«Διαμερισμάτωση»: οι λύσεις για τακτοποίηση και μεταβίβαση διαμερίσματος
ΚτηματαγοράΟικιστικάΟικονομίαΠολεοδομίαΧρήμα 29 Μαΐου 2023 Αργύρης
Της Γραμμάτης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού
Η «διαμερισμάτωση», όταν διαφέρει το κοινό όριο μεταξύ γειτονικών διαμερισμάτων, από αυτό που ορίζεται στη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας θεωρείται αυθαιρεσία. Επιβάλλεται πρόστιμο και τακτοποίηση και προκαλεί το μπλοκάρισμα της μεταβίβασης, διότι απαιτείται η τροποποίηση της σύστασης ιδιοκτησίας με την υπογραφή του συνόλου των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας. Ποιές είναι οι λύσεις.
Τα τελευταία χρόνια ο υποχρεωτικός έλεγχος από τον μηχανικό του ακινήτου, πριν την μεταβίβαση του, και στη συνέχεια η υποχρεωτική έκδοση από την 1η Απριλίου 2022 της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, έχουν επιφέρει πολλές εκπλήξεις στους ιδιοκτήτες των ακινήτων.
Κάτοχοι κυρίως διαμερισμάτων, ενώ θεωρούν ότι έχουν ένα νόμιμο ακίνητο, αφού δεν έχουν κάνει κάποια αυθαιρεσία, βρίσκονται αντιμέτωποι με αυθαιρεσίες διότι ο εργολάβος κατά την κατασκευή δεν εφάρμοσε τα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας που κατατέθηκαν στην πολεοδομία.
Πολύ συνηθισμένες είναι και οι περιπτώσεις διαμερισμάτων ενός ορόφου, όπου διαπιστώνεται ότι διαφέρει το κοινό όριο μεταξύ γειτονικών διαμερισμάτων, από αυτό που ορίζεται στη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας.
Αυτή η διαφορά ονομάζεται «διαμερισμάτωση» και θεωρείται αυθαιρεσία, η οποία πρέπει να τακτοποιηθεί με την πληρωμή προστίμου 250 ευρώ συν τα έξοδα του μηχανικού.
Ποιο είναι το πρόβλημα με τη διαμερισμάτωση;
Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο το πρόστιμο και η διαδικασία της τακτοποίησης από τους ιδιοκτήτες, αλλά το μπλοκάρισμα της μεταβίβασης, διότι απαιτείται η τροποποίηση της σύστασης ιδιοκτησίας με την υπογραφή του συνόλου των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας, η οποία στην πράξη ήταν ανέφικτη. Έτσι τα δώδεκα χρόνια που ισχύει η διαδικασία της τακτοποίησης αυθαιρέτων, που έγιναν πριν το 2011, δεκάδες χιλιάδες αυθαίρετα ενώ έχουν τακτοποιηθεί πολεοδομικά, εν τούτοις βρίσκονται σε ομηρία διότι δεν μπορούν να μεταβιβαστούν.
Τι ισχύει πλέον σήμερα;
Για να ξεμπλοκάρει τις μεταβιβάσεις το κράτος, ψήφισε πρόσφατα νομοθετική ρύθμιση (άρθρο 230 στο Ν. 5037/23.3.2023), σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται πλέον η μονομερής τροποποίηση της σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας πολυκατοικιών ΜΟΝΟ από τους ιδιοκτήτες των γειτονικών διαμερισμάτων του ορόφου, που έχουν το πρόβλημα αυτό, δίχως πλέον να απαιτείται η σύμπραξη του συνόλου συνιδιοκτητών του κτιρίου.
Δηλαδή: για να γίνει η μεταβίβαση του ακινήτου, θα πρέπει πρώτα να γίνει η διόρθωση της σύστασης με την ταυτόχρονη υπογραφή των ιδιοκτητών που τους αφορά η αλλαγή των τετραγωνικών μέτρων στον όροφο.
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις και για τις δύο ή και περισσότερες επηρεαζόμενες ιδιοκτησίες για την μονομερή τροποποίηση;
1.Υπαγωγή στο Ν. 4495/17 προκειμένου να δηλωθούν όλες οι αυθαίρετες κατασκευές στο σύνολό τους με την αποτύπωση των διαμερισμάτων και τη σύνταξη νέων κατόψεων.
2.Εξόφληση όποιων προστίμων προκύψουν με τις δηλώσεις αυτές και περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής στον Ν. 4495/17.
3.Έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης, συμπλήρωση ηλεκτρονικής ταυτότητας για το κάθε διαμέρισμα και σύνταξη πιστοποιητικού πληρότητας.
4.Έκδοση αποσπασμάτων κτηματολογικού διαγράμματος (για το κάθε ένα διαμέρισμα)
5.Αίτηση στον Δήμο για την χορήγηση βεβαίωσης μη οφειλής ΤΑΠ των διαμερισμάτων αυτών
6.Πιστοποιητικά ΕΝ.Φ.Ι.Α. για όλους τους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες.
7.Φορολογική και Ασφαλιστική ενημερότητα ομοίως για όλους
Ποια είναι τα προβλήματα που μπορούν να κάνουν αδύνατη την μονομερή τροποποίηση της σύστασης;
Πραγματικά υπάρχουν δύσκολες περιπτώσεις, που ο γείτονας δεν είναι εν ζωή και οι κληρονόμοι δεν έχουν κάνει αποδοχή κληρονομιάς ή ο γείτονας έχει κλειστό το διαμέρισμα του και ζει στην Αυστραλία, ή υπάρχει διένεξη με το γείτονα και δεν δίνει τη συναίνεση του. Υπάρχει και η περίπτωση να επιθυμεί και ο γείτονας να προβεί στην τακτοποίηση της διαμερισμάτωσης, όμως να έχει κι άλλες μεγάλες παραβάσεις με αυξημένα πρόστιμα, που δεν μπορεί να τα πληρώσει ή ακόμα και να μην μπορεί να τα τακτοποιήσει π.χ. είναι κατηγορίας 5 που έχει σταματήσει η τακτοποίηση από το κράτος.
Σε αυτήν την περίπτωση η μεταβίβαση του διαμερίσματος είναι αδύνατη αφού δεν θα είναι εφικτή η μονομερής τροποποίηση.
Τι γίνεται όταν η διαμερισμάτωση αφορά πολλά διαμερίσματα;
Το πρόβλημα της διαμερισμάτωσης γίνεται περιπλοκότερο όταν οι εμπλεκόμενες ιδιοκτησίες είναι περισσότερες από δύο, διότι υπάρχουν περιπτώσεις που η μεταβολή του κοινού ορίου μετακυλίεται – επεκτείνεται και σε άλλα διαμερίσματα και έχουμε διαμερισμάτωση σε μεγαλύτερη έκταση του ορόφου. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μονομερής τροποποίηση με την σύμπραξη όλων των επηρεαζόμενων ιδιοκτητών γίνεται εξαιρετικά δύσκολη και μέχρι να επιτευχθεί η μεταβίβαση είναι αδύνατη.
Γιατί να μην μπορώ μόνος μου να διορθώσω τα δικά μου τετραγωνικά;
Στη διαμερισμάτωση όπως καταλαβαίνουμε, κάποια τετραγωνικά αφαιρούνται από μία ιδιοκτησία και προστίθενται στη διπλανή. Επομένως αν γίνει διόρθωση της σύστασης μόνο για την μία ιδιοκτησία τότε τα τετραγωνικά που θα αφαιρεθούν από ένα διαμέρισμα θα πρέπει να προστεθούν στο διπλανό, διαφορετικά δεν θα κλείνει το ποσοστό των ιδιοκτησιών της πολυκατοικίας και δεν θα γίνει η εγγραφή στο κτηματολόγιο.
Πριν από χρόνια έκανα εσωτερικά ανακαίνιση στο διαμέρισμα και άλλαξα την διαρρύθμιση του. Αυτό είναι διαμερισμάτωση και πρέπει να τη δηλώσω;
Όχι, δεν είναι διαμερισμάτωση. Η διαφορετική διαρρύθμιση αυτοτελούς οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας από αυτήν που προβλέπεται στα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας, δεν συνιστά αυθαίρετη κατασκευή και δεν έχει υποχρέωση υπαγωγής στο νόμο, όμως θα πρέπει να γίνει ενημέρωση στη Ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου.
Ο ίδιος έχω δύο ανεξάρτητα διαμερίσματα. Στη φάση της κατασκευής συνένωσα τα διαμερίσματα σε ένα. Αυτό είναι διαμερισμάτωση και δηλώνεται;
Δεν έχει σημασία που τα όμορα διαμερίσματα ανήκουν στον ίδιο ιδιοκτήτη. Θα πρέπει να γίνει τακτοποίηση και να καταβληθεί το πρόστιμο 250€ και στη συνέχεια να γίνει τροποποίηση της σύστασης.
Ένας όροφος έχει τρία διαμερίσματα και το Α1 διαμέρισμα έχει μεγαλώσει 5 τ.μ. εις βάρος του διαμερίσματος Α2, ενώ το Α3 είναι εντάξει. Θεωρείται η παραπάνω μεταβολή των τ.μ. ως αυθαιρεσία, και χρειάζεται τακτοποίηση ως διαφορετική διαμερισμάτωση;
Αφού έχουν αλλάξει τα περιγράμματα των ιδιοκτησιών Α1 και Α2, είναι διαμερισμάτωση. Η υπαγωγή γίνεται ανά όροφο και μπορεί την αίτηση να την κάνει ένας από τους δύο ιδιοκτήτες. Η υπαγωγή στο νόμο αυθαιρέτων καλύπτει και τους δύο. Οπότε καλό είναι -αν συμφωνούν και οι δύο με την τακτοποίηση- να μοιραστούν και τα έξοδα και να πάρουν και οι δύο ιδιοκτήτες από ένα αντίγραφο της ολοκληρωμένης υπαγωγής.
Σε πολυκατοικία τα σχέδια της πολεοδομίας είναι διαφορετικά από την πραγματικότητα. Όμως τα σχέδια της σύστασης της οριζόντιας ιδιοκτησίας και τα κοινόχρηστα είναι τα πραγματικά. Είναι διαμερισμάτωση και χρειάζεται και η συναίνεση του όμορου ιδιοκτήτη;
Ναι και αυτή η περίπτωση ανήκει στην κατηγορία της διαμερισμάτωσης και τακτοποιείται. Αν τώρα η πραγματική κατάσταση είναι όπως η σύσταση, δεν χρειάζεται συναίνεση καθώς στην ουσία οι ιδιοκτήτες συναίνεσαν κατά την υπογραφή των συμβολαίων.
Έκλεισα τον διάδρομο και μεγάλωσα δύο τετραγωνικά το διαμέρισμα. Μπορώ να το νομιμοποιήσω;
Ναι. Αυτό όμως, είναι υπέρβαση δόμησης και τακτοποιείται με άλλες προϋποθέσεις. Όχι όμως ως διαμερισμάτωση. Το κλιμακοστάσιο, οι διάδρομοι και ο ακάλυπτος χώρος είναι κοινόχρηστα και άρα δεν νοείται διαμερισμάτωση.
