ΕΕ: Δέκα αλλαγές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές
ΕιδήσειςΕνέργειαΕπιχειρήσειςΈργαΟικονομίαΠεριβάλλον 21 Δεκεμβρίου 2020 Αργύρης
Του Αργύρη Δεμερτζή/
Δέκα σημαντικές αλλαγές φέρνει ο νέος αναθεωρημένος κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις διασυνοριακές ενεργειακές υποδομές, με έμφαση στα έργα ΑΠΕ, αποθήκευσης, τα έξυπνα δίκτυα, τις τεχνολογίες υδρογόνου και νέους κανόνες για τις διασυνδέσεις της ΕΕ με τρίτες χώρες ενω τα έργα υποδομής φυσικού αερίου παύουν να είναι επιλέξιμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόταση για την αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας (κανονισμός ΔΕΔ-Ε), για καλύτερη στήριξη του εκσυγχρονισμού των διασυνοριακών ενεργειακών υποδομών της Ευρώπης και την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Ο νέος κανονισμός ΔΕΔ-Ε ανακοίνωσε η ΕΕ θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για μείωση των εκπομπών, με την προώθηση της ενσωμάτωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και νέων τεχνολογιών καθαρής ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα. Θα εξακολουθήσει να συνδέει περιφέρειες που επί του παρόντος είναι απομονωμένες από τις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, να ενισχύει τις υφιστάμενες διασυνοριακές διασυνδέσεις και να προωθεί τη συνεργασία με χώρες εταίρους. Θα συμβάλει στην έγκαιρη παράδοση διασυνοριακών υποδομών, προτείνοντας τρόπους απλούστευσης και επιτάχυνσης των διαδικασιών αδειοδότησης και έγκρισης.
Οι δέκα αλλαγές
Οι 10 αλλαγές που περιλαμβάνει η πρόταση της Επιτροπής είναι:
- υποχρέωση ότι όλα τα έργα πρέπει να πληρούν υποχρεωτικά κριτήρια βιωσιμότητας και να τηρούν την αρχή του «μη βλάπτειν», όπως ορίζεται στην Πράσινη Συμφωνία·
- επικαιροποίηση των κατηγοριών υποδομών που είναι επιλέξιμες για στήριξη στο πλαίσιο της πολιτικής ΔΕΔ-Ε, διακόπτοντας τη δυνατότητα στήριξης για υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου·
- νέα έμφαση σε υπεράκτια δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας με διατάξεις που διευκολύνουν πιο ολοκληρωμένο σχεδιασμό και υλοποίηση χερσαίων και υπεράκτιων υποδομών, με την καθιέρωση υπεράκτιων υπηρεσιών μίας στάσης·
- νέα έμφαση σε υποδομές υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και ορισμένων ειδών ηλεκτρολυτικών κυψελών·
- αναβαθμισμένους κανόνες για την προώθηση της χρήσης έξυπνων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, για τη διευκόλυνση της ταχείας ηλεκτροκίνησης και την κλιμάκωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές·
- νέες διατάξεις σχετικά με επενδύσεις σε έξυπνα δίκτυα για την ενσωμάτωση καθαρών αερίων (όπως βιοαέριο και ανανεώσιμο υδρογόνο) στα υφιστάμενα δίκτυα·
- συνεχής προσήλωση στον εκσυγχρονισμό των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και της αποθήκευσης και των δικτύων μεταφοράς διοξειδίου του άνθρακα·
- νέες διατάξεις σχετικά με τη στήριξη έργων που συνδέουν την ΕΕ με τρίτες χώρες (έργα κοινού ενδιαφέροντος ή ΕΚΕ) που καταδεικνύουν το αμοιβαίο όφελος και τη συμβολή τους στους συνολικούς στόχους της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα, όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού και την απανθρακοποίηση·
- αναθεωρημένο πλαίσιο διακυβέρνησης για την ενίσχυση της διαδικασίας σχεδιασμού των υποδομών και τη διασφάλιση της ευθυγράμμισής της με τους στόχους μας για το κλίμα και τις αρχές ενσωμάτωσης του ενεργειακού συστήματος, μέσω της αυξημένης συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, της ενίσχυσης του ρόλου του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ (ACER) και της βελτιωμένης εποπτείας από την Επιτροπή·
- μέτρα για την απλούστευση διοικητικών διαδικασιών, την επιτάχυνση υλοποίησης των έργων, τη συντόμευση διαδικασιών αδειοδότησης για τα ΕΚΕ, ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις σε έργα που διευκολύνουν την ενεργειακή μετάβαση, και την ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχής σε διαβουλεύσεις.
Σε ανακοίνωση της ΕΕ σημειώνεται ότι η πρόοδος της Ευρώπης προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία που θα τροφοδοτείται από καθαρή ενέργεια απαιτεί νέες υποδομές, προσαρμοσμένες στις νέες τεχνολογίες. Η πολιτική ΔΕΔ-Ε στηρίζει τον εν λόγω μετασχηματισμό μέσω έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ), τα οποία πρέπει να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για μείωση των εκπομπών για το 2030 και στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Ο αναθεωρημένος κανονισμός θα εξακολουθήσει να διασφαλίζει ότι τα νέα έργα ανταποκρίνονται στους στόχους ολοκλήρωσης της αγοράς, ανταγωνιστικότητας και ασφάλειας εφοδιασμού.
Ο κ. Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε σχετικά: «Τώρα είναι η ώρα να επενδύσουμε στις ενεργειακές υποδομές του μέλλοντος. Οι αναθεωρημένοι κανόνες ΔΕΔ-Ε θα συμβάλουν στην ενσωμάτωση των καθαρών τεχνολογιών στο ενεργειακό μας σύστημα — μεταξύ άλλων της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και του υδρογόνου. Εδώ και τώρα πρέπει να εκσυγχρονιστούμε και να αναβαθμιστούμε ώστε να επιτύχουμε τον στόχο της Πράσινης Συμφωνίας για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.»
Η κ. Κάντρι Σίμσον, επίτροπος Ενέργειας, δήλωσε σχετικά: «Το ισχύον πλαίσιο ΔΕΔ-Ε υπήρξε θεμελιώδους σημασίας για τη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς ενέργειας, καθιστώντας την περισσότερο ολοκληρωμένη, πιο ανταγωνιστική και ασφαλή. Ωστόσο, οι φιλόδοξοι στόχοι μας για το κλίμα απαιτούν περισσότερη έμφαση στη βιωσιμότητα και στις νέες καθαρές τεχνολογίες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η πρότασή μας δίνει προτεραιότητα στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, την υπεράκτια ενέργεια και τα ανανεώσιμα αέρια, ενώ οι υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν θα είναι πλέον επιλέξιμες για στήριξη.»
Διαλειτουργικότητα των διευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων
Ο κανονισμός για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας , (ΔΕΔ-Ε) που εκδόθηκε το 2013, καθορίζει τους κανόνες για την έγκαιρη ανάπτυξη και διαλειτουργικότητα των διευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων. Ο κανονισμός έχει συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ: τη διασφάλιση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και της ασφάλειας του εφοδιασμού στην Ένωση· την προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και της εξοικονόμησης ενέργειας καθώς και την ανάπτυξη νέων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· και την προώθηση της διασύνδεσης των ενεργειακών δικτύων.
Η εφαρμογή του κανονισμού ΔΕΔ-Ε και η υλοποίηση των ΕΚΕ σε όλες τις περιφέρειες έχουν συμβάλει στην αύξηση των ενεργειακών διασυνδέσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό συνέβαλε στον τερματισμό της απομόνωσης κρατών μελών, με τη βελτίωση της ολοκλήρωσης της αγοράς και της σύγκλισης των τιμών σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ερωτήσεις Απαντήσεις
Η ΕΕ παρουσιάζει τις αλλαγές του κανονισμού ΔΕΔ-Ε, με ερωτήσεις απαντήσεις ως εξής:
- Τι είναι ο κανονισμός ΔΕΔ-Ε και ποια είναι τα κυριότερα πλεονεκτήματά του;
Ο κανονισμός ΔΕΔ-Ε, όταν εκδόθηκε το 2013, καθιέρωσε μια νέα προσέγγιση στον διασυνοριακό σχεδιασμό των ενεργειακών υποδομών. Συγκέντρωσε ενδιαφερόμενους σε περιφερειακές ομάδες προκειμένου να επιλέξουν και να υλοποιήσουν έργα κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) τα οποία συνδέουν ενεργειακά δίκτυα των κρατών μελών, καθώς και περιοχές επί του παρόντος απομονωμένες από τις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, ενισχύουν τις υφιστάμενες διασυνοριακές διασυνδέσεις και συμβάλλουν στην ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Τα ΕΚΕ βοήθησαν τα περισσότερα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους τους διασύνδεσης για το 2020 και συνέβαλαν αποτελεσματικά στην ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας και την ασφάλεια του εφοδιασμού σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα ΕΚΕ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας συνέβαλαν στην βιωσιμότητα διευκολύνοντας την αύξηση των χρησιμοποιούμενων ποσοτήτων ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Επιπλέον, από τη στιγμή που τα υπό εξέλιξη ΕΚΕ για το φυσικό αέριο τεθούν σε λειτουργία στις αρχές της δεκαετίας του 2020, η Ευρώπη θα πρέπει να επιτύχει ένα ορθά διασυνδεδεμένο και ανθεκτικό στους κλυδωνισμούς δίκτυο φυσικού αερίου, παρέχοντας σε όλα τα κράτη μέλη πρόσβαση σε τρεις τουλάχιστον πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου ή στην παγκόσμια αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
- Γιατί προτείνει η Επιτροπή την αναθεώρηση του κανονισμού ΔΕΔ-Ε;
Η αναθεώρηση αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του πλαισίου ΔΕΔ-Ε, αντικατοπτρίζοντας τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας και καθιστώντας το κατάλληλο για τις ανάγκες σε υποδομές του μελλοντικού συστήματος καθαρής ενέργειας. Η ανάγκη αυτή επιβεβαιώθηκε από τα αποτελέσματα διεξοδικής αξιολόγησης και τη συμβολή των ενδιαφερόμενων μερών. Ο κανονισμός θα πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στους αναβαθμισμένους κλιματικούς και ενεργειακούς στόχους για το 2030 και στον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050 στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και να προσαρμοστεί στις ραγδαίες τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις.
Οι προτεινόμενες αλλαγές αντικατοπτρίζουν τον βασικό ρόλο που θα διαδραματίσουν οι ενεργειακές υποδομές στην πράσινη μετάβαση. Νέες και επικαιροποιημένες κατηγορίες υποδομών και μια νέα προσέγγιση για τον σχεδιασμό των υποδομών θα στηρίξουν τον ρόλο του εξηλεκτρισμού στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα, θα συμβάλουν στην απαλλαγή του τομέα του φυσικού αερίου από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω ανανεώσιμων και χαμηλών εκπομπών αερίων, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου, και θα αναπτύξουν ένα πιο ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα. Η πρόταση αποτελεί επίσης ένα πρώτο βήμα για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων για την ανάπτυξη της υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας, όπως προτείνεται στη στρατηγική υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας του Νοεμβρίου 2020.
- Πώς συμβάλλει ο αναθεωρημένος κανονισμός στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας;
Για να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και υψηλότερα επίπεδα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, η Ευρώπη θα χρειαστεί ένα πιο ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα, το οποίο θα βασίζεται σε ταχύ εξηλεκτρισμό με διπλασιασμό του μεριδίου της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Θα χρειαστεί επίσης η απαλλαγή του τομέα του φυσικού αερίου από τις ανθρακούχες εκπομπές και η μεγαλύτερη υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων.
Σύμφωνα με τον αναθεωρημένο κανονισμό ΔΕΔ-Ε, οι υποδομές φυσικού αερίου και οι αγωγοί πετρελαίου δεν θα είναι πλέον επιλέξιμοι για καθεστώς ΕΚΕ. Νέες και επικαιροποιημένες κατηγορίες υποδομών θα στηρίξουν τα ευφυή δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και την καλύτερη υιοθέτηση των ανανεώσιμων και χαμηλών εκπομπών αερίων, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου. Μια νέα προσέγγιση για έναν πιο ολοκληρωμένο σχεδιασμό χερσαίων και υπεράκτιων υποδομών θα στηρίξει την επέκταση της ανάπτυξης υπεράκτιων δικτύων σε όλες τις θάλασσες της Ευρώπης.
Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε αποσκοπεί σε έναν αποδοτικό ολοκληρωμένο σχεδιασμό των υποδομών, λαμβάνοντας παράλληλα δεόντως υπόψη τους πλέον πρόσφατους ενωσιακούς στόχους απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση. Με τις διατάξεις αυτές, ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε θα πρέπει να διασφαλίζει ότι μόνο τα έργα υποδομής για τα οποία δεν υπάρχουν εύλογες εναλλακτικές λύσεις και τα οποία συμβάλλουν στους στόχους της ΕΕ για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές επιλέγονται ως έργα κοινού ενδιαφέροντος.
Όλοι τα υποψήφια έργα ΕΚΕ θα υπόκεινται σε υποχρεωτική αξιολόγηση βιωσιμότητας. Κάθε υποψήφιο έργο θα πρέπει να συμβάλλει σημαντικά στη βιωσιμότητα μέσω της ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο ή της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Επιπλέον, κατά την εκτέλεση του έργου, οι φορείς υλοποίησης θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τη συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία και να αποδεικνύουν ότι τα έργα δεν βλάπτουν σημαντικά το περιβάλλον σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού για την ταξινόμηση.
- Πώς συμβάλλει ο προτεινόμενος κανονισμός στην οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης από την κρίση του Covid-19;
Οι επενδύσεις σε έξυπνες και βιώσιμες ενεργειακές υποδομές είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη μακροπρόθεσμης πράσινης ανάκαμψης. Οι καθαρές υποδομές θα συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα της μελλοντικής μας οικονομίας.
Με την αναθεώρηση του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού, καθώς και με την ενίσχυση των ρυθμιστικών εργαλείων, των εργαλείων σχεδιασμού και αδειοδότησης για έξυπνες και βιώσιμες υποδομές, το αναθεωρημένο ΔΕΔ-Ε θα συμβάλει στην ενεργοποίηση και κινητοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων στο δίκτυο και στην αντιμετώπιση των καθυστερήσεων στην υλοποίηση βασικών έργων υποδομής που επιδεινώθηκαν από την κρίση της νόσου Covid-19.
- Πώς συμβάλλει ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε στην εφαρμογή της πρόσφατα υποβληθείσας στρατηγικής της ΕΕ για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από την Επιτροπή;
Η πρόταση εισάγει βασικές διατάξεις για την αναβάθμιση της υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη. Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε προσδιορίζει τέσσερις υπεράκτιους διαδρόμους προτεραιότητας γύρω από τις θαλάσσιες λεκάνες της Ευρώπης και θεσπίζει κανόνες για έναν συντονισμένο μακροπρόθεσμο ολοκληρωμένο σχεδιασμό του υπεράκτιου και χερσαίου δικτύου.
Η πρόταση βασίζεται στα ισχυρά σημεία περιφερειακής συνεργασίας του πλαισίου ΔΕΔ-Ε και εισάγει ολοκληρωμένα σχέδια υπεράκτιας ανάπτυξης, τα οποία θα συμπεριληφθούν στα δεκαετή σχέδια ανάπτυξης δικτύων. Τα κράτη μέλη, με τη στήριξη της Επιτροπής, θα καθορίσουν πλέον από κοινού και θα συμφωνήσουν σχετικά με την ποσότητα της υπεράκτιας παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από κάθε θαλάσσια λεκάνη έως το 2050, με ενδιάμεσα βήματα το 2030 και το 2040. Οι στόχοι αυτοί θα βασίζονται στα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, στο υπεράκτιο δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κάθε θαλάσσιας λεκάνης, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και σε άλλες χρήσεις της θάλασσας, καθώς και στους στόχους της ΕΕ για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε θεσπίζει υπηρεσία μίας στάσης για κάθε θαλάσσια λεκάνη — ένα ενιαίο σημείο επαφής για τη μείωση της πολυπλοκότητας, την αύξηση της αποδοτικότητας και την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης των υπεράκτιων υποδομών μεταφοράς.
- Τα έργα υποδομής φυσικού αερίου θα εξακολουθήσουν να είναι επιλέξιμα ως έργα κοινού ενδιαφέροντος;
Όχι. Η Επιτροπή προτείνει να εξαιρεθούν οι διασυνοριακές υποδομές φυσικού αερίου από το πεδίο εφαρμογής του αναθεωρημένου κανονισμού ΔΕΔ-Ε.
Η συνεχιζόμενη στήριξη πολιτικής για τα εν λόγω έργα δεν δικαιολογείται πλέον λαμβανομένων υπόψη των βελτιώσεων στις συνδέσεις υποδομών, των τεχνολογικών εξελίξεων και της λειτουργίας της αγοράς που επιτεύχθηκαν κατά τα τελευταία έτη και ενόψει της αναμενόμενης μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου για την εκπλήρωση των στόχων μας για το κλίμα και την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Το υφιστάμενο πλαίσιο ΔΕΔ-Ε έχει επιτύχει την παροχή ασφαλούς και καλά διασυνδεδεμένου δικτύου φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η Επιτροπή αναμένει ότι έως τις αρχές της δεκαετίας του 2020, όταν τα ΕΚΕ φυσικού αερίου που βρίσκονται επί του παρόντος σε εφαρμογή θα είναι σε λειτουργία, η Ευρώπη θα πρέπει να επιτύχει ένα καλά διασυνδεδεμένο και ανθεκτικό στους κλυδωνισμούς δίκτυο φυσικού αερίου και όλα τα κράτη μέλη θα έχουν πρόσβαση σε ένα διαφοροποιημένο φάσμα προμηθευτών, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας αγοράς ΥΦΑ.
Στο πλαίσιο της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, ενώ τα αέρια θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην τελική κατανάλωση ενέργειας, το μείγμα αερίων αναμένεται να αλλάξει σημαντικά. Έως το 2050, η κατανάλωση φυσικού αερίου θα μειωθεί κατά 66-71 % σε σύγκριση με το 2015, ενώ η συνδυασμένη ζήτηση για ανανεώσιμα αέρια και αέρια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, ιδίως βιοαέριο, υδρογόνο και συνθετικό μεθάνιο, θα είναι διπλάσια από τη ζήτηση φυσικού αερίου.
- Πώς στηρίζει ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε έργα υδρογόνου και άλλα αέρια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών;
Η Επιτροπή προτείνει να συμπεριληφθούν οι υποδομές μεταφοράς υδρογόνου και ορισμένοι τύποι ηλεκτρολυτών στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού ΔΕΔ-Ε, ώστε να διευκολυνθεί ο σχεδιασμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις υποδομές υδρογόνου.
Η στρατηγική της ΕΕ για το υδρογόνο, που παρουσιάστηκε από την Επιτροπή στις 8 Ιουλίου, αναγνωρίζει το ανανεώσιμο υδρογόνο ως το πλέον συμβατό με τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας. Το υδρογόνο χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών μπορεί να διαδραματίσει ρόλο σε μια μεταβατική φάση για να συμβάλει στην κλιμάκωση της αγοράς. Οι υποδομές μεταφοράς και αποθήκευσης υδρογόνου θα επιτρέψουν την επίτευξη αμφοτέρων. Με την αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης υδρογόνου στην ΕΕ, θα χρειαστούν ειδικές υποδομές.
Το μελλοντικό δίκτυο υδρογόνου της ΕΕ αναμένεται να αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από στοιχεία υποδομών του φυσικού αερίου που υφίστανται μετατροπές προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά υδρογόνου, αλλά θα απαιτήσει επίσης και νέες υποδομές. Η αξιολόγηση της Επιτροπής δείχνει ότι η μετατροπή των υφιστάμενων υποδομών φυσικού αερίου μπορεί να συμβάλει σε μια οικονομικά αποδοτική ενεργειακή μετάβαση, καθώς το κόστος της είναι έως και κατά 90 % χαμηλότερο από το κόστος κατασκευής νέων αγωγών υδρογόνου. Ως εκ τούτου, η πρόταση καλύπτει τόσο τα νέα όσο και τα μετατραπέντα στοιχεία υποδομών που προορίζονται ειδικά για το υδρογόνο.
Το υφιστάμενο δίκτυο φυσικού αερίου και τα τρέχοντα ΕΚΕ είναι κατάλληλα για τη μεταφορά βιομεθανίου, πρέπει ωστόσο να διευκολυνθεί η διευρυμένη χρήση των ανανεώσιμων αερίων και των αερίων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει να δημιουργηθεί μια νέα κατηγορία επενδύσεων, τα ευφυή δίκτυα φυσικού αερίου, ώστε να καταστεί δυνατή η εισαγωγή αυτών των νέων καθαρών αερίων στο δίκτυο για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου. Αυτή η κατηγορία επενδύσεων δεν αποσκοπεί στη δημιουργία πρόσθετων διασυνοριακών αγωγών μεταφοράς. Αντ’ αυτού, τα ευφυή δίκτυα φυσικού αερίου θα καλύπτουν τις αναβαθμίσεις δικτύου που είναι αναγκαίες για την ενσωμάτωση των αερίων από ανανεώσιμες πηγές και των αερίων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, ιδίως μέσω της συμπερίληψης ψηφιακών συστημάτων και κατασκευαστικών στοιχείων που ενσωματώνουν ΤΠΕ, συστήματα ελέγχου και τεχνολογίες αισθητήρων και εξοπλισμό που επιτρέπουν αντίστροφες ροές ανανεώσιμων και χαμηλών εκπομπών αερίων από το επίπεδο διανομής στο επίπεδο μεταφοράς.
- Πώς στηρίζει ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε τη δημιουργία ευφυιών δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας;
Τα ευφυή δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας είναι καίριας σημασίας για τη στήριξη του ταχύτερου εξηλεκτρισμού του ενεργειακού συστήματος. Αποτελούν καθιερωμένη κατηγορία υποδομών από την έκδοση του κανονισμού ΔΕΔ-Ε το 2013. Επί του παρόντος υπάρχουν έξι έργα ΕΚΕ στον τέταρτο κατάλογο ΕΚΕ. Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε προτείνει τη διεύρυνση των κριτηρίων επιλεξιμότητας ώστε να περιλαμβάνουν στοιχεία σχετικά με την καινοτομία και τις ψηφιακές πτυχές, διατηρώντας την εστίαση σε διασυνοριακά έργα έξυπνων δικτύων με την ύψιστη ενωσιακή προστιθέμενη αξία. Οι διατάξεις αποσαφηνίζουν περαιτέρω τον ρόλο των φορέων υλοποίησης έργων, ανοίγοντας τη δυνατότητα για διασυνοριακά έργα ευφυών δικτύων που προωθούνται σε επίπεδο μεταφοράς, χωρίς τη συμμετοχή των ΔΣΔ. Με τον τρόπο αυτό, οι τεχνολογίες έξυπνων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι σε θέση να στηρίξουν την αναμενόμενη σημαντική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από την ηλεκτροκινητικότητα.
- Πώς στηρίζει ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε την ολοκλήρωση του ενεργειακού συστήματος;
Η ανακοίνωση της Επιτροπής για την ολοκλήρωση του ενεργειακού συστήματος υπογραμμίζει την ανάγκη ολοκληρωμένου σχεδιασμού των ενεργειακών υποδομών σε όλους τους φορείς, τις υποδομές και τα κέντρα κατανάλωσης ενέργειας. Ωστόσο, η αξιολόγηση του πλαισίου ΔΕΔ-Ε και τα αποτελέσματα της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη κατέδειξαν ότι το τρέχον μοντέλο σχεδιασμού και διακυβέρνησης δεν θα μπορούσε να προσφέρει μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία και δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της ενοποίησης του συστήματος, όπου οι ανάγκες υποδομών για ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων και χαμηλών εκπομπών αερίων, θα πρέπει να εξεταστούν με ολιστικό τρόπο. Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε εισάγει δύο βασικές δέσμες διατάξεων που θα αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό.
Πρώτον, σε σύγκριση με την τομεακή προσέγγιση του σχεδιασμού υποδομών όπου τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου σχεδιάζονται και αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης κυρίως ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε προβλέπει τον βέλτιστο και αποδοτικό ολοκληρωμένο σχεδιασμό των υποδομών. Η νέα προσέγγιση βασίζεται σε ανάγκες και σενάρια υποδομών που συνάδουν πλήρως με τους στόχους της ΕΕ για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και λαμβάνουν δεόντως υπόψη την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση. Μολονότι αναγνωρίζει την καθιερωμένη και μοναδική εμπειρογνωμοσύνη των Ευρωπαϊκών Δικτύων Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (ΕΔΔΣΜ) στον σχεδιασμό των ευρωπαϊκών δικτύων, η αναθεωρημένη διάταξη ενισχύει τη διακυβέρνηση προσαρμόζοντας τους ρόλους των βασικών παραγόντων που συμμετέχουν στην ανάπτυξη των δεκαετών σχεδίων ανάπτυξης δικτύων (ΔΠΑΔ). Θα υπάρξει αυξημένη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών σε συνδυασμό με ενισχυμένη εποπτεία από τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ (ACER) και την Επιτροπή σχετικά με τα ΕΔΔΣΜ.
Δεύτερον, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες διατάξεις, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να ελέγχει και να εγκρίνει σημαντικά βήματα στη διαδικασία σχεδιασμού υποδομών, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη κοινών σεναρίων που καθορίζουν τις ανάγκες σε υποδομές και μεθοδολογίες ανάλυσης κόστους-οφέλους. Ταυτόχρονα, ο ACER εξουσιοδοτείται να εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές για την από κοινού ανάπτυξη σεναρίων και να εγκρίνει επαυξητικές επικαιροποιήσεις των μεθοδολογιών για την ανάλυση κόστους-οφέλους των έργων, επιταχύνοντας έτσι τη διαδικασία και διασφαλίζοντας μια προσέγγιση ολοκλήρωσης του ενεργειακού συστήματος.
- Ποια έργα υποδομής στο πλαίσιο του αναθεωρημένου ΔΕΔ-Ε θα είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη»;
Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) θα συνεχίσει να καλύπτει το χρηματοδοτικό κενό για ΕΚΕ υψηλής κοινωνικοοικονομικής και κοινωνιακής αξίας, αλλά χωρίς εμπορική βιωσιμότητα. Η επιλεξιμότητα για χρηματοδοτική συνδρομή στο πλαίσιο του ΜΣΕ συνδέεται με το πεδίο εφαρμογής των κατηγοριών υποδομών που καλύπτονται από το αναθεωρημένο ΔΕΔ-Ε.
Ενώ όλες οι κατηγορίες υποδομών θα είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΜΣΕ για μελέτες με σκοπό τη μείωση των κινδύνων στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης, μόνο μια επιλογή μπορεί να υποβάλει αίτηση για επιχορηγήσεις για έργα. Από το 2013, περισσότερο από το 65 % της συνολικής χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ΜΣΕ διατέθηκε για έργα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και έξυπνων δικτύων. Το εν λόγω μερίδιο της στήριξης θα αυξηθεί περαιτέρω λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού ΔΕΔ-Ε στα υπεράκτια δίκτυα. Τα έργα υδρογόνου θα είναι επίσης επιλέξιμα για χρηματοδότηση από τον ΜΣΕ.
- Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε θα στηρίζει τις υποδομές CO2;
Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Ε θα συνεχίσει να στηρίζει τις υποδομές για τη μεταφορά διοξειδίου του άνθρακα με σκοπό τη μόνιμη αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζεται ότι η δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα αποτελεί σημαντική τεχνολογία για την απαλλαγή των ενεργοβόρων τομέων από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η επέκταση του πλαισίου ώστε να συμπεριλάβει τις υποδομές που σχετίζονται με την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς δεν θα αφορούσε τα δίκτυα μεταφοράς και τις διασυνδέσεις και, ως εκ τούτου, θεωρήθηκε ότι δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Επιπλέον, η εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής δεν εντόπισε στοιχεία κανονιστικών ή διοικητικών εμποδίων σε σχέση με τα διασυνοριακά δίκτυα, τα οποία θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τη συμπερίληψη της αποθήκευσης CO2 στις διατάξεις του κανονισμού ΔΕΔ-Ε.
- Πότε θα αρχίσουν να ισχύουν οι νέοι αυτοί κανόνες;
Το ακριβές χρονοδιάγραμμα θα εξαρτηθεί από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Εν τω μεταξύ, οι προετοιμασίες έπρεπε να αρχίσουν ήδη από τώρα για την κατάρτιση του πέμπτου καταλόγου ΕΚΕ, η οποία αναμένεται στα τέλη του 2021. Οι προετοιμασίες εξακολουθούν να ακολουθούν τον ισχύοντα κανονισμό, ωστόσο βασίζονται στη βελτιωμένη αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων. Πρόθεση είναι ο νέος κανονισμός να τεθεί εγκαίρως σε ισχύ για τον έκτο κατάλογο ΕΚΕ.
Σχετικά Άρθρα
- ΕΕ: νέος κανονισμός για τον περιορισμό των εκπομπών μεθανίου
- ΥΠΕΝ: στήριξη της ελληνικής πρότασης για τα ευρωπαϊκά δίκτυα
- ΕΕ: νέα προκήρυξη για έργα ενεργειακών υποδομών
- ΕΕ: εγκρίθηκε ο κανονισμός για την αποθήκευση φυσικού αερίου
- ΕΕ: το Κοινοβούλιο ψήφισε τη μείωση των εκπομπών κατά 40%
- ΥΠΕΝ: μάχη για πλαφόν στο φυσικό αέριο στο Συμβούλιο Ενέργειας