ΕΕ: διχασμένα τα κράτη-μέλη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης 

Τη δυνατότητα εισαγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στην ευρωπαϊκή αγορά, μέσω της διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, αλλά και φυσικού αερίου από την Αίγυπτο και το Ισραήλ, υπογράμμισε στο έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στο Λουξεμβούργο, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς.

Ο Γ. Αμυράς υποστήριξε τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, όπως αυτές εκφράστηκαν από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας. Στη συνεδρίαση συζητήθηκε η αύξηση του κόστους ενέργειας, η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς ενεργειακής κρίσης και το ζήτημα της ασφάλειας εφοδιασμού σε φυσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο υφυπουργός στην παρέμβασή του υπογράμμισε, μεταξύ άλλων τα εξής: «Η Ελλάδα αναγνωρίζει πλήρως την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, οι συνέπειες της οποίας είναι ήδη αισθητές, και στηρίζει σθεναρά τις σχετικές προσπάθειες της ΕΕ. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζει την υποχρέωση απέναντι στους πολίτες για προσιτές τιμές, ένα ανθεκτικό ενεργειακό σύστημα και μια ανταγωνιστική, στο παγκόσμιο πλαίσιο, οικονομία».

Ο Γ. Αμυράς παρουσίασε τα άμεσα μέτρα που έχει λάβει η ελληνική Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της αύξησης των τιμών και αναφέρθηκε στη δημιουργία του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης μέσω του οποίου θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις ύψους 470 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της κοινωνίας.

Ο Έλληνας υφυπουργός επισήμανε ότι η εργαλειοθήκη που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 13 Οκτωβρίου είναι στη σωστή κατεύθυνση, δεδομένου ότι περιλαμβάνει πολλά από τα απαραίτητα μέσα για την αντιμετώπιση της κρίσης. Σημείωσε, ωστόσο, ότι βραχυπρόθεσμα δεν περιλαμβάνει καμία συγκεκριμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ, και πως εναπόκειται στα κράτη μέλη να λάβουν τα αναγκαία μέτρα. Στο πλαίσιο αυτό επανέλαβε την ελληνική πρόταση για έναν προσωρινό μηχανισμό αντιστάθμισης κινδύνου, αξιοποιώντας κεφάλαια από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ.

Όπως τόνισε: «Στην ΕΕ πρέπει να εργαστούμε πιο σκληρά για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης, καθώς αυτοί οι δύο τομείς αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις των προσπαθειών μας για μια οικονομία απαλλαγμένη από τις εκπομπές άνθρακα, ανθεκτική και οικονομικά αποδοτική. Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να βελτιωθεί ώστε να υπάρξει καλύτερη σύνδεση μεταξύ της τιμής που πληρώνουν οι καταναλωτές και του μέσου κόστους παραγωγής. Η ανάθεση στον ACER του καθήκοντος να μελετήσει και να διατυπώσει συστάσεις σχετικά με τα οφέλη και τα μειονεκτήματα του υφιστάμενου σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει να προωθήσουμε ταχύτερα την ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας ως βασικού εργαλείου ευελιξίας για την ανθεκτικότητα του ενεργειακού μας συστήματος».

Για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ, ο κ. Αμυράς ανέφερε: «Πρέπει να διασφαλιστεί μια πιο προβλέψιμη τιμή άνθρακα και να αποφευχθούν οι ακραίες διακυμάνσεις της».

Τέλος, σημείωσε τη σημασία της αποθήκευσης φυσικού αερίου όχι μόνο για την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και για τη διατήρηση των τιμών του φυσικού αερίου σε λογικά επίπεδα, υπογραμμίζοντας την προστιθέμενη αξία της σχεδιαζόμενης υπόγειας εγκατάστασης αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Καβάλα.

Ανάγκη να αξιολογηθεί η πρόταση για κοινή αγορά φυσικού αερίου από τις χώρες της ΕΕ 

Την ανάγκη να αξιολογηθούν τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της πρότασης για κοινή αγορά φυσικού αερίου από τις χώρες της ΕΕ, υπογράμμισε η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, λίγο μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ενότητας του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στο Λουξεμβούργο.

“Υπάρχουν πολλά ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν», είπε η Επίτροπος Ενέργειας, όπως για παράδειγμα ποιος θα πληρώσει για το κόστος προμήθειας και αποθήκευσης του φυσικού αερίου και πώς θα μεταφερθεί το φυσικό αέριο στις διάφορες περιοχές. «Προς το παρόν εξετάζουμε και αυτήν την ιδέα, μεταξύ άλλων», πρόσθεσε η ίδια και σημείωσε ότι θα πρέπει να ακούσουμε από τους υπουργούς Ενέργειας, ποιες χώρες ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο σχέδιο, σε εθελοντική βάση. Τόνισε, επίσης, ότι οποιαδήποτε κοινή αγορά αερίου από χώρες της ΕΕ, δεν θα αντικαταστήσει την προμήθεια αερίου από ιδιωτικές εταιρείες.

Εξάλλου, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Συμβουλίου, όσον αφορά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, οι υπουργοί Ενέργειας συμφώνησαν ότι πρέπει να ληφθούν επειγόντως εθνικά μέτρα για την προστασία των πιο ευάλωτων καταναλωτών, στη βάση της «εργαλειοθήκης» που πρότεινε η Επιτροπή.

Οι υπουργοί συζήτησαν πιθανά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης της λειτουργίας της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, των εθελοντικών κοινών αγορών φυσικού αερίου και αποθήκευσης σε επίπεδο ΕΕ.

Ορισμένα κράτη μέλη υπογράμμισαν ότι οι κλιματικές πολιτικές και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι μέρος της λύσης και όχι η αιτία της αύξησης των τιμών της ενέργειας. Επέμειναν ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση και η ολοκλήρωση ενεργειακών συστημάτων παραμένουν βασικές για την αύξηση της ανθεκτικότητας των ενεργειακών συστημάτων της ΕΕ.

Επιπλέον, οι υπουργοί Ενέργειας αναμένουν τις αξιολογήσεις και τις μελέτες για τη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων (ETS) της ΕΕ. Ειδικότερα, αναμένεται η προκαταρκτική έκθεση του Οργανισμού της ΕΕ για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) για την κατάσταση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και η προκαταρκτική αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) στα μέσα Νοεμβρίου για την ακεραιότητα της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα.

Αρκετοί υπουργοί κάλεσαν την Επιτροπή να αποσαφηνίσει τον ρόλο του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στην ταξινόμηση της ΕΕ για βιώσιμη χρηματοδότηση.

Οι υπουργοί Ενέργειας συμφώνησαν να κάνουν απολογισμό σχετικά με την εξέλιξη των τιμών της ενέργειας τον Δεκέμβριο. Το Συμβούλιο Ενέργειας θα προετοιμάσει το έδαφος για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, όπου οι ηγέτες της ΕΕ θα επανέλθουν στο θέμα των τιμών της ενέργειας.

Διχασμένα τα κράτη-μέλη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης 

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί και οι ευρωπαϊκές χώρες να έχουν την επιλογή αγοράς φυσικού αερίου συλλογικά, μεταξύ άλλων μέτρων για την αντιμετώπιση της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας, δήλωσε η υπουργός Ενέργειας της Ισπανίας Σάρα Αάγκεσεν Μουνιόθ προσερχόμενη στην σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο.

«Η πρότασή μας είναι συμβόλαια με δικαιώματα προαίρεσης (option) για τις προμήθειες να μπορούν να γίνουν κατά κεντρικό τρόπο από την Ευρωπαϊκή Ένωση…αυτό μπορεί να ενεργοποιείται σε καταστάσεις κατά τις οποίες η διακυβεύεται η ασφάλεια της τροφοδοσίας», δήλωσε η ισπανίδα υπουργός Ενέργειας.

Ανάλογη θέση διατύπωσε και ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Παρίσι λέγοντας ότι η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας χρειάζεται μεταρρύθμιση.

Ωστόσο, ο υπουργός Ενέργειας του Λουξεμβούργου Κλοντ Τουρμ απαντά ότι η από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα προσφέρει λύση στην πρόσφατη εκτίναξη των τιμών της ενέργειας.

«Πιστεύω ότι η ισπανική κυβέρνηση ανεβάζει υπερβολικά τις προσδοκίες λέγοντας ότι η από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου θα επιλύσει την κρίση. Αυτό που θα επιλύσει την κρίση είναι οι επενδύσεις στην αποτελεσματικότητα, η συνέχιση των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αυτό που η Ισπανία χρειάζεται περισσότερο είναι διασυνδέσεις», είπε προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Ενέργειας.

Οι δηλώσεις τους απηχούν την διάσταση απόψεων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την αντιμετώπιση της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας.

Πέραν των ad hoc μέτρων που οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει για την αντιμετώπιση της κρίσης, τα κράτη μέλη δεν συμφωνούν επί πιο μακροπρόθεσμου σχεδίου δράσης.

Η Ισπανία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Τσεχική Δημοκρατία προσήλθαν στην σύνοδο με προτάσεις για μεταρρύθμιση του τρόπου λειτουργίας των αγορών ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προτάσεις στις οποίες περιλαμβάνεται η αποσύνδεση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, η από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου.

Στον αντίποδα, εννέα χώρες συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, δήλωσαν ότι δεν θα υποστηρίξουν τις προτάσεις για την μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας.

Άλλες προτάσεις, όπως η συγκρότηση κοινών αποθεμάτων φυσικού αερίου, έχουν συναντήσει επίσης την αντίσταση ορισμένων χωρών.

Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη των εργασιών της COP26, η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας προκαλεί εντάσεις ανάμεσα στις χώρες της Ένωσης και ως προς τις πολιτικές της πράσινης μετάβασης, την ώρα που οι ευρωπαϊκές χώρες ετοιμάζονται να διαπραγματευθούν νέες προτάσεις στις οποίες περιλαμβάνεται η αύξηση της φορολόγησης των ορυκτών καυσίμων.

Ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία, προτείνουν την καθυστέρηση της εφαρμογής των πολιτικών της πράσινης μετάβασης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ενώ ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν απέρριψε τα σχέδια αυτά ως «ουτοπική φαντασίωση».