ΕΕ: απολιγνιτοποίηση και πράσινα νησιά – «κλείδωσε» η χρηματοδότηση

Στα 775 εκατ. ευρώ ανέρχεται η χρηματοδότηση, που «κλείδωσε» στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να απεξαρτηθούν οι λιγνιτικές περιοχές και τα ελληνικά νησιά από λιγνίτη, άνθρακα, μαζούτ και ντίζελ.

Εγκρίθηκε ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), το οποίο µε κοινοτικούς πόρους 17,5 δισ. ευρώ θα συμβάλει στην άμβλυνση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων στις περιφέρειες,  που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα. Στην Ελλάδα αντιστοιχεί χρηματοδότηση 775 εκατ. ευρώ.

Το εν λόγω Ταμείο είναι ο ένας από τους τρεις πυλώνες του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, που αποφασίστηκε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας µε στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 και την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Οι άλλοι δύο στην Ελλάδα για έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα πυλώνες είναι µία εγγύηση του προϋπολογισμού στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU και µία δανειακή διευκόλυνση του δημόσιου τομέα.

Σχετικά µε την Ελλάδα, τα 775 εκατ. που είναι η συνολική χρηματοδότηση θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης (431 εκατ. ευρώ) και το ΠΔΠ (324 εκατ. ευρώ) και θα διατεθούν για την υλοποίηση του εθνικού σχεδίου εξόδου από τα ορυκτά καύσιμα σε περιοχές,  όπως η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη. Επίσης θα στηριχθούν νησιά που εξαρτώνται για την παραγωγή ενέργειας από την καύση μαζούτ και ντίζελ, που σταδιακά θα καταργηθούν.

Το ΤΔΜ αποσκοπεί στην πρόληψη της διεύρυνσης των ανισοτήτων, επενδύοντας σε εδάφη που πρέπει να καταργήσουν σταδιακά την παραγωγή και τη χρήση άνθρακα, λιγνίτη, τύρφης και πετρελαιούχου σχιστόλιθου ή να μετασχηματίσουν ιδιαίτερα ρυπογόνες βιομηχανίες.

Η χρηματοδότηση θα διατεθεί µόνο βάσει εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης, τα οποία θα καταρτιστούν από τα κράτη-μέλη από κοινού µε τις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές Αρχές. Το Ταμείο δίνει έμφαση στην παροχή συνδρομής σε άτομα προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες ευκαιρίες απασχόλησης µέσω επενδύσεων στην κατάρτιση και την επανεκπαίδευση των εργαζομένων και των ατόμων που αναζητούν εργασία, συνδρομής για την αναζήτηση εργασίας, καθώς και μέτρων για την κοινωνική ένταξη. Άλλα είδη επενδύσεων περιλαμβάνουν την έρευνα και την καινοτομία, τη μεταφορά προηγμένων τεχνολογιών, την οικονοµικά προσιτή πράσινη ενέργεια και την αποθήκευση ενέργειας, την απαλλαγή των τοπικών μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές, την ψηφιοποίηση και την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων µέσω της πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων.

Το ποσοστό συμμετοχής τής Ε.Ε. στις επενδύσεις (δηλ. το ποσοστό συγχρηματοδότησης) έχει οριστεί σε 85% το ανώτερο για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, στις οποίες εντάσσεται και η Ελλάδα.