Εγκύκλιος: “ψαλίδι” στη χρηματοδότηση για αποκαταστάσεις από φυσικές καταστροφές

Της Ντίνας Καράτζιου/

Συστάσεις προς τις Περιφέρειες της χώρας να απευθύνονται για τα έργα αποκατάστασης υποδομών και δικτύων μετά από φυσικές καταστροφές  στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία δίνει με εγκύκλιο του το υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων, επισημαίνοντας μάλιστα, ότι εφόσον αυτά καλύπτονται από το ΠΔΕ, θα πρέπει, να περιορίζονται στα απαραίτητα έργα αποκατάστασης των ζημιών, λόγω των εξαιρετικά περιορισμένων εθνικών πόρων για το 2021.

Συστάσεις  για φειδωλή χρηματοδότηση και μόνο στοχευμένων δράσεων που χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους,  λόγω των αυστηρά περιορισμένων πόρων του ΠΔΕ,  ο προϋπολογισμός του οποίου ανέρχεται σε 750 εκατ. ευρώ  για το 2021, δίνει εγκύκλιος -οδηγός της Γενικής Γραμματείας Επενδύσεων & ΕΣΠΑ με θέμα την έγκριση και χρηματοδότηση του ΠΔΕ 2021 και τον προγραμματισμό Δαπανών ΠΔΕ 2022-2024.

Μόνο τα απαραίτητα έργα αποκατάστασης

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην εγκύκλιο, «δεδομένων των περιορισμένων πόρων του εθνικού ΠΔΕ, οι Φορείς στην πρότασή τους θα πρέπει να περιορίζονται στα απαραίτητα έργα αποκατάστασης ζημιών, δηλαδή μόνο στις εργασίες εκείνες που επαναφέρουν την κατεστραμμένη υποδομή σε κατάσταση λειτουργική και ασφαλή σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Σε περίπτωση που συντρέχουν οι προϋποθέσεις κινητοποίησης του ΤΑΕΕ, (Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης) η Περιφέρεια μπορεί να εξετάσει την δυνατότητα αξιοποίησης του κανονιστικού πλαισίου των ΕΔΕΤ (Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών & Επενδυτικών Ταμείων), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει».

Μοναδικό φυσικό φαινόμενο

Στην ίδια ενότητα της εγκυκλίου, καταγράφεται,  πριν από την προαναφερθείσα αναφορά, ότι «για την ένταξη νέων έργων άμεσης αποκατάστασης ζημιών σε υποδομές λόγω φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμοί, θεομηνίες, έντονα καιρικά φαινόμενα, δασικές πυρκαγιές), με σημαντικές επιπτώσεις για τις συνθήκες διαβίωσης, το φυσικό περιβάλλον ή την οικονομία της Περιφέρειας, απαιτείται η υποβολή πρότασης από την Περιφέρεια με τη συνολική αποτίμηση της ζημιάς για την πληγείσα περιοχή. Ειδικά όσον αφορά στις υδρομετεωρολογικές καταστροφές, προϋπόθεση αξιοποίησης της διαδικασίας του παρόντος κεφαλαίου, είναι οι Περιφέρειες να έχουν πληγεί από μοναδικό, φυσικό φαινόμενο, σημαντικό σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του προηγούμενου έτους»

 Οι προϋποθέσεις για να ενταχθούν έργα αποκατάστασης στο ΠΔΕ

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η πρόταση των Φορέων και εν προκειμένων των περιφερειακών αρχών που αιτούνται ένταξη χρηματοδότησης από το ΠΔΕ, αποστέλλεται στη Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων (ΔΔΕ) και στην Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού της Εφαρμογής ΕΥΣΕ της Εθνικής  Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ (ΕΑΣ).  Κατά την ίδια εγκύκλιο, η  πρόταση του εκάστοτε φορέα, θα πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά από  μία σειρά αποδεικτικών εγγράφων, τα οποία περιλαμβάνουν και «σύντομη περιγραφή της μετεωρολογικής κατάστασης που υπήρξε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή»,

–Κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από την Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας,

– Υποβολή πρότασης από τον Φορέα Χρηματοδότησης. Η υποβολή της πρότασης συνοδεύεται υποχρεωτικά από Τεχνικό Δελτίο στο οποίο περιγράφεται η πρόοδος υλοποίησης τυχόν σχετικών έργων αποκαταστάσεων από προγενέστερες φυσικές καταστροφές που χρηματοδοτήθηκαν από πιστώσεις του ΠΔΕ παρελθόντων ετών.

-Θα πρέπει να περιλαμβάνεται επίσης πίνακας κατηγοριοποίησης ζημιών και αναλυτικά στοιχεία των υποέργων που προτείνεται να χρηματοδοτηθούν, καθώς και υπεύθυνη δήλωση/βεβαίωση ότι τα υποέργα αυτά ή μέρος τους δεν έχουν προταθεί προς χρηματοδότηση σε άλλη ΣΑΕ.

Απαραίτητα παραρτήματα στο Τεχνικό Δελτίο Έργου αποτελούν:

-Εκθέσεις/Αυτοψίες ζημιών

-Σύντομη περιγραφή της μετεωρολογικής κατάστασης που υπήρξε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, όπου αυτή προβλέπεται, σε σχέση με τις ζημίες

-Περιγραφή της ανάλυσης του κόστους αποκατάστασης άμεσης ζημίας (δεν περιλαμβάνεται η ασφαλισμένη ζημία και τα διαφυγόντα κέρδη)

-Χάρτης με σημειωμένες τις θέσεις των ζημιών δημόσιων υποδομών που χρήζουν αποκατάστασης

-Φωτογραφική τεκμηρίωση των θέσεων των ζημιών δημόσιων υποδομών που προτείνεται να αποκατασταθούν με βάση τις αυτοψίες με αναφορά στις παρεμβάσεις που περιγράφονται στις τεχνικές εκθέσεις αυτοψίας..

Η πρόταση αποστέλλεται εντός 7εβδομάδων από την πρώτη επέλευση ζημίας λόγω φυσικής καταστροφής. Η ΔΔΕ και η ΕΥΣΕ αξιολογούν την πληρότητα της πρότασης του Φορέα ή των Φορέων (εφόσον από το φυσικό φαινόμενο έχουν πληγεί περισσότερες της μιας Περιφέρειες) αιτούμενοι συμπληρωματικά στοιχεία/επικαιροποίηση της πρότασης όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Εφόσον η τελική πρόταση γίνει δεκτή το έργο εντάσσεται στο ΠΔΕ από τη ΔΔΕ.

Για την αποκατάσταση των καταστροφών από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Στην εγκύκλιο καταγράφεται ρητά ότι η υποβολή πρότασης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως σημαντική επίπτωση σε περιφερειακό επίπεδο θεωρείται η ζημιά που υπερβαίνει το 1,5% του Περιφερειακού ΑΕΠ. Σε περίπτωση που πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για αποστολή αίτησης προς το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ), η ΕΥΣΕ προβαίνει στην προβλεπόμενη διαδικασία για την κινητοποίηση του ΤΑΕΕ.

Εφόσον εκδοθεί σχετική απόφαση για κινητοποίηση του ΤΑΕΕ, οι Φορείς οφείλουν να ακολουθούν τις υποδείξεις της ΕΥΣΕ, προκειμένου να τηρηθούν οι διαδικασίες και οι κανόνες εκτέλεσης των επιδοτήσεων που χορηγεί το ΤΑΕΕ και να  καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για ορθή και εμπρόθεσμη υλοποίηση των επιλέξιμων έργων αποκατάστασης.

Μεταξύ των υποχρεώσεων των Φορέων είναι και η συνδρομή τους στην προετοιμασία της έκθεσης υλοποίησης που απαιτείται να αποσταλεί στο ΤΑΕΕ, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Η τήρηση των παραπάνω υποχρεώσεων είναι απαραίτητη προκειμένου να μην επιβληθούν δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις από την Επιτροπή προς τη χώρα μας.

Το dead line της απορρόφησης

Η οικονομική ενίσχυση από το ΤΑΕΕ θα πρέπει να έχει απορροφηθεί (υλοποίηση δαπανών) εντός 18  μηνών από την ημερομηνία εκταμίευσης του πλήρους ποσού της ενίσχυσης. Βάσει της  εγκυκλίου, οι Περιφερειακές Αρχές, θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα της ΕΥΣΕ, για την αποφυγή απώλειας κοινοτικών πόρων.