Εφορίες: οι αλλαγές σε ελέγχους και συναλλαγές με τους πολίτες

Αποκλειστικά ψηφιακή θα είναι η σχέση πολίτη Εφορίας από εδώ και στο εξής, γράφοντας έτσι τον επίλογο σε εικόνες του παρελθόντος με τις απίστευτες ουρές και την ταλαιπωρία για χιλιάδες φορολογούμενους. Ταυτόχρονα σφίγγει ο κλοιός γύρω από βραχύβιες εταιρίες «φαντάσματα» που ποτέ δεν πληρώνουν φόρους.

Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ προχωρούν στην υλοποίηση του οδικού χάρτη που έχουν προγραμματίσει, ο οποίος επιφέρει αφενός πολύ λιγότερη ταλαιπωρία για τους πολίτες και ταυτόχρονα ένα φορολογικό σύστημα πιο δίκαιο και κυρίως πιο αποτελεσματικό.

Μέσα από το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση, επιχειρείται μερική αλλαγή στον τρόπο διενέργειας των ελέγχων, με την θέσπιση πιο αυστηρών κανόνων, τόσο προς την πλευρά του ελεγχόμενου, όσο και του ελεγκτή, έτσι ώστε ο χρόνος διάρκειας ενός ελέγχου να είναι οριοθετημένος.

Την ίδια στιγμή μέσα από το νομοσχέδιο, γίνεται προσπάθεια να κλείσουν τα «παράθυρα» που εκμεταλλεύονταν κάποιες επιχειρήσεις, κυρίως εποχικές ώστε να αποφεύγουν την καταβολή των προβλεπόμενων φόρων. Προς αυτή την κατεύθυνση καθιερώνεται ο ενδιάμεσος προσδιορισμός φόρου για συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων, οι οποίες πληρώνουν μια δόση ΦΠΑ και στη συνέχεια εξαφανίζονται.

Παράλληλα νομοθετείται η αυτόματη συμπλήρωση και υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για περίπου 1 εκατ. φορολογούμενους με εισοδήματα αποκλειστικά από μισθούς και συντάξεις, ενώ καταργείται η προσκόμιση βιβλίων για έλεγχο από όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία.

Ας δούμε αναλυτικά τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου:

1.Προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις: Η διαδικασία σύνταξης και υποβολής φορολογικών δηλώσεων πρακτικά καταργείται για τους φορολογούμενους που έχουν εισοδήματα αποκλειστικά από μισθούς και συντάξεις (υπολογίζονται σε 1 εκατομμύριο πολίτες). Η φορολογική δήλωση προσυμπληρώνεται αυτόματα από την ΑΑΔΕ και οριστικοποιείται επίσης αυτόματα αν ο φορολογούμενος δεν διατυπώσει αντιρρήσεις εντός της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Σήμερα εφαρμόζεται μόνο η προσυμπλήρωση των εισοδημάτων από μισθούς και συντάξεις, αλλά δεν ισχύει η αυτόματη οριστικοποίηση της δήλωσης.

2.Κατάργηση υποχρέωσης προσκόμισης βιβλίων: Οι φορολογούμενοι που τηρούν βιβλία με βάση το απλογραφικό λογιστικό σύστημα (κυρίως επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις) απαλλάσσονται από την υποχρέωση να προσκομίζουν τα λογιστικά τους αρχεία στη φορολογική διοίκηση, εφόσον όλα τα σχετικά στοιχεία (έσοδα – έξοδα) διαβιβάζονται στην πλατφόρμα myDATA. Το προηγούμενο καθεστώς προβλέπει πρόστιμο ύψους 2.500 ευρώ για τη μη προσκόμιση των βιβλίων.

3.Παροχή πληροφοριών: Η προθεσμία για την παροχή των πληροφοριών, που ζητά η ΑΑΔΕ από τους φορολογούμενους, αυξάνεται από 5 σε 10 ημέρες.

4.Ψηφιοποίηση διαδικασιών – Κατάργηση αλληλογραφίας από και προς την ΑΑΔΕ: Η επικοινωνία της φορολογικής διοίκησης με τους φορολογούμενους θα γίνεται αποκλειστικά με ψηφιακά μέσα. Καταργείται η έγχαρτη αλληλογραφία που εφαρμόζεται έως σήμερα σε μεγάλο βαθμό. Όλα τα έγγραφα θα κοινοποιούνται με την ανάρτησή τους στο λογαριασμό που διαθέτει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ. Ο φορολογούμενος θα λαμβάνει μια ειδοποίηση στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο και θα εισέρχεται στο πληροφοριακό σύστημα με τους κωδικούς του για να λάβει γνώση του εγγράφου. Σημειώνεται πως η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται ήδη για μια σειρά ειδοποιήσεων της ΑΑΔΕ προς τον φορολογούμενο (π.χ. όταν εξοφλείται μια δόση της φορολογίας εισοδήματος η ΑΑΔΕ στέλνει email στον φορολογούμενο με το οποίο τον ειδοποιεί να μπει στο πληροφοριακό σύστημα για να «κατεβάσει» την απόδειξη πληρωμής της δόσης). Η επικοινωνία με τις «κλασικές» μεθόδους (επιστολές, επιδόσεις κλπ.) θα γίνεται μόνο κατ’ εξαίρεση, σε πολύ ειδικές περιπτώσεις.

Τα οφέλη

Το βασικό όφελος από την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, πέρα από την επιτάχυνσή τους, είναι η ακριβής αποτύπωσή τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αμφισβητηθούν δικαστικά ο χρόνος, η μορφή και το περιεχόμενο της επικοινωνίας, αποφορτίζοντας παράλληλα και τα Δικαστήρια.

Η τήρηση όλων των αρχείων της Φορολογικής Διοίκησης θα πρέπει να γίνεται και ψηφιακά ενώ ψηφιοποιείται παράλληλα το έγχαρτο αρχείο της ΑΑΔΕ που περιλαμβάνει τα έγγραφα που εκδίδει και λαμβάνει.

5.Γρηγορότερα η έκδοση φορολογικής ενημερότητας: Υιοθετείται η διαλειτουργικότητα μεταξύ των φορέων του Δημοσίου ώστε η ΑΑΔΕ να ενημερώνεται για την ύπαρξη ή μη ληξιπρόθεσμων οφειλών του πολίτη και αντίστοιχα να χορηγεί ή μη το πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας. Πρακτικά, με τη ρύθμιση αυτή κυρίως οι ΟΤΑ αλλά και άλλοι φορείς του Δημοσίου θα επικοινωνούν με την ΑΑΔΕ μόνο ηλεκτρονικά (αντί των επιστολών που ανταλλάσουν σήμερα), είτε για την απαγόρευση απόδοσης της ενημερότητας είτε για την άρση της απαγόρευσης αυτής. Έτσι, αντιμετωπίζονται περιπτώσεις π.χ. που ο φορολογούμενος έχει εξοφλήσει οφειλές προς το Δήμο αλλά δεν μπορεί να πάρει φορολογική ενημερότητα επειδή η ΑΑΔΕ δεν έχει ενημερωθεί για την εξόφληση.

6.Συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο για τους φορολογικούς ελέγχους:Τίθεται ανώτατο χρονικό όριο για την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου, κατ’ αρχήν ένα έτος από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου με δυνατότητα παράτασης για 6 μήνες αν εν τω μεταξύ έχει ξεκινήσει ο έλεγχος και άλλους 6 μήνες με την προϋπόθεση αν κατά το διάστημα αυτό είναι εφικτή η ολοκλήρωση του ελέγχου. Σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για την μέγιστη διάρκεια του ελέγχου, η οποία προσδιορίζεται από τους υπαλλήλους που τον διενεργούν.

7.Αποσαφηνίζονται επίσης οι έννοιες του μερικού, πλήρους, επιτόπιου ή απομακρυσμένου ελέγχου: Θεσπίζεται η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις που συντρέχει συνδυασμός κριτηρίων από τα οποία προκύπτει άμεσος και επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής (π.χ. εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις, ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα). Σήμερα, υπάρχει σε ισχύ σχετική διάταξη για προληπτικό προσδιορισμό του φόρου, η οποία όμως πρακτικά δεν εφαρμόζεται, καθώς αφορά μόνο περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη φυγής από τη χώρα. Τώρα πλέον, η διάταξη γίνεται πιο συγκεκριμένη και αποτελεσματική ως προς την εφαρμογή της. Η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου κρίθηκε απαραίτητη από την ΑΑΔΕ καθώς παρατηρείται συχνά το φαινόμενο εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις να λειτουργούν για λίγο χρονικό διάστημα και να κλείνουν από την μια μέρα στην άλλη χωρίς να αποδίδουν ούτε ένα ευρώ φόρο.

ΑΠΕ-ΜΠΕ