Διατηρητέα: από κοσμήματα της πόλης «δημόσια απειλή»!

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα των εγκαταλελειμμένων διατηρητέων ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας, τα οποία από κοσμήματα  της πόλης, λόγω των αλλεπάλληλων επικίνδυνων καταρρεύσεων έχουν μετατραπεί σε δημόσια απειλή.

Στο μεταξύ εξακολουθεί να εκκρεμεί  η εφαρμογή ολοκληρωμένης παρέμβασης, με την ανάπτυξη προγραμμάτων και τη χορήγηση πολεοδομικών κινήτρων για τη διάσωση των διατηρητέων ακινήτων και της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του ΥΠΕΝ, όπως έχει προτείνει το ΤΕΕ, επιχείρηση μεγάλης κλίμακας για τη διάσωση και αξιοποίηση των 20.000 διατηρητέων ακινήτων σε όλη τη χώρα αναμένεται να γίνει με την ενεργοποίηση εντός του 2020 της ψηφιακής τράπεζας γης Δείτε εδώ το ρεπορτάζ του ecopress για τη ψηφιακή τράπεζα γης

Πιέσεις

Ωστόσο η αντιμετώπιση του θέματος ιδίως στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας είναι επιτακτική. Οι συχνές καταρρεύσεις κενών διατηρητέων ακινήτων αποτελούν πρόβλημα δημόσιας ασφάλειας στις πιο πολυσύχναστες και τουριστικές περιοχές της πόλης. Ταυτοχρόνως λόγω της   τουριστικής «άνοιξης» και του AirBnB πληθαίνουν οι πιέσεις με σκοπό να ξεφυτρώσουν στο ιστορικό κέντρο  νέα κτίρια και να θεμελιωθούν επικερδείς επενδύσεις στα ερείπια τους.

«Κίνδυνος της δημόσιας ασφάλειας»

Την αφορμή για το θέμα των εγκαταλελειμμένων διατηρητέων ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας δίνει απόφαση του υπουργείου Εργασίας, σύμφωνα με την οποία έγινε: «ανάθεση για την παροχή υπηρεσιών σχετικά με τις απαιτούμενες εργασίες, την επίβλεψη τους και την έκδοση όλων των απαιτούμενων αδειών και πιστοποιητικών, επί του ακινήτου που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίας Ειρήνης 2 – Αιόλου και Καρόρη, Αθήνα, για να αρθεί ο κίνδυνος της δημόσιας ασφάλειας».

Το θετικό αυτό παράδειγμα οικοδομικής και πολεοδομικής παρέμβασης σε επικίνδυνο διατηρητέο στο κέντρο της πόλης  έρχεται μάλλον ως η εξαίρεση σε έναν γενικευμένο κανόνα εγκατάλειψης και κατάρρευσης του πλούτου των διατηρητέων κτιρίων  της πόλης. Μόνο στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας, όπως είχε δείξει παλιότερη καταγραφή των υπηρεσιών του Δήμου Αθηναίων, είχαν εντοπιστεί πάνω από 800 κενά διατηρητέα ακίνητα, από τα οποία τα περισσότερα χαρακτηρίζονται «ερείπια».

Τα περιστατικά καταρρεύσεων τμημάτων διατηρητέων κτιρίων στο ιστορικό  κέντρο,  με αφορμή νεροποντές και καιρικά φαινόμενα αλλά και  κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες τους τελευταίους πολλούς μήνες πληθαίνουν.

Ανοιχτό το ενδεχόμενο κατεδάφισης

Η περιοχή γύρω από την πλατείας της Αγίας Ειρήνης, με σκαλωσιές και αποκλεισμένες ζώνες πρόσβασης  θυμίζει πολεμικό τοπίο. Τα ξημερώματα της 6^ης Νοεμβρίου 2019  κατέρρευσε το εσωτερικό ιστορικού διατηρητέου νεοκλασικού κτιρίου στην οδό Αιόλου 38 στην καρδιά της Αθήνας, επί της πλατείας Αγίας Ειρήνης. Για πολλές ώρες  έπεφταν σοβάδες και τζάμια από του κτίριο ηλικίας δύο αιώνων, το οποίο για 100 και πλέον χρόνια ήταν από τα πρώτα ξενοδοχεία της Αθήνας και σημείο συνάντησης του Όθωνα με στελέχη της κυβέρνησης και διπλωματικές αποστολές.

Το κτίριο στην οδό Αιόλου 38, ιδιοκτησίας του Ιδρύματος Χατζηκώνστα, έχει χαρακτηριστεί «έργο τέχνης» και «ιστορικό οικοδόμημα» από τον Αύγουστο του 1980. Στην απόφαση, που φέρει την υπογραφή τού τότε υπουργού Πολιτισμού Ανδρέα Ανδριανόπουλου, αναφέρεται ότι «αποτελεί μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική μορφή του περασμένου αιώνα» και χαρακτηρίζεται «ιδιαίτερα σημαντικό για την ιστορία της αρχιτεκτονικής της πόλεως των Αθηνών».

Μετά την κατάρρευση τοποθετήθηκε προσωρινή περίφραξη και έγινε ενίσχυση των τοίχων για την ασφάλεια των διερχομένων. Ωστόσο οι μηχανικοί της πολεοδομίας εκφράζουν ανησυχίες για τη στατικότητα του κτιρίου και είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο της κατεδάφισης του.

Στην ίδια περιοχή σε άλλο εγκαταλελειμμένο διατηρητέο κτίριο, από το οποίο έπεσαν μεγάλα κομμάτια από το σεισμό του Ιουλίου, στα μέσα Δεκεμβρίου ξέσπασε φωτιά.

Νομοθεσία

Η νομοθεσία ορίζει ότι οι ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτιρίων οφείλουν να τα διατηρούν σε τέτοια κατάσταση ώστε «να μην αποτελούν κίνδυνο για τους ανθρώπους και τη δημόσια υγεία, να μην προσβάλλουν το φυσικό, το πολιτιστικό και πολεοδομικό περιβάλλον και γενικότερα να μην υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής της περιοχής τους». Τα ιδιοκτησιακά θέματα αλλά και το υψηλό κόστος συντήρησης αυτών των κτιρίων έλλειψη κινήτρων στην πράξη  εξουδετερώνουν  τις προβλέψεις της νομοθεσίας.

Τεχνικές και πολεοδομικές εργασίες

Σύμφωνα με την απόφαση του υπουργείου Εργασίας για την απευθείας ανάθεση των εργασιών, της επίβλεψης και της έκδοσης όλων των απαιτούμενων αδειών και πιστοποιητικών, στο ακίνητο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίας Ειρήνης 2 – Αιόλου και Καρόρη, Αθήνα, για να αρθεί ο κίνδυνος της δημόσιας ασφάλειας, σύμφωνα με την υποβληθείσα προσφορά της, προβλέπεται αναλυτικά:

α) Τοποθέτηση ικριωμάτων ή μεταλλικής κατασκευής πακτώσεως κατά μήκος των προσόψεων της οικοδομής και μέχρι ύψος οροφής ισογείου.

β) Κατασκευή σκάφης στην οροφή του ισογείου και τοποθέτηση πλαστικής λινάτσας σε όλο το πλάτος και ύψος της οικοδομής και σε όλες τις όψεις, έτσι ώστε η οποιαδήποτε πτώση δομικού στοιχείου να πέσει μέσα στη σκάφη.

γ) Εναλλακτικά στα σημεία όπου υπάρχουν στέγαστρα μπορεί να τοποθετηθεί μόνο σκάφη αναρτημένη πάνω ακριβώς από τα στέγαστρα και πλαστική λινάτσα σε όλο το ύψος της οικοδομής.

δ) Ανάληψη επίβλεψης της εκτέλεσης των εργασιών.

ε) Σύνταξη τεχνικής έκθεσης εργασιών, στην οποία θα αναφέρονται τα μέτρα ασφαλείας που θα ληφθούν, τα μέσα και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν καθώς και ο τρόπος εκτέλεσης των εργασιών για την πλήρη άρση της επικινδυνότητας σύμφωνα με το από 13/22-4-29 π.δ. «περί επικινδύνων οικοδομών», η οποία θα θεωρηθεί από την αρμόδια Πολεοδομία.

στ) Έκδοση άδειας επισκευής της οικοδομής από την αρμόδια Πολεοδομία.

ζ) Έκδοση οποιασδήποτε άλλης αδείας ή πιστοποιητικού απαιτείται για την άρση της

επικινδυνότητας του κτιρίου.

Το συνολικό τίμημα της παραπάνω υπηρεσίας λέει η απόφαση ότι  ανέρχεται σε δέκα πέντε χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (15.500,00€) άνευ ΦΠΑ ή δέκα εννέα χιλιάδες διακόσια είκοσι ευρώ (19.220,00€) του ΦΠΑ 24% συμπεριλαμβανομένου.

Δείτε εδώ ολόκληρη την απόφαση για το διατηρητέο της οδού Αγίας Ειρήνης 2