ΕΕ: τα νέα μέτρα στήριξης του κλάδου αιολικής ενέργειας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε νέο σχέδιο δράσης για τη ταχύτερη αδειοδότηση αιολικών έργων και τη στήριξη του ευρωπαϊκού κλάδου αιολικής ενέργειας, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ που συμφωνήθηκε πρόσφατα για διπλασιασμό του μεριδίου της αιολικής ενέργειας στην κατανάλωση στην ΕΕ στο 42,5% έως το 2030.

Αν και ο τομέας της αιολικής ενέργειας αποτέλεσε επιτυχία της ΕΕ στο παρελθόν, η μελλοντική πορεία ανάπτυξής του αντιμετωπίζει ένα μοναδικό συνδυασμό προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένων της ανεπαρκούς και αβέβαιης ζήτησης, των αργών και περίπλοκων διαδικασιών αδειοδότησης, της έλλειψης πρόσβασης σε πρώτες ύλες, του υψηλού πληθωρισμού και των υψηλών τιμών βασικών εμπορευμάτων, του μη υποστηρικτικού σχεδιασμού των εθνικών διαγωνισμών, της αυξημένης πίεσης από διεθνείς ανταγωνιστές και των κινδύνων σχετικά με τη διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Η κατάσταση αυτή απαιτεί την ανάληψη άμεσης δράσης. Για αυτόν τον λόγο, όπως προανήγγειλε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια προκειμένου να διασφαλίσει ότι η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια συμβαδίζει με την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και ότι η αιολική ενέργεια εξακολουθεί να αποτελεί ευρωπαϊκή επιτυχία.

Το σχέδιο δράσης θα συμβάλει στη διατήρηση μιας υγιούς και ανταγωνιστικής αλυσίδας εφοδιασμού αιολικής ενέργειας, με σαφή και ασφαλή δεξαμενή έργων, που θα προσελκύει την αναγκαία χρηματοδότηση και θα ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις σε παγκόσμιο επίπεδο.  Συνοδεύεται από ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση των φιλοδοξιών της ΕΕ για την υπεράκτια ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της αιολικής ενέργειας, σε συνέχεια της στρατηγικής της ΕΕ για την υπεράκτια ενέργεια που εγκρίθηκε πριν από τρία έτη. 

Κοινή ευρωπαϊκή απόκριση για την αντιμετώπιση ενός μοναδικού συνδυασμού προκλήσεων

Το σχέδιο δράσης προβλέπει άμεσες δράσεις που πρέπει να αναληφθούν από κοινού από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τον κλάδο με βάση τις υφιστάμενες πολιτικές και την ισχύουσα νομοθεσία και με επίκεντρο έξι βασικούς τομείς:

-Επιτάχυνση της εγκατάστασης μέσω αυξημένης προβλεψιμότητας και ταχύτερης αδειοδότησης. Το 2022 προστέθηκαν εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας ισχύος 16 GW, επίδοση που συνιστά ρεκόρ και αύξηση κατά 47 % σε σύγκριση με το 2021. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από τα 37 GW/έτος που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για το 2030 όσον αφορά την ανανεώσιμη ενέργεια. Η Επιτροπή δρομολογεί την πρωτοβουλία «Accele-RES» με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει την ταχεία εφαρμογή των αναθεωρημένων κανόνων της ΕΕ για την ανανεώσιμη ενέργεια, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και στην τεχνική βοήθεια προς τα κράτη μέλη. Επιπλέον, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να ενισχύσουν την προβολή της δεξαμενής έργων μέσω δεσμεύσεων για την αιολική ενέργεια, διαφανών χρονοδιαγραμμάτων δημοπρασιών και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Τέλος, αργότερα φέτος, η Επιτροπή θα εκδώσει σχέδιο δράσης για τα δίκτυα για να στηρίξει την αναγκαία ανάπτυξη δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας.

-Βελτίωση του σχεδιασμού δημοπρασιών. Με βάση την προτεινόμενη πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών και τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη στη βελτίωση των δημοπρασιών με καλά σχεδιασμένα και αντικειμενικά κριτήρια που ανταμείβουν τον εξοπλισμό υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και διασφαλίζουν την πλήρη και έγκαιρη υλοποίηση των έργων. Πέρα από την ΕΕ, θα αυξηθεί η χρήση προτύπων στρατηγικών δημόσιων συμβάσεων από έργα της Global Gateway. Το σχέδιο δράσης προβλέπει επίσης εκτίμηση επικινδυνότητας κυβερνοασφάλειας.

-Πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Για να επιταχυνθούν οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση για την παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη, η Επιτροπή θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ, ιδίως μέσω του Ταμείου Καινοτομίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα διαθέσει εγγυήσεις ελαχιστοποίησης των κινδύνων. Η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως την ευελιξία που παρέχει το τροποποιημένο προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης για τις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό τη στήριξη της παραγωγής ανεμογεννητριών στην ΕΕ.

-Δίκαιο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον. Για να διασφαλιστεί ότι ο τομέας της αιολικής ενέργειας μπορεί να λειτουργεί με ισότιμους όρους ανταγωνισμού, η Επιτροπή παρακολουθεί στενά πιθανές αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που ωφελούν ξένους παραγωγούς ανεμογεννητριών και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί εμπορικές συμφωνίες για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ξένες αγορές, προωθώντας παράλληλα την έγκριση ενωσιακών και διεθνών προτύπων για τον τομέα. Η Επιτροπή θα συνεργάζεται επίσης με επενδυτές για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση εμποδίων για επενδύσεις.

-Δεξιότητες. Οι μεγάλης κλίμακας συμπράξεις δεξιοτήτων για την ανανεώσιμη ενέργεια θα αποτελέσουν βασικό φόρουμ για την εκπόνηση έργων ανάπτυξης δεξιοτήτων. Με την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών, η Επιτροπή θα διευκολύνει επίσης τη δημιουργία ευρωπαϊκών ακαδημιών δεξιοτήτων της βιομηχανίας των μηδενικών καθαρών εκπομπών —συμπεριλαμβανομένης ειδικής ακαδημίας για τον τομέα της αιολικής ενέργειας, που αποσκοπεί να στηρίξει τις δράσεις των κρατών μελών για την αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανειδίκευση των εργαζομένων. Οι ακαδημίες θα αναπτύξουν μαθησιακό περιεχόμενο και υλικό και θα θέσουν ως στόχο την κατάρτιση 100.000 εκπαιδευόμενων εντός τριών ετών από την ίδρυσή τους.

-Συμμετοχή του κλάδου και δεσμεύσεις των κρατών μελών. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη και τον κλάδο της αιολικής ενέργειας για έναν χάρτη αιολικής ενέργειας της ΕΕ με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών που επιτρέπουν στον ευρωπαϊκό κλάδο αιολικής ενέργειας να παραμένει ανταγωνιστικός.

Νέο όραμα για την επιτάχυνση της εγκατάστασης υπεράκτιας αιολικής ενέργειας

Η υπεράκτια αιολική ενέργεια αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια κατά τα επόμενα έτη. Με βάση τη στρατηγική του 2020 για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα κράτη μέλη συμφώνησαν πρόσφατα φιλόδοξους νέους στόχους για την παραγωγή υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2050, με ενδιάμεσους στόχους έως το 2030 και το 2040 για καθεμία από τις πέντε θαλάσσιες λεκάνες της ΕΕ.

Το 2022, η σωρευτική υπεράκτια εγκατεστημένη ισχύς της ΕΕ-27 ανήλθε σε 16,3 GW. Αυτό σημαίνει ότι για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των 111 GW για τα οποία δεσμεύτηκαν τα κράτη μέλη και της ισχύος του 2022, πρέπει να εγκαθιστούμε σχεδόν 12 GW/έτος κατά μέσο όρο, δηλαδή 10 φορές περισσότερο από τα νέα 1,2 GW που εγκαταστάθηκαν πέρυσι.

Γι’ αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή διπλασιάζει τις προσπάθειές της για τη στήριξη ειδικά του τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθορίζοντας πρόσθετες δράσεις για: ενίσχυση των υποδομών δικτύου και της περιφερειακής συνεργασίας, επιτάχυνση της αδειοδότησης, διασφάλιση ολοκληρωμένου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών, συνέχιση της έρευνας και της καινοτομίας και ανάπτυξη αλυσίδων εφοδιασμού και δεξιοτήτων.

Ιστορικό

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν βασική συνιστώσα του σχεδίου της ΕΕ για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και του σχεδίου REPowerEU για την ανάκτηση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και τον τερματισμό των εισαγωγών ρωσικών ορυκτών καυσίμων το συντομότερο δυνατό. Η ΕΕ έχει θέσει νομοθετικούς στόχους για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας μέσω της αναθεωρημένης οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο πλαίσιο της νομοθετικής δέσμης Fit for 55, και διευκολύνει την επίτευξη αυτών των στόχων μέσω του αναθεωρημένου κανονισμού ΔΕΔ-Ε που ενισχύει το πλαίσιο για διασυνοριακά έργα, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων δικτύων. Κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών, η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά της να αναπτύσσει και να παράγει στο εσωτερικό της τις καθαρές τεχνολογίες που καθιστούν δυνατή αυτήν τη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένης της χερσαίας και της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Νωρίτερα φέτος, η Επιτροπή παρουσίασε το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας και πρότεινε ιδίως την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών και την πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες με σκοπό τη στήριξη της εγχώριας παραγωγικής ικανότητας τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών.

Δηλώσεις

-“Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να πετύχει χωρίς ισχυρή βιομηχανική βάση. Πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε όλοι οι τομείς να μπορούν να λειτουργούν σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον που τους επιτρέπει να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας για το κλίμα και την ενέργεια. Η δέσμη αυτή θα βοηθήσει τον ευρωπαϊκό τομέα της αιολικής ενέργειας να αναπτυχθεί στην Ευρώπη και να ανταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο, περιορίζοντας έτσι τις εξαρτήσεις από εξωτερικούς προμηθευτές και δημιουργώντας πράσινες θέσεις εργασίας για τους εργαζόμενους”.

Maroš Šefčovič, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τις Διοργανικές Σχέσεις και τη Διερεύνηση Προοπτικών 

-Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να ηγηθεί της ενεργειακής μετάβασης και να αδράξει την ευκαιρία να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη και πράσινες θέσεις εργασίας. Ο τομέας της αιολικής ενέργειας είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη των στόχων μας για καθαρή ενέργεια και για το κλίμα, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι μπορεί να επιχειρεί σε ένα δίκαιο και υποστηρικτικό περιβάλλον. Δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε με τα κράτη μέλη και τον κλάδο για να υλοποιήσουμε τους νομοθετικούς μας στόχους στην πράξη. Χάρη στις δράσεις που καθορίζουμε σήμερα, ο τομέας της αιολικής ενέργειας θα παραμείνει ισχυρός παράγοντας της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη”.

κ. Κάντρι Σίμσον, επίτροπος Ενέργειας

Ερωτήσεις και απαντήσεις για το Ευρωπαϊκό Πακέτο Αιολικής Ενέργειας

Γιατί η Επιτροπή προτείνει μια νέα πρωτοβουλία για τη στήριξη του αιολικού τομέα;

Η τρέχουσα κατάσταση στον ευρωπαϊκό τομέα αιολικής ενέργειας απαιτεί άμεση δράση από την Επιτροπή σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία. Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 200 GW αιολικής ενέργειας έχουν εγκατασταθεί στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων 16 GW υπεράκτιων. Αυτές οι εγκαταστάσεις παρείχαν το 16% της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ που παράγεται το 2022. Το μεγαλύτερο μέρος του απαραίτητου εξοπλισμού έχει παραδοθεί από ευρωπαίους κατασκευαστές, οι οποίοι είναι επίσης ισχυροί παίκτες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, ο κλάδος αντιμετωπίζει πλέον δυσκολίες για να λειτουργήσει κερδοφόρα και ανταγωνιστικά.

Όπως δήλωσε η Πρόεδρος von der Leyen στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο, παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει μια ευρωπαϊκή ιστορία επιτυχίας, ο αιολικός τομέας της ΕΕ αντιμετωπίζει επί του παρόντος έναν μοναδικό συνδυασμό προκλήσεων που επιβράδυναν τον ρυθμό προόδου.

Ειδικότερα, οι εγκαταστάσεις παραγωγής του κλάδου δεν χρησιμοποιούνται επί του παρόντος λόγω της αργής ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας και των δυσκολιών ακριβούς πρόβλεψης της ζήτησης για ανεμογεννήτριες στην ΕΕ. Το υπάρχον χάσμα μεταξύ των στόχων του 2030 και της πραγματικής ανάπτυξης, που προκαλείται κυρίως από πολύπλοκες και αργές διαδικασίες αδειοδότησης, δημιουργεί αβεβαιότητα στους κατασκευαστές και περιπλέκει τον σχεδιασμό παραγωγής και επενδύσεων.

Δεύτερον, η δύσκολη πρόσβαση στις πρώτες ύλες, ο υψηλός πληθωρισμός και οι αλλαγές στις τιμές των εμπορευμάτων, σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων και την περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, έχουν διαβρώσει την οικονομική θέση των κατασκευαστών. Τρίτον, ο σχεδιασμός εθνικών διαγωνισμών για την υποστήριξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε τιμές, αλλά δεν επιβραβεύει κατάλληλα τα υψηλά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα των ευρωπαϊκών προϊόντων. Οι αρνητικές προσφορές χωρίς ανώτατο όριο και οι ανεπαρκείς ποινές για μη εκτέλεση ενδέχεται επίσης να δημιουργήσουν κινδύνους για την πλήρη και έγκαιρη παράδοση των έργων.

Επιπλέον, η πίεση από διεθνείς ανταγωνιστές όπως η Κίνα αντιπροσωπεύει μια αυξανόμενη πρόκληση για την αιολική βιομηχανία της ΕΕ. Ορισμένες από αυτές τις μη ευρωπαϊκές εταιρείες επωφελούνται από συγκεκριμένα πλεονεκτήματα που συνδέονται με την κάθετη ολοκλήρωσή τους, την κυριαρχία στην εγχώρια αγορά τους ή τις ελκυστικές χρηματοοικονομικές συνθήκες. Ενώ ο ανταγωνισμός τονώνει την καινοτομία και τις βελτιώσεις προϊόντων, ένα άνισο παιχνίδι θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τους κατασκευαστές αιολικού εξοπλισμού της ΕΕ και ακόμη και να μειώσει την ανταγωνιστικότητά τους. Τέλος, οι κίνδυνοι σχετικά με την έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα της αιολικής παραγωγής, όπως χειριστές πλοίων, γερανών ή βαρέων ανελκυστήρων, ενδέχεται να παρεμποδίσουν την απαραίτητη αύξηση της ευρωπαϊκής παραγωγικής ικανότητας.

Τα τελευταία χρόνια, και ειδικά το 2022, όλοι οι μεγαλύτεροι ευρωπαίοι κατασκευαστές ανεμογεννητριών ανέφεραν σημαντικές απώλειες λειτουργίας. Επιπλέον, αν και το 2022 εγκαταστάθηκαν ένα ρεκόρ 16 GW (47% περισσότερο από το 2021), ο ρυθμός αυτός είναι πολύ χαμηλότερος από τα 37 GW ετησίως που απαιτούνται για την επίτευξη της προβλεπόμενης συνεισφοράς της αιολικής ενέργειας στον στόχο της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030, ο οποίος ακολουθεί η αναθεώρηση Fit for 55 έχει πλέον αυξηθεί στο 42,5% με φιλοδοξία να φτάσει το 45%.

Αυτή η κατάσταση απαιτεί άμεση δράση, γι’ αυτό η Επιτροπή προτείνει αυτό το πακέτο που περιλαμβάνει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια και μια ανακοίνωση για την υλοποίηση των φιλοδοξιών της ΕΕ για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας .

Πώς σκοπεύει η Επιτροπή να επιταχύνει την ανάπτυξη αιολικής ενέργειας στην ΕΕ;

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή έχει πρωτοστατήσει σε διάφορες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του ζητήματος των αργών διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως την αναθεώρηση του κανονισμού ΔΕΔ-Ε , την αναθεώρηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς και την έγκριση έκτακτης ανάγκης κανόνες σχετικά με τις αδειοδοτήσεις κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης το 2022. Επιπλέον, έχει καταθέσει τον νόμο Net-Zero Industry Act για να επιταχύνει τη χορήγηση αδειών για έργα παραγωγής τεχνολογίας καθαρού μηδενισμού.

Αυτό το Σχέδιο Δράσης στοχεύει στην ταχεία εφαρμογή της νομοθεσίας που τίθεται σε ισχύ τώρα, για να διασφαλίσει ότι θα γίνει πραγματικότητα επί τόπου και ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι μας. Με το πακέτο Wind, διπλασιάζουμε τώρα τις προσπάθειές μας να επιταχύνουμε την ανάπτυξη μέσω αυξημένης προβλεψιμότητας και ταχύτερης αδειοδότησης. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας «Accele-RES», η Επιτροπή θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην ταχεία εφαρμογή των διατάξεων αδειοδότησης της αναθεωρημένης οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με ιδιαίτερη έμφαση στην ψηφιοποίηση των εθνικών διαδικασιών αδειοδότησης. Θα υποστηρίξει επίσης οικονομικά την εκπαίδευση των εθνικών αρχών αδειοδότησης και θα παρέχει επικαιροποιημένες συστάσεις και καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με την αδειοδότηση, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, τα κράτη μέλη αναμένεται να αυξήσουν την ορατότητα στον αγωγό του αιολικού έργου μέσω δεσμεύσεων αιολικής ενέργειας, δημοσίευσης των ενδιάμεσων χρονοδιαγραμμάτων δημοπρασιών και μακροπρόθεσμων σχεδίων για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης στενά με τα κράτη μέλη για τη βελτίωση του σχεδιασμού των δημοπρασιών, οι οποίες στέλνουν επενδυτικά μηνύματα σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και έχουν κεντρική σημασία για τη διασφάλιση της κερδοφορίας του κλάδου. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα ενθαρρυνθούν να συμπεριλάβουν αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια σχετικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και την κατοικία δεδομένων, τη βιωσιμότητα και την προστασία της θαλάσσιας λεκάνης μεταξύ άλλων, καθώς και μέτρα για τη μεγιστοποίηση του ποσοστού εκτέλεσης των έργων. Μετά από διάλογο με τις εθνικές αρχές και την αιολική βιομηχανία, η Επιτροπή θα υποβάλει συστάσεις και καθοδήγηση έως τα τέλη Μαρτίου 2024. Τέλος, η Επιτροπή θα αυξήσει επίσης τη χρήση στρατηγικών προμηθειών στο πλαίσιο του Global Gateway. Αυτό θα διασφαλίσει ότι τα έργα παραδίδονται σύμφωνα με υψηλά περιβαλλοντικά, κοινωνικά πρότυπα και πρότυπα διακυβέρνησης και θα επιτρέψει στους εργολάβους και τους παραγωγούς που πληρούν αυτά τα πρότυπα να βρουν μια βιώσιμη επιχειρηματική υπόθεση.

Νέα μέτρα ορίζονται επίσης ειδικά για τον υπεράκτιο τομέα στο πλαίσιο της ειδικής ανακοίνωσης. Τα κράτη μέλη στοχεύουν τώρα να εγκαταστήσουν 111 GW υπεράκτιας δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 – σχεδόν διπλάσιο από τον αρχικό στόχο των τουλάχιστον 60 GW που ορίστηκε στη στρατηγική της ΕΕ για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2020 . Η αύξηση της ανάπτυξης της υπεράκτιας αιολικής και της ωκεάνιας ενέργειας απαιτεί ενισχυμένη περιφερειακή συνεργασία, ιδίως σε υπεράκτια δίκτυα και διασυνοριακά έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει με καθοδήγηση σχετικά με την ανάλυση κόστους-οφέλους και τον επιμερισμό του κόστους για την τόνωση της βεβαιότητας των επενδυτών και τη διασφάλιση μιας περιφερειακής προσέγγισης των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων. Αυτό πρέπει να είναι συμβατό με άλλες θαλάσσιες οικονομικές δραστηριότητες καθώς και με περιβαλλοντικούς στόχους και στόχους προστασίας και αποκατάστασης της φύσης στη θάλασσα. Η Επιτροπή θα ασχοληθεί επίσης με τον ρόλο των λιμένων ως βασικό στοιχείο στην υπεράκτια αλυσίδα εφοδιασμού ενέργειας, μεταξύ άλλων με μια μελέτη για την αντιμετώπιση της ικανότητας των λιμένων να υποστηρίζουν την ταχεία ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πτήσεων χαρτογραφώντας, κατηγοριοποιώντας και ιεραρχώντας τις ανάγκες λιμενικής υποδομής που σχετίζονται στις υπεράκτιες αιολικές εξελίξεις.

Πώς θα βελτιώσει αυτό το σχέδιο δράσης την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τον τομέα;

Το δύσκολο γενικό πληθωριστικό και επιτοκιακό περιβάλλον, με συγκεκριμένες επιπτώσεις στον κλάδο των πρώτων υλών, καθώς και η συχνή ανάγκη παροχής προκαταβολικών εγγυήσεων για την εξασφάλιση συμβολαίων, επιδεινώνουν την ικανότητα του κλάδου της αιολικής παραγωγής να έχει πρόσβαση σε χρηματοδότηση υπό ελκυστικές συνθήκες.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η Επιτροπή θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ για τον τομέα, μεταξύ άλλων επεκτείνοντας τη δυνατότητα στήριξης για την παραγωγή αιολικής ενέργειας στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας, του αναθεωρημένου Στρατηγικού Σχεδίου Ενεργειακής Τεχνολογίας (Σχέδιο SET) , καθώς και μέσω του νεοσύστατου Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP) . Ειδικότερα, όσον αφορά το Ταμείο Καινοτομίας, η Επιτροπή θα διπλασιάσει τον προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση έργων παραγωγής καθαρής τεχνολογίας σε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένων έργων για την κατασκευή ανεμογεννητριών και των εξαρτημάτων τους στην επόμενη επικείμενη πρόσκλησή της.

Δεύτερον, μέχρι το τέλος του έτους, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αναπτύξει έναν ειδικό μηχανισμό εγγυήσεων για τα πιστωτικά ανοίγματα των εμπορικών τραπεζών σε βασικούς προμηθευτές της αιολικής βιομηχανίας. Τρίτον, τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες που παρέχονται από τους κανόνες του προσωρινού πλαισίου για την κρίση και τη μετάβαση για κρατικές ενισχύσεις για την υποστήριξη της αιολικής παραγωγής στην ΕΕ.

Τέλος, η Επιτροπή θα ενισχύσει τον συνεχιζόμενο διάλογό της με τα ενδιαφερόμενα μέρη, ιδίως τους μακροπρόθεσμους επενδυτές κεφαλαίων, στο πλαίσιο του Διαλόγου με τους Επενδυτές, για να εντοπίσει λύσεις που θα καταστήσουν την αιολική βιομηχανία της ΕΕ πιο ανταγωνιστική στην προσέλκυση επενδύσεων παγκοσμίως.

Πώς θα διασφαλίσει η Επιτροπή ότι ο αιολικός τομέας λειτουργεί σε ένα δίκαιο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον;

Ο ανταγωνισμός στον τομέα της αιολικής παραγωγής έχει αυξηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία χρόνια, ιδίως με τον αυξανόμενο ρόλο των κινεζικών εταιρειών στην εγχώρια αγορά τους και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πίεση του ανταγωνισμού μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού αιολικού τομέα, αλλά πρέπει να βασίζεται σε ίσους όρους ανταγωνισμού.

Για να διασφαλιστεί ότι ο αιολικός τομέας λειτουργεί σε ένα δίκαιο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, η Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία, θα κάνει πλήρη χρήση των εργαλείων που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων των μέσων εμπορικής άμυνας καθώς και των διεθνών προμηθειών Μέσο για τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των κατασκευαστών της ΕΕ στις ξένες αγορές. Σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει επίσης επαγρύπνηση έναντι των άμεσων ξένων επενδύσεων που απειλούν την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη.

Επιπλέον, θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε εμπορικές συμφωνίες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της αιολικής βιομηχανίας της ΕΕ και να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες του κλάδου στις συνεχείς διαπραγματεύσεις για νέες συμφωνίες, ενώ παράλληλα θα προωθούμε την υιοθέτηση των κοινοτικών και διεθνών προτύπων για την τομέα, μεταξύ άλλων μέσω του καθιερωμένου φόρουμ υψηλού επιπέδου για την ευρωπαϊκή τυποποίηση . Τα πρότυπα αποτελούν βασικό εργαλείο για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας, τη μείωση του κόστους και την επιτάχυνση της ανάπτυξης τεχνολογιών αιολικής ενέργειας στην αγορά στην ξηρά και στην υπεράκτια.

Πώς μπορεί η Επιτροπή να βοηθήσει ώστε να διασφαλιστεί ότι ο κλάδος διαθέτει το απαραίτητο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό;

Με την προβλεπόμενη αύξηση της ανάπτυξης αιολικής ενέργειας και των αντίστοιχων παραγωγικών δυνατοτήτων στην Ευρώπη, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι στην ΕΕ και ότι έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες. Τα τελευταία δύο χρόνια, η Επιτροπή υποστήριξε τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων δεξιοτήτων μεγάλης κλίμακας για το βιομηχανικό οικοσύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο πλαίσιο του Συμφώνου για τις Δεξιότητες . Η Επιτροπή ενθαρρύνει αυτές τις συμπράξεις να σχεδιάσουν έργα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό θα συμπληρώσει την πρόταση για τη δημιουργία ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης μέσω ακαδημιών net-zero που αποτελεί μέρος του νόμου περί Net-Zero Industry Act που συζητείται από τους συννομοθέτες.

Ποιος είναι ο ρόλος των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ και πώς σχεδιάζει η Επιτροπή να τον ενισχύσει; 

Οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι το κλειδί για την επίτευξη των στόχων μας για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 και το 2050, καθώς και για τη μείωση της εξάρτησης από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης δυναμικότητας θα προέρχεται από την αιολική ενέργεια, αλλά αναμένουμε επίσης να φτάσει το 1 GW εγκατεστημένης ισχύος από την ενέργεια των ωκεανών έως το 2030.

Νωρίτερα αυτό το έτος, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν σε νέους μακροπρόθεσμους στόχους για την ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με συνολική φιλοδοξία δυναμικότητας παραγωγής 111 GW έως το 2030, που είναι σχεδόν διπλάσιο από τον στόχο για τουλάχιστον 60 GW που ορίζεται στο η στρατηγική της ΕΕ για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2020 Μέχρι το 2050 θα πρέπει να εγκατασταθούν περισσότερα από 300 GW υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για να επιτευχθούν αυτές οι φιλοδοξίες, η ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρέπει να επιταχυνθεί σημαντικά από 1,2 GW που εγκαθίστανται το 2022 σε 12 GW κατά μέσο όρο ετησίως έως το 2030, δηλαδή δέκα φορές περισσότερο.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εντείνει τη δράση για την υποστήριξη των νέων φιλοδοξιών για τον τομέα. Πρώτα και κύρια, θα προωθήσει την περιφερειακή συνεργασία σε σχέση με τις υποδομές και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, συμπεριλαμβανομένης της δημοσίευσης δημοπρασιών για υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και παρέχοντας καθοδήγηση για μια συγκεκριμένη ανάλυση κόστους-οφέλους και επιμερισμό κόστους για έργα υπεράκτιων δικτύων. Θα ενισχύσει επίσης την υποστήριξη προς τις εθνικές αρχές για την εφαρμογή επικαιροποιημένων διατάξεων για την αδειοδότηση βάσει του κανονισμού ΔΕΔ-Ε και της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και θα προσπαθήσει να συγκεντρώσει τα κράτη μέλη γύρω από περιφερειακά σχέδια επιτήρησης για υπεράκτιες υποδομές στο πλαίσιο των προσπαθειών μας να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών.