Δικαστική ακύρωση οικοδομικής άδειας σε «τυφλά» οικόπεδα

Φρένο στην ανεξέλεγκτη εκτός σχεδίου δόμηση σε παραθαλάσσια περιοχή (Λυγγίνου) της Πάτμου, βάζει το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακυρώνοντας οικοδομική άδεια, η οποία είχε εκδοθεί το 2006 και αναθεωρήθηκε στη συνέχεια το 2011 και το 2016.  Την ίδια τύχη είχαν άλλες δύο οικοδομικές άδειες σε προγενέστερο χρόνο.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Λούλης Σταυρογιάννη στην «Αυγή» το ΣτΕ με την 962/2018 απόφασή του έκρινε μεταξύ άλλων παράνομη την πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Πάτμου με την οποία επετράπη η διαπλάτυνση αγροτικού δρόμου «προς Βαγιά – Κάμπο και προς Γερανό κατά τρόπον ώστε τα επίμαχα γήπεδα να αποκτήσουν πρόσωπο σε αυτόν».

Το Διοικητικό Εφετείο με την την υπ’ αριθμόν Α 369/2018 απόφασή του αποφαίνεται ότι είναι η ανίσχυρη η διάταξη νόμου του 2003 με την οποία, κατά παρέκκλιση των όρων δόμησης, θεσπίζεται η αρτιότητα των 4.000 τετραγωνικών μέτρων ως μοναδικός όρος δόμησης των γηπέδων που υφίστανται κατά τον χρόνο ισχύος του (3212/2003, Α 308/31.12.2003) και βρίσκονται εκτός σχεδίου και εκτός των ορίων των προ του 1923 οικισμών.

Ο ίδιος νόμος για την κατά κανόνα αρτιότητα καθιερώνει ελάχιστο εμβαδόν τα 4 στρέμματα και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο είκοσι πέντε μέτρα.

Το Εφετείο, επικαλούμενο και την πλούσια νομολογία του ΣτΕ, στο σκεπτικό του επισημαίνει ότι απαγορεύεται η δόμηση σε τυφλά εκτός σχεδίου γήπεδα διότι κατά το άρθρο 24 (παράγραφος 1 και 2) του Συντάγματος επιφέρει υποβάθμιση τόσου του οικιστικού ιστού όσο και του φυσικού περιβάλλοντος και παραβιάζεται το Σύνταγμα.

Και αυτό γιατί παραβιάζεται βασικός κανόνας δόμησης της εν γένει πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο μπορούν να χτιστούν μόνον τα οικόπεδα που έχουν πρόσωπο, «κοινό όριο δηλαδή σε κοινόχρηστο χώρο νομίμως υφιστάμενο μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση» και επιτρέπει την οικοδόμηση τυφλών οικοπέδων σε περιοχές εκτός σχεδίου, που από τη φύση τους και επειδή χαρακτηρίζονται από έλλειψη πολεοδομικής οργάνωσης δεν έχουν προορισμό τη δόμηση.

Επιπρόσθετα καθιστά σαφές ότι στις εν λόγω πράξεις (οικοδομικές άδειες) δεν εφαρμόζονται οι αρχές της προστατευόμενης εμπιστοσύνης και της χρηστής διοίκησης, «δεδομένου ότι οι αρχές αυτές δεν μπορούν να τύχουν εφαρμογής σε περίπτωση που η κατάσταση, όπως στην προκειμένη περίπτωση, δημιουργήθηκε κατά παραβίαση του άρθρου 24 του Συντάγματος».

Δύο εκθέσεις

Στην απόφαση αναφέρεται επίσης ότι και η Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Καλυμνίων στις δύο εκθέσεις απόψεων βεβαιώνει ότι το γήπεδο για το οποίο εκδόθηκε η οικοδομική άδεια δεν έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο.

Τις οικοδομικές άδειες στο Διοικητικό Εφετείο και στο ΣτΕ προσέβαλε η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.

Το ΣτΕ στην 962/20 1 8 απόφασή του εκτός των άλλων αναδεικνύει το εύθραυστο των μικρών νησιών, ανάμεσά τους και η Πάτμος (έκταση 34 τετραγωνικών χιλιομέτρων), τα οποία αποτελούν σημαντικό στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος ως ευπαθή η ευαίσθητα οικοσυστήματα, δεδομένου ότι χαρακτηρίζονται από την ενότητα και τη λιτή συμμετρία του τοπίου τους και τη στενή αλληλεξάρτηση των ανθρωπογενών συστημάτων (δημογραφικού, πολιτιστικού, κοινωνικοοικονομικού κ.λπ.) και του φυσικού περιβάλλοντος με συνέπεια να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε εξωγενείς παρεμβάσεις».

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο εστιάζει και στο θεσμοθετημένο προστατευτικό καθεστώς της Πάτμου, η οποία έχει κηρυχθεί στο σύνολό της τόπος ιστορικός και τοπίο χρήζον ιδιαιτέρας προστασίας, ιστορικό διατηρητέο μνημείο, τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους κ.ά.

Όπως επισημαίνει ο Γ. Πολίτης, δικηγόρος, νομικός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Πολεοδομίας, ο οποίος υποστήριξε την αίτηση ακύρωσης στο Εφετείο, «εξοπλισμένο με απίθανες παρεκκλίσεις, το ούτως ή άλλως προβληματικό φαινόμενο της εκτός σχεδίου δόμησης συνεχίζει να αποδυναμώνει κάθε προσπάθεια ορθολογικού χωρικού σχεδιασμού και να υποβαθμίζει το περιβάλλον και το τοπίο. Γι’ αυτό και πρέπει πλέον να καταργηθεί, με πρώτο βήμα την άμεση κατάργηση κάθε είδους παρεκκλίσεων και περιπτωσιολογικής φύσης διατάξεων, κατεύθυνση προς την οποία έχει συνεισφέρει τα μέγιστα η νομολογία».