ΕΕ: επιτάχυνση της ανάπτυξης μετά την επιβράδυνση του χειμώνα

Σύμφωνα με τις χειμερινές οικονομικές προβλέψεις για το 2022, η οικονομία της ΕΕ θα αναπτυχθεί κατά 4,0 % το 2022 και κατά 2,8 % το 2023, μετά την αξιοσημείωτη μεγέθυνση της τάξης του 5,3 % το 2021.

Ο ρυθμός ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να ανέλθει σε 4,0 % το 2022 και να υποχωρήσει σε 2,7 % το 2023. Το ΑΕΠ του συνόλου της ΕΕ έφτασε στα προ πανδημίας επίπεδα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021 και όλα τα κράτη μέλη προβλέπεται να έχουν κατακτήσει αυτό το ορόσημο έως τα τέλη του 2022.

Επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης

Μετά την ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας που ξεκίνησε την περσινή άνοιξη και συνεχίστηκε με αμείωτη ένταση έως τις αρχές του φθινοπώρου, ο ρυθμός ανάπτυξης της ΕΕ εκτιμάται ότι επιβραδύνθηκε σε 0,4 % κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2021 σε σύγκριση με 2,2 % κατά το προηγούμενο τρίμηνο. Η επιβράδυνση αυτή είχε ήδη προβλεφθεί στις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις του 2021 και ακολούθησε την επάνοδο της αξίας παραγωγής της ΕΕ στα προ πανδημίας επίπεδα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, ωστόσο ήταν εντονότερη από ό,τι είχε προβλεφθεί, δεδομένου οι αντιξοότητες αυξήθηκαν. Στις αντιξοότητες αυτές συγκαταλέγονται ιδίως η έξαρση των λοιμώξεων από τη νόσο COVID-19, οι υψηλές τιμές της ενέργειας και τα συνεχιζόμενα προβλήματα εφοδιασμού.

Η ανάπτυξη εξακολουθεί να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την πανδημία, με πολλές χώρες της ΕΕ να υφίστανται πιέσεις λόγω του της αυξημένης επιβάρυνσης των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και των απουσιών του προσωπικού λόγω ασθένειας, προληπτικής καραντίνας ή καθηκόντων φροντίδας. Τα σημεία συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα, συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων σε ημιαγωγούς και σε ορισμένα μεταλλικά εμπορεύματα, αναμένεται να συνεχίσουν να επιβαρύνουν την παραγωγή, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του έτους. Τέλος, οι τιμές της ενέργειας προβλέπεται να παραμείνουν υψηλές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι αναμενόταν στις φθινοπωρινές προβλέψεις, επιβραδύνοντας για μεγαλύτερο διάστημα την οικονομία και ασκώντας μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις.

Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται στην υπόθεση ότι οι πιέσεις που ασκεί το τρέχον κύμα λοιμώξεων στην οικονομία θα έχουν σύντομη διάρκεια. Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να αναθερμανθεί καθώς οι συνθήκες της αλυσίδας εφοδιασμού θα αρχίσουν να εξομαλύνονται και οι πληθωριστικές πιέσεις να μετριάζονται. Πέρα από τις βραχυπρόθεσμες αυτές διαταραχές, τα βασικά μεγέθη στα οποία στηρίζεται η ανοδική πορεία της οικονομίας παραμένουν ισχυρά. Η συνεχιζόμενη βελτίωση της αγοράς εργασίας, τα υψηλά επίπεδα αποταμίευσης των νοικοκυριών, οι συνθήκες χρηματοδότησης που παραμένουν ευνοϊκές και η πλήρης ανάπτυξη του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) αναμένεται να εξασφαλίσουν μια παρατεταμένη και ισχυρή φάση οικονομικής ανάπτυξης.

Αναθεώρηση των προβλέψεων πληθωρισμού προς τα άνω

Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν σημαντικά προς τα άνω σε σύγκριση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις. Η αύξηση αυτή οφείλεται στον αντίκτυπο των υψηλών τιμών της ενέργειας, αλλά και στη διεύρυνση των πληθωριστικών πιέσεων σε άλλες κατηγορίες προϊόντων από το φθινόπωρο και μετά.

Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ άγγιξε επίπεδα ρεκόρ (4,6 %) κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και αναμένεται να κορυφωθεί κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022 φθάνοντας το 4,8 %, ενώ προβλέπεται πως θα παραμείνει σε επίπεδα άνω του 3 % έως το τρίτο τρίμηνο του έτους. Καθώς οι πιέσεις από τους περιορισμούς της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις υψηλές τιμές ενέργειας θα αρχίσουν να μειώνονται, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σε 2,1 % το τελευταίο τρίμηνο του έτους, προτού υποχωρήσει σε επίπεδα κάτω του στόχου του 2 % της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023.

Συνολικά, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να αυξηθεί από 2,6 % το 2021 (2,9 % στην ΕΕ) σε 3,5 % (3,9 % στην ΕΕ) το 2022 και, στη συνέχεια, να επιβραδυνθεί σε 1,7 % (1,9 % στην ΕΕ) το 2023.

Η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι παραμένουν σε υψηλά επίπεδα

Παρότι ο αντίκτυπος της πανδημίας στην οικονομική δραστηριότητα έχει μετριαστεί με την πάροδο του χρόνου, τα μέτρα ανάσχεσης της πανδημίας που εξακολουθούν να εφαρμόζονται και οι παρατεταμένες ελλείψεις προσωπικού θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα. Θα μπορούσαν επίσης να παρατείνουν τα προβλήματα στη λειτουργία των κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το αναμενόμενο. Στον αντίποδα, μια βραχυπρόθεσμα ασθενέστερη αύξηση της ζήτησης θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα λίγο νωρίτερα απ’ ό,τι αναμενόταν.

Ένα ακόμη θετικό στοιχείο είναι η ζήτηση των νοικοκυριών, η οποία θα μπορούσε να αυξηθεί περισσότερο από ό,τι αναμένεται, όπως συνέβη ήδη κατά την επανεκκίνηση των οικονομιών το 2020. Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις που προωθούνται από τον ΜΑΑ θα μπορούσαν να τονώσουν ακόμη περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα.

Ο πληθωρισμός ενδέχεται να είναι ακόμη υψηλότερος από τον αναμενόμενο εάν οι πιέσεις από πλευράς κόστους μετακυλιστούν από τις τιμές παραγωγού στις τιμές καταναλωτή σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι προβλεπόταν, αυξάνοντας τον κίνδυνο δευτερογενών επιπτώσεων.

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης και πληθωρισμού επιτείνονται σημαντικά από τις γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Ευρώπη.

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε τα εξής: «Η οικονομία της ΕΕ έχει πλέον ανακτήσει όλο το έδαφος που έχασε κατά τη διάρκεια της κρίσης, χάρη στις επιτυχείς εκστρατείες εμβολιασμού και τη συντονισμένη στήριξη της οικονομικής πολιτικής. Η ανεργία έχει μειωθεί σε πρωτοφανή επίπεδα. Πρόκειται για σημαντικά επιτεύγματα. Καθώς η πανδημία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, η άμεση πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι να διατηρήσουμε τον ρυθμό της ανάκαμψης. Η σημαντική αύξηση του πληθωρισμού και των τιμών της ενέργειας σε συνδυασμό με τα σημεία συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού και στην αγορά εργασίας αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη. Αναμένουμε, ωστόσο, να επανέλθουμε στους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης αργότερα κατά το τρέχον έτος, καθώς ορισμένα από αυτά τα σημεία συμφόρησης θα αρχίσουν να υποχωρούν. Τα βασικά οικονομικά μεγέθη της ΕΕ παραμένουν ισχυρά και θα βελτιωθούν ακόμη περισσότερο καθώς οι χώρες αρχίζουν να εφαρμόζουν πλήρως τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητάς τους.»

Ο Πάολο Τζεντιλόνι, Επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε τα εξής: «Μια σειρά από αντίξοους παράγοντες επιβράδυνε τους ρυθμούς ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας αυτόν τον χειμώνα: η ταχεία εξάπλωση της παραλλαγής Omicron, η περαιτέρω άνοδος του πληθωρισμού λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών της ενέργειας και τα συνεχιζόμενα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Καθώς οι εν λόγω αντιξοότητες αναμένεται να υποχωρήσουν σταδιακά, προβλέπουμε ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί εκ νέου ήδη από την άνοιξη. Οι πιέσεις στις τιμές είναι πιθανό να παραμείνουν ισχυρές έως το καλοκαίρι. Στη συνέχεια, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί καθώς η αύξηση των τιμών της ενέργειας θα αρχίσει να μετριάζεται και τα σημεία συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού να υποχωρούν. Ωστόσο, η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.»

Ιστορικό

Οι χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2022 αποτελούν επικαιροποίηση των φθινοπωρινών οικονομικών προβλέψεων 2021 που παρουσιάστηκαν τον Νοέμβριο του 2021, εστιάζοντας στην εξέλιξη του ΑΕΠ και του πληθωρισμού σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε ένα σύνολο τεχνικών παραδοχών που αφορούν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 27η Ιανουαρίου. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και για τις παραδοχές σχετικά με τις κρατικές πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη στοιχεία που συγκεντρώθηκαν έως και την 1η Φεβρουαρίου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κάθε χρόνο δύο ολοκληρωμένες προβλέψεις (εαρινές και φθινοπωρινές) και δύο ενδιάμεσες προβλέψεις (χειμερινές και θερινές). Οι ενδιάμεσες προβλέψεις καλύπτουν τα ετήσια και τριμηνιαία στοιχεία για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό για το τρέχον και το επόμενο έτος για όλα τα κράτη μέλη, καθώς και συγκεντρωτικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ και ζώνης του ευρώ.

Οι επόμενες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι οι εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2022, οι οποίες αναμένεται να δημοσιευθούν τον Μάιο του 2022.