Δασικοί χάρτες: νομοθετικές λύσεις για ιδιοκτησιακά, κληρονομίες, άδειες δόμησης

Της Γραμμάτης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Νομοθετικές λύσεις για έξι προβλήματα, που απασχολούν χιλιάδες ιδιόκτητες στους δασικούς χάρτες ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος για αγροτεμάχια και σπίτια σε αναδασωτέες εκτάσεις που φαίνονται ως δασικά, ξεχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις, εκτός σχεδίου περιοχές, ξεμπλοκάρισμα οικοδομικών αδειών, δυνατότητα αποδοχής  κληρονομιάς δασικής έκτασης και επίσπευση εξέτασης των αντιρρήσεων.

Ολοκληρώθηκε η μερική κύρωση των Δασικών Χαρτών της χώρας, με πολλά προβλήματα όμως να παραμένουν σε εκκρεμότητα. Πάνω από 330.000 αντιρρήσεις δεν έχουν εξετασθεί, ενώ χιλιάδες είναι και οι εκπρόθεσμες ενστάσεις που «βαπτίζονται» πρόδηλα σφάλματα, για να μπορέσει νόμιμα η διοίκηση να τα εξετάσει και να δώσει λύση στα προβλήματα που ανέκυψαν. Ακόμη, μία σειρά από ζητήματα που σχετίζονται των δασικών χαρτών όπως: τα δασικά αυθαίρετα, οι οικιστικές πυκνότητες, οι περιοχές που εξαιρέθηκαν από τον δασικό χάρτη, το μπλοκάρισμα των οικοδομικών αδειών από τις πολεοδομίες και η μη δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς εκτάσεων που φαίνονται ως δασικά στο χάρτη, είναι μερικά από τα σημαντικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν.

Το μεγαλύτερο, όμως, «αγκάθι», το οποίο δεν έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα, είναι οι εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις, οι οποίες είναι και επιδοτούμενες καλλιέργειες.

Στα πλαίσια της επίλυσης αυτών των ζητημάτων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος ετοιμάζει σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

Ποια είναι τα προβλήματα και ποια λύση σχεδιάζεται;

1.Αγροτεμάχια και σπίτια που βρίσκονται σε καμένες περιοχές που κηρύχθηκαν ως αναδασωτέες και φαίνονται δασικά στον χάρτη.

Μετά από τις μεγάλες πυρκαγιές που έγιναν το 2021 στην Βόρεια Αττική και την Εύβοια, το Δασαρχείο κήρυξε την καμένη έκταση ως αναδασωτέες, για να τις προστατέψει. Η υποχρεωτικότητα της αναδάσωσης αφορά ως εκ τούτου αποκλειστικά τα καμένα δάση και δασικές εκτάσεις.

Όμως στον κυρωμένο δασικό χάρτη συμπεριλαμβάνονται και αγροτεμάχια και κτισμένες εκτάσεις με νόμιμες οικοδομικές άδειες.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι αγοροπωλησίες και η έκδοση οικοδομικών αδειών μέχρι να «ξεπρασινίσουν» οι εκτάσεις τους, διαδικασία η οποία απαιτεί πολύ χρόνο.

Ποια είναι η λύση;

Το υπουργείο, έχει έτοιμη ρύθμιση για την επίλυσή του θέματος. Βάσει της ρύθμισης αυτής, θα ορίζεται ότι εκτάσεις που έχουν απωλέσει το δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11.6.1975 λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με βάση σχετική διοικητική πράξη, η οποία καλύπτεται από το τεκμήριο νομιμότητας, δεν θα χαρακτηρίζονται ως δάση ή δασικές εκτάσεις κατά τη διαδικασία κατάρτισης δασικού χάρτη ή αναμόρφωσης κυρωμένου δασικού χάρτη και δε θα κηρύσσονται αναδασωτέες εφόσον διατηρούν τη χρήση που τους αποδόθηκε.

2.Καθυστέρηση της εξέτασης των αντιρρήσεων από τις επιτροπές

Μεγάλο πρόβλημα στην ολοκλήρωση της διαδικασίας της τελικής κύρωσης των δασικών χαρτών αποτελούν οι 331.874 αντιρρήσεις που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και αφορούν μία μεγάλη έκταση συνολικού εμβαδού 2,5 εκατομμυρίων στρεμμάτων.

Τι προβλέπει ο σχεδιασμός;

Προκειμένου να τρέξει πιο γρήγορα η διαδικασία εξέτασης του συνόλου των αντιρρήσεων, το ΥΠΕΝ θέτει ορόσημο για την ολοκλήρωση του έργου αυτού 15 μήνες, ενώ ο σχεδιασμός για την επίτευξη του οροσήμου αυτού, μεταξύ άλλων, προβλέπει:

-Τον διπλασιασμό της αποζημίωσης που καταβάλλεται στον πρόεδρο, τα μέλη και τον γραμματέα των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ).

-Την αύξηση του αριθμού των ΕΠΕΑ σε 200 από 113.

-Σε περίπτωση παραιτήσεων των προέδρων των Επιτροπών, που σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο είναι δικηγόρος, θα δίνεται η δυνατότητα να ορίζεται ως πρόεδρος, δασολόγος υπάλληλος του Δημοσίου.

3.Ξεχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις

Πρόκειται για περίπου 2,3 εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων που εκχερσώθηκαν χωρίς νόμιμες διοικητικές πράξεις και χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση.

Μέχρι τέλος Φεβρουαρίου αναμένεται ότι θα έχει εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή η ρύθμιση για τις εκχερσωμένες γεωργικές εκτάσεις.

Ποια είναι η πρόταση του Υπουργείου;

Δεν θα αλλάξει το χαρακτήρα των συγκεκριμένων εκτάσεων αλλά θα ευνοεί τους αγρότες που θα συνεχίσουν να καλλιεργούν εκείνες τις εκτάσεις, για τις οποίες ελάμβαναν κοινοτικές ενισχύσεις. Έτσι, στον Δασικό Χάρτη θα συνεχίσουν να εμφανίζονται ως ΔΑ (εκχερσωμένη δασική έκταση), ωστόσο οι αγρότες που τις χρησιμοποιούν θα μπορούν να τις «τακτοποιήσουν» για όσο διάστημα λαμβάνουν ευρωπαϊκές επιδοτήσεις.

Σε κάθε περίπτωση όμως, η λύση που δρομολογείται είναι να δοθεί το δικαίωμα χρήσης στους αγρότες και όχι η κυριότητα.

4.«Μπλοκάρισμα» στην έκδοση οικοδομικής άδειας σε εκτάσεις που αποχαρακτηρίστηκαν από τις επιτροπές.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση με χαρακτηρισμό ΑΑ, που πληροί τους όρους αρτιότητας. Σε κάθε περίπτωση η έκταση δεν πρέπει να φαίνεται δασική στον αναρτημένο δασικό χάρτη, προκειμένου να εκδοθεί η οικοδομική άδεια. Όμως ενώ θεωρούνται ως μη δασικές οι εκτάσεις που έχουν περιληφθεί στην ανάρτηση, για τις οποίες έχουν γίνει δεκτές αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων από τις επιτροπές και έχουν δημοσιευθεί οι αποφάσεις στη «Διαύγεια» με τον αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (Α.Δ.Α.), αυτό δεν γίνεται δεκτό από τις πολεοδομίες οι οποίες ζητούν την αναθεώρηση του κυρωμένου δασικού χάρτη. Αυτό υφίσταται, λόγω ασάφειας του Νόμου 3889/2010 σχετικά με το εάν οι αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α., είναι άμεσα εκτελεστές στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ως διοικητικές πράξεις.

Πιο απλά, το θέμα είναι εάν ο πολίτης ο οποίος δικαιώνεται με τις αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α, ως προς τον χαρακτήρα της έκτασής του, μπορεί να εκδώσει άδεια καθαρισμού, άδεια οικοδομής του ακινήτου, και λοιπές πράξεις που σχετίζονται με τα εμπράγματα δικαιώματα του, καθώς μέχρι σήμερα οι αρμόδιες υπηρεσίες, δεν εκδίδουν τις πράξεις αυτές.

Η λύση που προτείνεται είναι:

Το ΥΠΕΝ, θα καταθέσει νομοθετική ρύθμιση και θα διευκρινίζει ότι σε κάθε περίπτωση που ο πολίτης δικαιώνεται με τις αποφάσεις των ΕΠ.Ε.Α, ως προς τον χαρακτήρα της έκτασής του, θα μπορεί να εκδώσει κάθε διοικητική πράξη που σχετίζεται με τα εμπράγματα δικαιώματα του.

5.Δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς δασικής έκτασης

Σήμερα δεν υπάρχει δυνατότητα αποδοχής κληρονομιάς σε ακίνητο που βρίσκεται εκτός σχεδίου και φαίνεται δασικό στο χάρτη, γιατί σύμφωνα με το νόμο «μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβίβαση, σύσταση, αλλοίωση και γενικά κάθε μεταβολή των εμπραγμάτων δικαιωμάτων, στις δασικές εν γένει εκτάσεις, που περιλαμβάνονται σε αυτόν, είναι άκυρη και ανίσχυρη, αν δεν συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Διεύθυνσης Δασών, με το οποίο βεβαιώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης».

Τι θα λέει η νέα ρύθμιση:

Θα δίνει τη δυνατότητα να γίνει η αποδοχή της κληρονομίας ακινήτου κατ΄ εξαίρεση του δασικού νόμου 3889/2010. Πράγμα που σημαίνει ότι θα γίνεται η αποδοχή της κληρονομίας χωρίς βεβαίωση του Δασαρχείου και χωρίς υπεύθυνη δήλωση μηχανικού, για τον όποιο δασικό η μη χαρακτηρισμό της έκτασης του ακινήτου. Η νέα νομοθετική ρύθμιση εδράζεται σε σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του 2021, που τεκμηριώνει την αποδέσμευση της αποδοχής κληρονομίας από τους δασικούς χάρτες.

6.Εκτάσεις που εξαιρέθηκαν από το δασικό χάρτη και σήμερα είναι εκτός σχεδίου

Το ζήτημα αφορά περιοχές που εξαιρέθηκαν από την ανάρτηση δασικών χαρτών χωρίς όμως να έχει εξεταστεί ο χαρακτήρας τους ως δασικών ή μη και αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις (οικισμών προ του έτους 1923, ακτινικοί οικισμοί), πολεοδομικών μελετών που εκπονούνται και περιοχές στις οποίες κατέπεσαν τα όρια με απόφαση του ΣτΕ και σήμερα στερούνται οριοθέτησης (π.χ. οικισμοί Πηλίου και άλλοι οικισμοί κάτω των 2000 κατοίκων).

Η πρόταση είναι:

Νέα μελέτη εξέτασης του δασικού χαρακτήρα των εκτάσεων και συμπληρωματική ανάρτηση δασικών χαρτών που θα συμπεριλαμβάνουν τις περιοχές αυτές.

“Ταχυδρόμος Μαγνησίας”