Της Ελένης Μπόκια, δικηγόρου*
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας δικαίωσε μηχανικό σε βάρος του οποίου η Δ.Ο.Υ. είχε επιβάλει κατάσχεση των αμοιβών του από τον κυριότερο πελάτη του και όχι μόνο είχε μείνει χωρίς εισόδημα, αλλά είχε πληγεί και η συνεργασία του με τον συγκεκριμένο πελάτη.
Με την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία να έχουν αυτοανακηρυχθεί «συνεταίροι» στα κέρδη ελευθέρων επαγγελματιών και επιχειρήσεων, η ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών στους φορείς αυτούς είναι πλέον ο κανόνας.
Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν συσσωρευθεί οφειλές αρκετών ετών και το ύψος τους είναι πια αδύνατο να ρυθμιστεί με την πάγια δωδεκάμηνη ρύθμιση. Την ίδια ώρα, υπάρχει ο κίνδυνος επιβολής μέτρων αναγκαστικής είσπραξης, όπως κατασχέσεις ακινήτων, δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών ή ακόμη και κατασχέσεις στα χέρια τρίτων (π.χ. ενοικίων, μισθών ή αμοιβών).
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται εκ μέρους των ελευθέρων επαγγελματιών διότι το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται ιδιαίτερα επιθετικές κινήσεις των Δ.Ο.Υ. για την είσπραξη των απαιτήσεων του Δημοσίου. Οι κατασχέσεις ακινήτων μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα συχνές αλλά όλο και πιο συχνές γίνονται οι κατασχέσεις άλλων περιουσιακών στοιχείων που μπορεί να είναι πολύ πιο σημαντικά – ακόμη και ζωτικής σημασίας – για τον οφειλέτη, όπως η κατάσχεση αμοιβών ελεύθερου επαγγελματία π.χ. μηχανικού στα χέρια εταιριών – πελατών του.
Από τη στιγμή που οι αμοιβές αυτές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως μισθός, διότι ο ελεύθερος επαγγελματίας παρέχει τις υπηρεσίες του με ελεύθερη συνεργασία ή «μπλοκάκι», τότε το εισόδημά του αυτό δεν προστατεύεται ως ακατάσχετο από το νόμο, ακόμη και αν αποτελεί σχεδόν το 100% του εισοδήματός του.
Σε μια τέτοια ωστόσο περίπτωση, πολύ πρόσφατα, το Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας δικαίωσε τον μηχανικό σε βάρος του οποίου η Δ.Ο.Υ. είχε επιβάλει κατάσχεση των αμοιβών του από τον κυριότερο πελάτη του και όχι μόνο είχε μείνει χωρίς εισόδημα, αλλά είχε πληγεί και η συνεργασία του με τον συγκεκριμένο πελάτη. Το Δικαστήριο αναγνώρισε εμμέσως ότι πρόκειται για άνιση και αντισυνταγματική μεταχείριση σε βάρος των ελεύθερων επαγγελματιών η μη ύπαρξη προστασίας για τις αμοιβές τους ανάλογης με το ακατάσχετο του μισθού και ανέστειλε την εκτέλεση της κατάσχεσης, ώστε ο μηχανικός να συνεχίσει να εργάζεται και να εξασφαλίζει τα απαραίτητα για το βιοπορισμό του.
Παραμένει βέβαια το θέμα της διευθέτησης των οφειλών, με τρόπο ρεαλιστικό και εξυπηρετήσιμο.
Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, ο μόνος τρόπος επίτευξης μίας ρύθμισης των οφειλών αυτών με διάρκεια μεγαλύτερη των 12 μηνών είναι μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών του Ν. 4469/2017 (της γνωστής σε όλους «πλατφόρμας» για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών). Μέσω του μηχανισμού αυτού επιτυγχάνεται διαγραφή σχεδόν ολόκληρου του ποσού των προσαυξήσεων και των προστίμων που έχουν επιβληθεί και ρύθμιση της βασικής οφειλής σε δόσεις, το πλήθος των οποίων εξαρτάται από παράγοντες που έχουν να κάνουν κυρίως με τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.
Η διαδικασία για τους ελεύθερους επαγγελματίες είναι σχετικά απλή και τα αποτελέσματα σαφώς καλύτερα από αυτά των επιχειρήσεων με εμπορική ιδιότητα. Όλα όσα δημοσιεύονται κατά καιρούς περί γραφειοκρατίας και αναποτελεσματικότητας του εξωδικαστικού μηχανισμού έχουν δόση αλήθειας μόνο για τις επιχειρήσεις και όχι για τους ελεύθερους επαγγελματίες που μπορούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς Εφορία και Ταμεία, όχι όμως και προς τις τράπεζες.
