Διακήρυξη Αμβέρσας: οι 10 επείγουσες δράσεις για την ευρωπαϊκή βιομηχανία   

Η Διακήρυξη της Αμβέρσας οδηγεί σε μια Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Συμφωνία, η οποία θα συμπληρώσει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και θα διασφαλίσει τη βιώσιμη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η Διακήρυξη, που περιγράφει 10 συγκεκριμένες επείγουσες δράσεις είναι αποτέλεσμα της Συνόδου της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, που πραγματοποιήθηκε στην Αμβέρσα του Βελγίου στις 20 Φεβρουαρίου 2024. Υπεγράφη από περισσότερες από 630 επιχειρήσεις σε 20 τομείς.

Οι επικεφαλής της βιομηχανίας καλούν για 10 επείγουσες δράσεις  για να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Παρουσίασαν την «Διακήρυξη της Αμβέρσας» στο Βέλγο πρωθυπουργό Alexander De Croo και στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  Ursula von der Leyen. Η Διακήρυξη υπογραμμίζει τη δέσμευση της βιομηχανίας προς την Ευρώπη και  το μετασχηματισμό της και περιγράφει τις επείγουσες ανάγκες της βιομηχανίας  για να καταστεί η  Ευρώπη ανταγωνιστική , ανθεκτική και βιώσιμη εν όψει των δεινών οικονομικών συνθηκών.

7,8 εκατομμύρια εργαζόμενοι

Κατά τη διάρκεια της  Συνόδου της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας που πραγματοποιήθηκε στο εργοστάσιο της  BASF στην Αμβέρσα, ηγέτες από βασικούς κλάδους της βιομηχανίας, που εκπροσωπούν 7,8 εκατομμύρια εργαζόμενους στην Ευρώπη, ένωσαν τις δυνάμεις τους με εκπροσώπους Συνδέσμων  και Ευρωπαίους ηγέτες για να αντιμετωπίσουν τις πιεστικές ανησυχίες σχετικά με το βιομηχανικό τοπίο της Ευρώπης. Η «Διακήρυξη της Αμβέρσας», που υποστηρίζεται από ένα ευρύ φάσμα κλάδων, τονίζει την κρίσιμη σημασία της σαφήνειας, της προβλεψιμότητας και της εμπιστοσύνης στη βιομηχανική πολιτική της Ευρώπης.

«Οι βασικές βιομηχανίες στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν ιστορικές προκλήσεις: η ζήτηση μειώνεται, οι επενδύσεις στην ήπειρο καθυστερούν, η παραγωγή έχει μειωθεί σημαντικά και εργοστάσια απειλούνται με κλείσιμο. Θέλουμε να οδηγήσουμε τον μετασχηματισμό των εταιρειών μας. Για αυτό, χρειαζόμαστε επειγόντως αποφασιστική δράση για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια ισχυρότερη επιχειρηματικότητα  στην Ευρώπη. Η “Διακήρυξη της Αμβέρσας” σκιαγραφεί μια πορεία προς τα εμπρός. Τοποθετώντας την Ευρωπαϊκή  Βιομηχανική Συμφωνία στη κορυφή  της στρατηγικής ατζέντας της Ευρώπης, η ΕΕ θα ανοίξει το δρόμο για μια ανθεκτική, ανταγωνιστική και βιώσιμη Ευρώπη.  Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να δείξουμε στον υπόλοιπο κόσμο ότι η Πράσινη Συμφωνία λειτουργεί για όλους» τονίζει  Martin Brudermüller, Πρόεδρος του CEFIC του ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Χημικής Βιομηχανίας.

Για  να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις, η Διακήρυξη  περιγράφει 10 συγκεκριμένες δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης της Βιομηχανικής Συμφωνίας στην ευρύτερη στρατηγική ατζέντα, τον εξ ορθολογισμό της νομοθεσίας και την απλούστευση του πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις. Καλεί να μετατραπεί η Ευρώπη σε παγκόσμιο ηγέτη στην παροχή  άφθονης και οικονομικά προσιτής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα μέσω στρατηγικών συνεργασιών και στιβαρών  υποδομών,  παράλληλα με την ισχυρότερη υποστήριξη στην εκτέλεση των έργων στην ΕΕ. Τονίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί η αυτάρκεια των πρώτων υλών, να ενισχυθεί η ζήτηση για βιώσιμα προϊόντα και να ευδοκιμήσει  η καινοτομία. Η ενιαία αγορά της Ευρώπης επισημαίνεται επίσης ως πλεονέκτημα που πρέπει να αξιοποιηθεί και να αναζωογονηθεί, μαζί με την καθιέρωση ενός νέου πνεύματος νομοθέτησης που παρέχει κίνητρα για επενδύσεις και μια συνεκτική εσωτερική δομή για αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών.

Οι υπογράφοντες τη Διακήρυξη περιλαμβάνουν εκπροσώπους από διάφορους κλάδους, όπως χημικά, φαρμακευτικά προϊόντα, χαρτί, χάλυβας, εξόρυξη, αλουμίνιο, γυαλί, ψευδάργυρος, μέταλλα, υφάσματα, διυλιστήρια, τσιμέντο, ασβέστης, λιπάσματα, κεραμικά, βιομηχανικά αέρια και βιοτεχνολογία.

Η «Διακήρυξη της Αμβέρσας» αποτελεί μια επείγουσα έκκληση για αναζωογόνηση του βιομηχανικού τοπίου της Ευρώπης, ενισχύοντας τους βασικούς κλάδους της βιομηχανίας, διασφαλίζοντας την ανταγωνιστικότητα, τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητά τους εν μέσω μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών συνθηκών. Υπογραμμίζει την προθυμία της βιομηχανίας να συμβάλει σε μια ισχυρότερη Ευρώπη. Σηματοδοτεί  μία  συλλογική προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και θέτει τις βάσεις για την επανεκκίνηση των βιομηχανικών επενδύσεων στην Ευρώπη, σηματοδοτώντας την έναρξη της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Oι υπογράφοντες τη Διακήρυξη της Αμβέρσας

Ακολουθούν αναλυτικά τα 10 σημεία της Διακήρυξης: 

1. Να θέσουν τη Συμφωνία των βιομηχανιών στο επίκεντρο της νέας Ευρωπαϊκής στρατηγικής ατζέντας για την περίοδο 2024-2029. Θα πρέπει να θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την ανάδειξη της ανταγωνιστικότητας σε στρατηγική προτεραιότητα και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για ένα ισχυρότερο σχέδιο επιχειρηματικής σκοπιμότητας στην Ευρώπη. Το σχέδιο δράσης πρέπει να περιλαμβάνει ενέργειες για την εξάλειψη της ασυνέπειας σε ρυθμιστικό επίπεδο, των αντικρουόμενων στόχων, της περιττής πολυπλοκότητας της νομοθεσίας και της επαχθούς υποβολής εκθέσεων. Ζητάμε να εκπονηθεί μια συνολική πρόταση για τη λήψη διορθωτικών μέτρων που θα αφορούν όλους τους σχετικούς υφιστάμενους κανονισμούς της ΕΕ, η οποία θα αποτελέσει το πρώτο νομοθετικό κείμενο που θα υποβληθεί στον επόμενο θεσμικό κύκλο της ΕΕ.

2.Να συμπεριλάβουν ισχυρή δημόσια χρηματοδότηση με ένα Ταμείο Ανάπτυξης Καθαρής Τεχνολογίας που θα τροφοδοτείται με μελλοντικά έσοδα από το ΣΕΔΕ (Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών), στενά συντονισμένο με ένα απλουστευμένο πλαίσιο Κρατικών ενισχύσεων, τηρώντας παράλληλα τους κανόνες της Ενιαίας αγοράς. Μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε τη δημόσια εμπλοκή για τη μείωση του ρίσκου των ιδιωτικών επενδύσεων στις καθαρές τεχνολογίες μέσω της στήριξης τόσο του CAPEX όσο και του OPEX, συνοδευόμενη αφενός από εγγυήσεις για τη διασφάλιση της διατήρησης και της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας στην Ευρώπη και αφετέρου από ένα ανταγωνιστικό και βιώσιμο φορολογικό επίπεδο σε όλη την Ευρώπη.

3.Να καταστήσουν την Ευρώπη έναν ανταγωνιστικό πάροχο ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το κόστος της ενέργειας στην Ευρώπη είναι απλούστατα υπερβολικά υψηλό με αποτέλεσμα να μην είναι ανταγωνιστικό, κάτι που δεν οφείλεται μόνο στις τιμές των βασικών προϊόντων αλλά και στις ρυθμιστικές επιβαρύνσεις. Η επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε νέα έργα για την παραγωγή άφθονης και οικονομικά προσιτής ανανεώσιμης και πυρηνικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Χρειαζόμαστε μια πραγματική ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ με συγκεκριμένες δράσεις που θα επιτρέπουν τη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας, την επέκταση του δικτύου για το υδρογόνο και για άλλα ανανεώσιμα & χαμηλών εκπομπών άνθρακα αέρια, καθώς και συνεργασίες με χώρες πλούσιες σε πόρους.

4.Να επικεντρωθούν στις υποδοχές που χρειάζεται η Ευρώπη. Να στοχεύσουν μέσω της Ειδικής ομάδας για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα, καθώς και των διαρθρωτικών και περιφερειακών ταμείων στην ενοποίηση και την οικοδόμηση παγκόσμιας κλάσης υποδομών ενέργειας, ψηφιακής τεχνολογίας, CCUS και ανακύκλωσης στην ΕΕ το συντομότερο δυνατόν, αναδεικνύοντας αυτά τα σημαντικά έργα σε έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Να αποσυμφορήσουν τις διασυνοριακές μεταφορές και να μεριμνήσουν για την ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων. Να άρουν τα εμπόδια αδειοδότησης για έργα βιομηχανικού μετασχηματισμού. Ο μετασχηματισμός αυτός θα απαιτήσει επίσης σημαντικό αριθμό εξειδικευμένων εργαζομένων, ο οποίος επί του παρόντος είναι μικρός. Απαιτούνται στοχευµέναπρογράµµατα ώστε ένας μεγαλύτερος αριθμός εξειδικευμένων ατόμων να καταστεί γρήγορα διαθέσιμος.

5.Να μεριμνήσουν για την εξασφάλιση επαρκών επιπέδων πρώτων υλών στην ΕΕ μέσω της ενίσχυσης της εγχώριας δυνατότητας εξόρυξης, καθώς και της βιώσιμης επεξεργασίας και ανακύκλωσης κρίσιμης σημασίας πρώτων υλών, σε συνδυασμό με νέες παγκόσμιες συμπράξεις.Μέσω της αύξησης των ανανεώσιμων πηγών άνθρακα και των κυκλικών πηγών άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης και της ταχείας αδειοδότησης προηγμένων τεχνολογιών χημικής ανακύκλωσης. Μέσω της ανάπτυξης μιας στρατηγικής για τον κυκλικό άνθρακα που θα παρέχει κίνητρα για τη δέσμευση και χρήση του άνθρακα (CCU), για πρώτες ύλες βιολογικής προέλευσης, βασικά μέταλλα, ορυκτά και προηγμένα υλικά που είναι απαραίτητα για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου ή άλλα είδη συμφωνιών θα πρέπει να εξασφαλίζουν ζωτικής σημασίας προμήθειες για τη βιομηχανία, να επιτρέπουν την πρόσβαση σε νέες αγορές και να αυξάνουν τις εξαγωγές. Η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει όλα τα μέσα πολιτικής κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού για να εξασφαλίσει πραγματικά ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις ενωσιακές βιομηχανίες τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από τη «διαρροή» άνθρακα [της μεταφοράς της παραγωγής εκτός Ε.Ε., σε χώρες όπου οι περιβαλλοντικές δεσμεύσεις είναι περιορισμένες ή απουσιάζουν.]

6.Να ενισχύσουν τη ζήτηση για προϊόντα καθαρών μηδενικών εκπομπών άνθρακα, χαμηλών εκπομπών άνθρακα, καθώς και για κυκλικά προϊόντα. Να ενδυναμώσουν τους καταναλωτές (επιχειρήσεις και ιδιώτες) ώστε να επιλέγουν προϊόντα καθαρών μηδενικών εκπομπών και κυκλικά προϊόντα, με βάση διαφανείς διαδικασίες που αφορούν το αποτύπωμα άνθρακα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα άνθρακα του προϊόντος. Να αποτελέσουν παράδειγμα αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες οι οποίες αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις και τους ιδιώτες αγοραστές που εγκρίνονται από την ΕΕ. Να επεκτείνουν την εμβέλεια εφαρμογής της νομοθετικής πράξης για τη βιομηχανία μηδενικών καθαρών εκπομπών (NetZero Industry Act) και της νομοθετικής πράξης για τις κρίσιμης σημασίας πρώτες ύλες (CriticalRaw Materials Act). Να αυξήσουν τις δυνατότητες πωλήσεων μέσω βελτιωμένης πρόσβασης στις διεθνείς αγορές.

7.Να μεριμνήσουν για την αξιοποίηση, την ενίσχυση, την αναζωογόνηση και τη βελτίωση της Ενιαίας αγοράς με σκοπό τη μετάβαση σε ολοκληρωμένες αλυσίδες αξίας, συμπεριλαμβανομένης της λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση του αυξημένου κατακερματισμού που προκαλείται από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο. Να δημιουργήσουν μια ενιαία αγορά για τα απόβλητα και τα ανακυκλωμένα υλικά, καθώς και μια πραγματική ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Να βελτιώσουν την επιβολή των υφιστάμενων μέτρων εστιάζοντας στις εισαγωγές.

8.Να καταστήσουν το πλαίσιο καινοτομίας πιο «έξυπνο», συμπεριλαμβανομένης της προαγωγής επιστημονικών πρακτικών υψηλής ποιότητας, της τεχνολογικής καινοτομίας και των συνεργατικών πολιτικών που δίνουν προτεραιότητα στην ανοιχτότητα και σε ρεαλιστικές εκβάσεις, ενώ παράλληλα να υιοθετήσουν καινοτόμες προσεγγίσεις όπως τα προστατευμένα κανονιστικά περιβάλλοντα. Να προωθήσουν την ψηφιοποίηση ως προϋπόθεση διεξαγωγής πρωτοποριακής έρευνας, καθώς και ως μέσο ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας. Να προστατεύσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ώστε να αποκτήσει η Ευρώπη ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Να δώσουν έμφαση στη μετάβαση από έργα επίδειξης σε έργα καινοτομίας και σε πρωτοποριακές εμπορικές τεχνολογίες.

9.Ένα νέο πνεύμα νομοθέτησης. Η νομοθεσία θα πρέπει να δημιουργήσει κίνητρα για τις επιχειρήσεις ώστε να επενδύουν σε καθαρές τεχνολογίες. Αποφύγετε να επιδιώκετε την υλοποίηση των στόχων της πολιτικής της Πράσινης Συμφωνίας μέσω μιας δύσκαμπτης και λεπτομερούς εφαρμογής των κανονισμών. Αποτρέψτε την υπερβολική υποβολή εκθέσεων, διασφαλίστε τη συνοχή, μείνετε συντονισμένοι με την πραγματικότητα στον χώρο της βιομηχανίας και ενσωματώστε τις νομοθετικές προτάσεις μέσω μιας ισχυρότερης Γενικής Γραμματείας και ενός Συμβουλίου Ρυθμιστικού Ελέγχου που θα εφαρμόζει συστηματικά έναν Έλεγχο Ανταγωνιστικότητας και ένα Ευρωπαϊκό stresstest καινοτομίας, βάσει των οποίων θα πρέπει να αξιολογείται κάθε νέα νομοθεσία και πολιτική πρωτοβουλία. Χρησιμοποιήστε αξιόπιστα δεδομένα και επιστημονικά στοιχεία για την αποτελεσματική χάραξη πολιτικής. Αξιολογήστε τον σωρευτικό αντίκτυπο της νομοθεσίας.

10.Διασφαλίστε ότι η δομή επιτρέπει την επίτευξη αποτελεσμάτων. Ορίστε τον πρώτο Αντιπρόεδρο που θα είναι επιφορτισμένος με την ευθύνη υλοποίησης της Συμφωνίας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, ενώ παράλληλα θα διασφαλίσει την απρόσκοπτη ενσωμάτωση της νομοθεσίας και την ευθυγράμμιση με τη θεματολογία της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιβλέποντας τις βασικές ΓΔ (Γενικές Διευθύνσεις) που εμπλέκονται στη Συμφωνία της βιομηχανίας στο πλαίσιο μίας ολοκληρωμένης προσέγγισης.