Η σύσταση ειδικών τμημάτων στα πρωτοδικεία και εφετεία της χώρας για εκδικάσεις με διαδικασίες εξπρές, υποθέσεων που αφορούν στην υλοποίηση σοβαρών αναπτυξιακών σχεδίων προβλέπεται στο νομοσχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας, στο υπουργικό συμβούλιο.
Παράλληλα με τα ειδικά τμήματα fast track εκδίκασης έξι κατηγοριών οικονομικών υποθέσεων προβλέπεται και η ίδρυση – για πρώτη φορά- της υπηρεσίας Justice Statistics.
Ειδικότερα, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, με το νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στις διοικήσεις των πρωτοδικείων και των εφετείων των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, εφόσον υπάρχει ανάγκη, να δημιουργήσουν ειδικά τμήματα για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν:
- την ενέργεια,
- υποθέσεις ανταγωνισμού,
- τηλεπικοινωνιών,
- προστασίας προσωπικών δεδομένων,
- υποθέσεις διασυνοριακού ενδιαφέροντος και
- εμπορικές και οικονομικού ενδιαφέροντος που διαθέτουν στοιχεία αλλοδαπότητας
Τα τμήματα αυτά θα έχουν διευρυμένη τοπική αρμοδιότητα και θα στελεχώνονται από εξειδικευμένους δικαστές, έτσι ώστε οι συγκεκριμένες διαφορές, οι οποίες είναι κρίσιμες, τόσο για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, όσο και για τη διεθνή αξιολόγηση του δικαστικού μας συστήματος, να επιλύονται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα.
Παράλληλα, αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει και για τα διοικητικά δικαστήρια καθώς διευρύνεται η δυνατότητα σύστασης ειδικών τμημάτων με εξειδικευμένους δικαστές, για την εκδίκαση όποιων κατηγοριών διοικητικών διαφορών κρίνεται κάθε φορά σκόπιμο από τους διοικούντες τα δικαστήρια.
Ακόμη, προς τον σκοπό της επιτάχυνσης της εφαρμογής των αναπτυξιακών και μεταρρυθμιστικών πολιτικών, προβλέπεται η δυνατότητα της κατά προτεραιότητα εκδίκασης υποθέσεων που αφορούν στην υλοποίηση σοβαρών αναπτυξιακών σχεδίων, ή στην εφαρμογή κρίσιμων δημόσιων πολιτικών για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Η ταχεία επίλυση των διαφορών αυτών, αποφασίζεται από το αρμόδιο όργανο του δικαστηρίου, κατόπιν σχετικής ενημέρωσής του από τον αρμόδιο υπουργό.
Επεξεργασία στατιστικών στοιχείων
Επίσης, συνιστάται στο υπουργείο Δικαιοσύνης νέα αυτοτελής υπηρεσία για τη συστηματική συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων για τη Δικαιοσύνη. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα στη διοίκηση της Δικαιοσύνης να λαμβάνει τις αποφάσεις της σχετικά με την οργάνωση και λειτουργία των δικαστηρίων, βάσει αντικειμενικών δεδομένων που αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση που επικρατεί σε αυτά.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία στην Ελλάδα απαιτούνται κατά μέσο όρο περισσότερες από 450 ημέρες για την εκδίκαση των εν λόγω διαφορών σε πρώτο βαθμό, όταν για τις υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ ο αντίστοιχος χρόνος περιοριζόταν κατά μέσο όρο στις 150 ημέρες.
Ελεγκτικό Συνέδριο
Ακόμη, με το εν λόγω νομοσχέδιο επέρχονται αλλαγές στην λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τη θέσπιση ενός ενιαίου κειμένου δικονομίας για το Ανώτατο Δημοσιονομικό Δικαστήριο, βάσει του πορίσματος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής (το 2018) και την επεξεργασία αυτού από την ολομέλεια του δικαστηρίου (το 2019). Με το νομοσχέδιο, ενοποιούνται όλες οι δικονομικές ρυθμίσεις που, είτε ενυπήρχαν αποσπασματικά στη νομοθεσία, είτε εφαρμόζονταν κατ’ αναλογία από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Με τον τρόπο αυτόν, διαμορφώθηκε ένα κείμενο οικείο και φιλικό προς κάθε νομικό (δικαστικό, δικηγόρο κ.λπ.), ανεξαρτήτως της εξοικείωσής τους με τις διαδικασίες στο Ελεγκτικό Συνέδριο.
Παράλληλα, περιέχονται και διατάξεις, που αφορούν τις δίκες ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως η εισαγωγή του θεσμού του εισηγητή δικαστή της υπόθεσης, η παροχή των κατάλληλων μέσων ώστε ο πρόεδρος κάθε δικαστικού σχηματισμού να παρακολουθεί τη ροή των υποθέσεων και να εξασφαλίζει την ταχύτερη εκδίκασή τους, ο θεσμός της προσωρινής διαμόρφωσης κατάστασης, η καθιέρωση της λειτουργίας τμήματος με επταμελή σύνθεση για την οριστική επίλυση ζητημάτων ερμηνείας, η εκδίκαση των αιτήσεων προσωρινής δικαστικής προστασίας από συμβούλιο, η ειδική δικονομία για τις ασκούμενες από τον γενικό επίτροπο της επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο αιτήσεις καταλογισμού. Περαιτέρω, για πρώτη φορά ρυθμίζεται αναλυτικά η διαδικασία και οι λόγοι της αναίρεσης και εισάγεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο πλήρες σύστημα αποδεικτικής διαδικασίας.
Εξάλλου, θεσπίζεται ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για τον προσυμβατικό έλεγχο που ασκεί το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε αυτή τη λογική κωδικοποιούνται ουσιαστικά οι ισχύουσες ρυθμίσεις, ώστε να μην προκύπτουν αντιφάσεις ή δυσχέρειες στην εφαρμογή τους. Ταυτόχρονα, επέρχονται τροποποιήσεις στον Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως αυτές προέκυψαν από σχετικές προτάσεις της ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τις οποίες επιδιώκεται η οργανωτική μεταρρύθμιση του δικαστηρίου με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του, καθώς αναμένεται η εξοικονόμηση πολύτιμου χρόνου για τους δικαστές ώστε να μπορούν να ασκήσουν ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους.
Ακόμη, ιδρύεται τμήμα Ελέγχων επιφορτισμένο με τρεις νέες αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ήτοι τον εντοπισμό συστημικών διαχειριστικών παθογενειών και την ανάλυση των αιτίων τους, την εκτίμηση της αξιοπιστίας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου της δημόσιας διοίκησης, καθώς και τη διενέργεια ελέγχων ύστερα από απόφαση της Βουλής.
Τέλος, επικαιροποιούνται οι ρυθμίσεις για τους κατασταλτικούς ελέγχους και θωρακίζονται οι ελεγκτικές διαδικασίες.
