέλιξη.

Η ενημέρωση συντονίστηκε από την αναπληρώτρια επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα Νέλλη Παλαιολόγου.