«ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ»: Δεν έχει δρομολογηθεί η αναγκαία πολιτική για την διαχείριση αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων

Δεν έχει ακόμη δρομολογηθεί η αναγκαία ολοκληρωμένη πολιτική για την διαχείριση των Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), παρά τα βήματα που έχουν γίνει ο στόχος εκτροπής αποβλήτων από την ταφή του ΕΣΔΑ (60% μέχρι το 2020) και οι στόχοι της Κυκλικής Οικονομίας (90% μέχρι το 2030) είναι ακόμα μακριά από τα σημερινά επίπεδα στην Ελλάδα, όπως επίσης ότι δεν έχουν δρομολογηθεί το Πληρώνω Όσο Πετάω και το «Ειδικό Τέλος Ταφής» είναι από τις βασικές παρατηρήσεις που διατυπώνει το «ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ» της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης.

Παράλληλα διατυπώνει προτάσεις για την διαχείριση των απορριμμάτων και τις νέες πολιτικές με κατεύθυνση την κυκλική οικονομία, που πρέπει να ακολουθηθούν. Ειδικότερα σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση:

Διαπιστώσεις

Οι σημαντικότερες διαπιστώσεις του ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ για το 2017 ήταν οι ακόλουθες:

• Ο στόχος εκτροπής αποβλήτων από την ταφή του ΕΣΔΑ (60% μέχρι το 2020) και οι στόχοι της Κυκλικής Οικονομίας (90% μέχρι το 2030) είναι ακόμα μακριά από τα σημερινά επίπεδα στην Ελλάδα, τα οποία σύμφωνα με το ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ αυξήθηκαν από το περίπου 20,7% το 2016 σε 22,82% το 2017, παραμένοντας μακριά από τον μέσο όρο της Ε.Ε. των 28 κρατών μελών, που είναι το 72% το έτος 2014.
• Το επίπεδο ανακύκλωσης στην Ελλάδα το 2017 σε όλα τα προϊόντα και υλικά είναι σε επαρκές επίπεδο και σαφώς υψηλότερο από οποιονδήποτε άλλο δείκτη Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΣΑ) της Ελλάδας, αλλά θα πρέπει θα προσδιορισθεί από την πολιτεία η ακριβής σύσταση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στην Ελλάδα για να προσδιορισθεί με ακρίβεια η επίτευξη η μη των ευρωπαϊκών στόχων ανακύκλωσης στην Ελλάδα.
• Το 2017 μειώθηκαν και αποκαταστάθηκαν πολλοί ΧΑΔΑ, ενώ υπάρχουν ακόμη σε λειτουργία.
• Μέσα στο 2017 ξεκίνησε το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ) και εγγράφηκαν 27.224 επιχειρήσεις το 2017 και το ΕΜΠΑ (για τους παραγωγούς αποβλήτων με βάση το νόμο 2939) και εγγράφηκαν 4.485 παραγωγοί το 2017.
• Τέθηκε σε ισχύ η ΚΥΑ για την μείωση της πλαστικής σακούλας, έστω και με εξαίρεση του ανταποδοτικού τέλους για τα περίπτερα και τις υπαίθριες αγορές.
• Υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση στη δρομολόγηση των έργων ΠΕΣΔΑ σε διάφορες Περιφέρειες με σημαντικότερο τον ΠΕΔΣΑ Αττικής.
• Δεν έχει ακόμη δρομολογηθεί η αναγκαία ολοκληρωμένη πολιτική για την διαχείριση των Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ).
• Ελάχιστα έχουν ωριμάσει θέματα σχετικά με τη ΔσΠ των οργανικών και την κομποστοποίηση.
• Δεν έχουν δρομολογηθεί το ΠΟΠ και το «Ειδικό Τέλος Ταφής».

Προτάσεις

Οι σημαντικότερες προτάσεις από το ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ για το 2018 και μετά ήταν οι ακόλουθες:

• Η ΠΡΟΛΗΨΗ να μπει επιτέλους μπροστά στην Εθνική Στρατηγική για την Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων (ΔΣΑ).
• Πρέπει να δοκιμάσουμε να χωροθετούμε αλλιώς, διότι το σύνδρομο «ΝΙΜΒΥ» θα το βρούμε μπροστά μας ακόμα και για Πράσινα Σημεία.
• Μένουν περίπου 3 χρόνια για να κλείσει τον κύκλο του ο ΧΥΤΑ Φυλής, Άρα, θα πρέπει άμεσα να αξιοποιηθεί αυτό ο χρόνος για να δρομολογηθούν και ολοκληρωθούν οι δράσεις Πρόληψης, Επαναχρησιμοποίησης, ΔσΠ και οι απαραίτητες υποδομές στην Αττική.
• Άμεσες δράσεις SOS, που προτάθηκαν για την Αττική ήταν: α) Πρέπει να αυξηθεί άμεσα η Ανακύκλωση με τον Μπλε κάδο με ταυτόχρονη τοποθέτηση μπλε (ενός ή δύο) και πράσινου κάδου παντού, β) Άμεση λειτουργία του ΕΜΑΚ στην μέγιστη δυναμικότητά του, γ) Να τοποθετηθεί ο καφέ κάδος στο 100% της Αττικής και το προδιαλεγμένο οργανικό να κομποστοποιείται στο ΕΜΑΚ και στα πλατό των αποκατεστημένων κυττάρων του ΧΥΤΑ, δ) Να γίνει Πόρτα – Πόρτα ενημέρωση για την Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) του μπλε και του καφέ κάδου, και ε) Να αξιοποιηθούν τα ΚΔΑΥ της Αττικής για την διαλογή και του πράσινου κάδου με ξεχωριστή βάρδια.
• Να προχωρήσουν συγκεκριμένες και καινοτόμες προτάσεις για την προώθηση της ΔσΠ των οργανικών και της κομποστοποίησής τους, όπως η πρόταση του ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ για την δημιουργία ΣΕΔ για τα οργανικά με βάση την αρχή της Ευθύνης του Παραγωγού.
• Να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για το Πληρώνω Όσο Πετάω (ΠΟΠ) και πιλοτική εφαρμογή των ΠΟΠ και του Κερδίζω Όσο Διαλέγω (ΚΟΔ).
• Πρέπει να υπάρξει πολύ μεγαλύτερη προσοχή στους χειρισμούς του ΕΟΑΝ για κρίσιμα θέματα της Ανακύκλωσης και κυρίως στην συνεργασία του με τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ).
• Να γίνει διερεύνηση για δημιουργία συγκεκριμένων νέων ΣΕΔ για νέα υλικά ή προϊόντα
• Να επενδύσουμε στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού με Πόρτα – Πόρτα ενημέρωση, σχολεία κ.α..

Ειδική εκδήλωση

Σημειώνεται ότι η  Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης συνεχίζει για δεύτερη χρονιά την φιλόδοξη πρωτοβουλία του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα με την ονομασία «ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ». Με κεντρικό σύνθημα: Το Παρόν και το Μέλλον της Ανακύκλωσης στην Ελλάδα, διοργανώθηκε από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ), την Παρασκευή 29 Ιουνίου 2018 στην Αθήνα (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο στην Καλλιθέα, Αμφιθέατρο «Γεώργιος Καραμπατζός») η 2η Ημερίδα του ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ, με στόχο να συμβάλλει, ώστε να επιταχυνθεί η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ και να επιτευχθούν αθροιστικά για τα υπάρχοντα ή/και νέα υλικά και προϊόντα, πολύ υψηλότεροι στόχοι ΠΡΟΛΗΨΗΣ, ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ, ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ, και τελικά ΕΚΤΡΟΠΗΣ από την ΤΑΦΗ σε σχέση με τα σημερινά πολύ χαμηλά επίπεδα εκτροπής από την ταφή στην Ελλάδα.

Στην Ημερίδα απεύθυναν χαιρετισμό ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σωκράτης Φάμελλος και ο Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), κ. Δημήτρης Πολιτόπουλος. Εκ μέρους της κοινωνίας των πολιτών απεύθυναν επίσης χαιρετισμό ο κ. Νίκος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, καθώς και ο κ. Βαγγέλης Κουκιάσας, Εκπρόσωπος του Δικτύου Μεσόγειος SOS.

Η πρώτη ενότητα ξεκίνησε με μια εισήγηση του κ. Michal Len, Διευθυντή του Δικτύου Rreuse, που αφορούσε τη λειτουργία του δικτύου, ως ένα βέλτιστο παράδειγμα κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη, που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. Ακολούθησε η κεντρική εισήγηση, εκ μέρους του ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ, του Δρ. Περιβαλλοντολόγου, κ. Φίλιππου Κυρκίτσου, Προέδρου της ΟΕΑ, όπου παρουσιάσθηκαν τα βασικά δεδομένα και δείκτες της Ανακύκλωση το παρελθόν έτος 2017 στην Ελλάδα και οι κρίσιμες προκλήσεις και Πορεία για το Μέλλον.

Βραβεύσεις

Στην εκδήλωση έγινε βράβευση διακριθέντων διαχειριστών στην Ανακύκλωση – Εναλλακτική Διαχείριση. Για το έτος 2018, εκ μέρους του ECO-ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ, για εφαρμογή Βέλτιστων Καλών Πρακτικών στη διαχείριση βασικών υλικών ή προϊόντων που υπάγονται στο Ν. 2939, τιμητική διάκριση έλαβαν:

• H εταιρεία LPC για την βέλτιστη επεξεργασία των ΑΛΕ (Απόβλητων Λιπαντικών Ελαίων).
• H εταιρεία ENEL για την εξαιρετική διαχείριση των ΑΕΚΚ (Απόβλητων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων) στην υλοποίηση έργων Αιολικής Ενέργειας στην Ελλάδα.
• H εταιρεία συλλογής μεταφοράς ΑΛΕ (Απόβλητων Λιπαντικών Ελαίων) ΜΑΝΟΙL για την πλήρη εφαρμογή όλων των απαιτήσεων και προδιαγραφών στην συλλογή – μεταφορά των ΑΛΕ.

Εν συνεχεία ακολούθησαν τοποθετήσεις εκλεκτών προσκεκλημένων και συζήτηση για «το Παρόν και το Μέλλον της Ανακύκλωσης στην Ελλάδα». Οι συμμετέχοντες ήταν ο κ. Δημήτρης Δερματάς Ειδικός Γραμματέας Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών ΥΠΕΝ, ο κ. Δημήτρης Κονταξής, Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης (ΣΕΠΑΝ), η κα. Κάτια Λαζαρίδη, Αντιπρύτανης και Καθηγήτρια του Χαροκοπείου Παν/μίου, ο κ. Θέμης Λέκκας, Πρώην Πρύτανης Παν/μιου Αιγαίου και νυν Σύμβουλος του ΣΕΔ Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), ο κ. Νίκος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, και ο κ. Βαγγέλης Κουκιάσας, Εκπρόσωπος του Δικτύου Μεσόγειος SOS.

Συμπεράσματα

Τα βασικά συμπεράσματα από τις τοποθετήσεις και την συζήτηση μεταξύ πολλών παρευρισκόμενων ήταν ότι:

α) μπορούμε και πρέπει να επιταχυνθούν οι ρυθμοί ωρίμανσης όλων των θεμάτων σχετικά με τη ΔΣΑ διδασκόμενοι από τα λάθη και τις παραλήψεις του παρελθόντος,

β) να τολμήσουν η πολιτεία και οι δήμοι να «σπάσουν και μερικά αυγά» και να υιοθετήσουν πολλές από τις καινοτόμες προτάσεις που τέθηκαν στο τραπέζι, εάν πράγματι θέλουμε να φθάσουμε σε μονοψήφια ποσοστά ταφής αποβλήτων στην χώρα μας την δεκαετία του 2030.

Την Ημερίδα, η οποία στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία και προσέλκυσε πλήθος ειδικών της ΔΣΑ στην Ελλάδα. Την ημερίδα συντόνισε ο Πρόεδρος της ΟΕΑ Δρ. Φίλιππος Κυρκίτσος.