«Διπλή ανάπλαση»: πολύ καλό για το πραγματικό πράσινο για να είναι και αληθινό

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Η «διπλή ανάπλαση» είναι ένα λεκτικό εφεύρημα, που προσπαθεί να πείσει ότι είναι ισότιμα ανταλλάξιμα τα 200 περίπου στρέμματα του Βοτανικού με τα 18 στρέμματα του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και ταυτοχρόνως ότι θα αποκτήσει γήπεδο ο Παναθηναϊκός και η Αθήνα μεγάλης έκτασης πάρκα πρασίνου. Το όλο αφήγημα είναι πολύ καλό για το πραγματικό πράσινο για να είναι και αληθινό….

Η ευρύτερη περιοχή του γηπέδου στον Βοτανικό

Όταν πρωτοέσκασε μύτη η «διπλή ανάπλαση», και η τότε Αντιπρόεδρος του Δήμου Αθηναίων Ήρα Βαλσαμάκη αναρωτιόταν τι σημαίνει διπλή ανάπλαση, όταν ο πολεοδόμος Καθηγητής Γιάννης Πολύζος δήλωνε ότι ο όρος διπλή ανάπλαση δεν είναι δόκιμος πολεοδομικός όρος, τι να πει κανείς από κει και πέρα; Και όμως, το λεκτικό εφεύρημα «διπλή ανάπλαση» κατάφερε να επιζήσει.

Έχουμε καταλάβει τι θα συμβεί στον Βοτανικό; Καλά το γήπεδο, αλλά όλα τα άλλα; Αν το ζητούμενο ήταν μόνο να αποκτήσει αθλητικές εγκαταστάσεις ο Παναθηναϊκός, και όχι να ανοίξει ο δρόμος για εμπορικές εκμεταλλεύσεις, καλά θα ήτανε. Και θα περίσσευε και χώρος για πραγματικό πράσινο.

Το γήπεδο του Παναθηναϊκού ήδη λειτουργεί και σαν σπινθήρας για επενδύσεις στην ευρύτερη περιοχή του Ελαιώνα. Θέμα χρόνου η μετατροπή της σε νέα Παραλιακή άλλου τύπου. Ρωτήθηκαν οι Αθηναίοι αν το θέλουν αυτό; Αναρωτιέσαι  ποιος, τελικά, αποφασίζει για αυτή την πόλη. Πάντως όχι οι πολίτες.

Όταν, και αν, έρθει κάποτε η ώρα να γίνουν τα έργα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας θα φανεί πόσο λίγος χώρος θα έχει περισσέψει για πράσινο. Όσο για την αναβάθμιση των οκτώ ιστορικών προσφυγικών πολυκατοικιών της Λεωφόρου, κάπου χαμένες στην μετάφραση θα μείνουν.

Στον Βοτανικό, μήπως τελικά το μόνο πραγματικό πράσινο θα είναι οι φανέλες των παικτών του Παναθηναϊκού;

Το προς ανταλλαγή γήπεδο

Η διπλή ανάπλαση

Αδύνατον να γίνει κατανοητό πως μπορούν να θεωρηθούν ισότιμα ανταλλάξιμα τα 200 περίπου στρέμματα του Βοτανικού με τα 18 του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Και όμως, ένα λεκτικό εφεύρημα, η «διπλή ανάπλαση», κατάφερε να θολώσει τα νερά για πολλούς, που πίστεψαν ότι ήταν μια Σολομώντεια πολεοδομική λύση. Και να σκεφτεί κανείς ότι στα 18 αυτά στρέμματα του γηπέδου του Παναθηναϊκού, μόνο ένα μέρος θα είναι πράσινο γιατί υπάρχει πρόβλεψη για αθλητικό μουσείο, εντευκτήριο καθώς και για χώρο αναψυχής και εστίασης, φυσικά με πλακόστρωτα. Και μεγάλο υπόγειο γκαράζ, με ότι επιπτώσεις θα έχει η είσοδος και έξοδός του σε περιμετρικούς δρόμους και στο ίδιο το οικόπεδο.

Ας αναλογιστούμε, επίσης, ότι η ολοκλήρωση του γηπέδου στον Βοτανικό αποτελεί προϋπόθεση για την κατεδάφιση του γηπέδου της Λεωφόρου και την δημιουργία του πάρκου και των άλλων έργων. Και αν, όταν σε μερικά χρόνια θα έχουν γίνει τα εγκαίνια του νέου γηπέδου στον Βοτανικό, επικρατήσουν άλλες απόψεις για την καλύτερη αξιοποίηση του σημερινού γηπέδου, πόσο σίγουρο είναι ότι θα περιλαμβάνουν και πάρκο; Στην Ελλάδα ζούμε. Οι “μετασχηματισμοί” των  αποφάσεων δεν είναι και σπάνιο φαινόμενο.

Στον Βοτανικό, η πρόβλεψη ήταν για δόμηση 47000τ.μ. που περιελάμβαναν γήπεδο ποδοσφαίρου καθώς και αθλητικές και εμπορικές εγκαταστάσεις. Σε πρώτη ανάγνωση, η κάλυψη που θα προέκυπτε δεν ήταν υπερβολική. Όταν όμως προστεθούν όλες οι επιφάνειες με σκληρό υλικό επικάλυψης, γίνεται σαφές ότι οι γενικά διάσπαρτοι χώροι που περίσσευαν, λίγα περιθώρια θα άφηναν για αμιγές πράσινο. Μήπως, τελικά, το μόνο πραγματικό πράσινο στον Βοτανικό θα ήταν οι φανέλες των παικτών του Παναθηναϊκού;

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design