ΕΕ-ΗΠΑ: μείωση των εκπομπών μεθανίου σε παγκόσμιο επίπεδο

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την «Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο, μια πρωτοβουλία για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου σε παγκόσμιο επίπεδο που θα δρομολογηθεί στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP 26) τον Νοέμβριο στη Γλασκόβη. Ο Πρόεδρος Biden και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ursula von der Leyen προέτρεψαν τις χώρες που συμμετέχουν, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, στο φόρουμ των μεγάλων οικονομιών για την ενέργεια και το κλίμα (MEF) να ενταχθούν στην πρωτοβουλία και καλωσόρισαν όσες έχουν ήδη δηλώσει τη στήριξή τους.

Το μεθάνιο είναι ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου και, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, ευθύνεται για περίπου το ήμισυ της καθαρής αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,0 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή. Η ταχεία μείωση των εκπομπών μεθανίου είναι συμπληρωματική των δράσεων για το διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια του θερμοκηπίου και θεωρείται ως η πλέον αποτελεσματική στρατηγική για τη βραχυπρόθεσμη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τη διατήρηση του στόχου της συγκράτησης της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Οι χώρες που προσχωρούν στην πρωτοβουλία «Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο» δεσμεύονται να επιτύχουν έως το 2030 συλλογικό στόχο μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου κατά τουλάχιστον 30 % σε σχέση με τα επίπεδα του 2020 και να κινηθούν προς τη χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων μεθοδολογιών απογραφής για τον ποσοτικό προσδιορισμό των εκπομπών μεθανίου, με ιδιαίτερη έμφαση στις πηγές υψηλών εκπομπών. Η υλοποίηση της πρωτοβουλίας θα μειώσει την αύξηση της θερμοκρασίας κατά τουλάχιστον 0,2 βαθμούς Κελσίου έως το 2050. Οι χώρες έχουν πολύ διαφορετικά προφίλ εκπομπών μεθανίου και διαφορετικές δυνατότητες μείωσης, αλλά όλες μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη του συλλογικού παγκόσμιου στόχου μέσω πρόσθετης εγχώριας μείωσης του μεθανίου και διεθνών δράσεων συνεργασίας. Στις κυριότερες πηγές εκπομπών μεθανίου περιλαμβάνονται το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ο γαιάνθρακας, η γεωργία και οι χώροι υγειονομικής ταφής. Οι τομείς αυτοί έχουν διαφορετικά σημεία εκκίνησης και ποικίλες δυνατότητες βραχυπρόθεσμης μείωσης των εκπομπών μεθανίου, τις μεγαλύτερες δε δυνατότητες στοχευμένης μείωσης έως το 2030 έχει ο τομέας της ενέργειας.

Η μείωση των εκπομπών μεθανίου αποφέρει πρόσθετα σημαντικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της δημόσιας υγείας και της γεωργικής παραγωγικότητας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Αξιολόγηση Μεθανίου του Συνασπισμού για το Κλίμα και τον Καθαρό Αέρα (CCAC) και του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), η επίτευξη του στόχου για το 2030 μπορεί να αποτρέψει περισσότερους από 200 000 πρόωρους θανάτους, εκατοντάδες χιλιάδες επισκέψεις στα επείγοντα για λόγους που σχετίζονται με το άσθμα και πάνω από 20 εκατομμύρια τόνους απωλειών καλλιεργειών ετησίως έως το 2030, χάρη στη μείωση της οζονικής ρύπανσης στο επίπεδο του εδάφους, που προκαλείται εν μέρει από το μεθάνιο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οκτώ ακόμα χώρες έχουν ήδη εκφράσει τη στήριξή τους στην Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο. Οι χώρες αυτές περιλαμβάνουν έξι από τους 15 μεγαλύτερες εκπομπούς μεθανίου παγκοσμίως και από κοινού αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα πέμπτο των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου και σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας οικονομίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες. Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εγκρίθηκε το 1996 συνέβαλε στη μείωση σχεδόν κατά το ήμισυ των εκπομπών μεθανίου από την υγειονομική ταφή. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και για τη στήριξη της δέσμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε, τον Οκτώβριο του 2020, στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου σε όλους τους βασικούς τομείς που καλύπτουν την ενέργεια, τη γεωργία και τα απόβλητα. Η μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά την τρέχουσα δεκαετία αποτελεί σημαντικό μέρος της φιλοδοξίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030. Φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει νομοθεσία για τη μέτρηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εκπομπών μεθανίου, θα θέσει όρια στον εξαερισμό και την καύση σε πυρσό και θα επιβάλει απαιτήσεις για την ανίχνευση διαρροών και την επισκευή τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται επίσης για την επιτάχυνση της υιοθέτησης τεχνολογιών μετριασμού μέσω της ευρύτερης εξάπλωσης της «ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας» στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μέσω των στρατηγικών σχεδίων της κοινής γεωργικής πολιτικής, καθώς και για την προώθηση της παραγωγής βιομεθανίου από γεωργικά απόβλητα και κατάλοιπα. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει το περιβαλλοντικό πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Διεθνούς Παρατηρητηρίου Εκπομπών Μεθανίου (IMEO) με στόχο την αντιμετώπιση του ελείμματος παγκόσμιων δεδομένων και διαφάνειας στον τομέα αυτό, μεταξύ άλλων μέσω χρηματοδοτικής συνεισφοράς. To IMEO θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία μιας άρτιας επιστημονικής βάσης υπολογισμού των εκπομπών μεθανίου και στην υλοποίηση των στόχων της πρωτοβουλίας «Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο» από την άποψη αυτή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούν σημαντικές μειώσεις του μεθανίου σε πολλά μέτωπα. Ανταποκρινόμενος σε εκτελεστικό διάταγμα που εξέδωσε ο πρόεδρος Biden την πρώτη ημέρα της προεδρίας του, ο Οργανισμός Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) εκδίδει νέους κανονισμούς για την περικοπή των εκπομπών μεθανίου από τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Παράλληλα, ο EPA έχει λάβει μέτρα για την εφαρμογή αυστηρότερων προτύπων ρύπανσης για τους χώρους υγειονομικής ταφής και το τμήμα του Υπουργείου Μεταφορών που είναι αρμόδιο για τα επικίνδυνα υλικά και την ασφάλεια των αγωγών συνεχίζει να λαμβάνει μέτρα για τη μείωση της διαρροής μεθανίου από τους αγωγούς και τις σχετικές εγκαταστάσεις. Κατόπιν αιτήματος του Προέδρου και σε συνεργασία με γεωργούς και κτηνοτρόφους των ΗΠΑ, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ εργάζεται για να επεκτείνει σημαντικά την εθελοντική υιοθέτηση κλιματολογικά έξυπνων γεωργικών πρακτικών που θα μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου από βασικές γεωργικές πηγές, παρέχοντας κίνητρα για την ανάπτυξη βελτιωμένων συστημάτων διαχείρισης της κοπριάς, συσκευών αναερόβιας χώνευσης, νέων ζωοτροφών, λιπασματοποίησης και άλλων πρακτικών. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ εξετάζει το ενδεχόμενο παροχής συμπληρωματικής χρηματοδότησης που θα στηρίξει πολλές από αυτές τις προσπάθειες. Για παράδειγμα, μεταξύ των προτάσεων που υποβλήθηκαν στο Κογκρέσο περιλαμβάνεται μια σημαντική πρωτοβουλία για την κάλυψη και την αποκατάσταση ορφανών και εγκαταλελειμμένων πετρελαιοπηγών, γεωτρήσεων φυσικού αερίου και ορυχείων γαιάνθρακα, η οποία μπορεί να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές μεθανίου. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να υποστηρίζουν τις συνεργατικές διεθνείς προσπάθειες μείωσης των εκπομπών μεθανίου, ιδίως μέσω της ηγετικής θέσης τους στην Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Μεθάνιο και στην CCAC.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οκτώ ακόμα χώρες έχουν ήδη εκφράσει τη στήριξή τους στην Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο:

• Αργεντινή
• Γκάνα
• Ινδονησία
• Ιράκ
• Ιταλία
• Μεξικό
• Ηνωμένο Βασίλειο
• Ηνωμένες Πολιτείες

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι πρώιμοι υποστηρικτές θα συνεχίσουν να ζητούν από άλλες χώρες να συμμετάσχουν στην Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο, εν αναμονή της επίσημης έναρξής της στην COP 26.