ΕΚΠΟΙΖΩ: δέκα «μαύρες τρύπες» στην αγορά ρεύματος και στο ράλι των αυξήσεων
ΕιδήσειςΕνέργειαΕπιχειρήσειςΈργαΕυρωπαϊκή ΈνωσηΟικονομίαΧρήμα 6 Σεπτεμβρίου 2021 ecotypos
Της Ντίνας Καράτζιου/
Δέκα «μαύρες τρύπες» στα συμβόλαια, τις χρεώσεις και τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, που συνδέονται με το ράλι των αυξήσεων καταγγέλλει η πλειοψηφία των καταναλωτών και κάνει λόγο για «υπέρογκους, πολύπλοκους και δυσνόητους λογαριασμούς ρεύματος».
Σε συνέντευξή της στο ecopress Νομικός, Αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Καταναλωτών – ΠΟΜΕΚ «Η Παρέμβαση» κ. Παναγιώτα Καλαποθαράκου, παρουσιάζει τα δέκα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να διορθωθούν και εξηγεί γιατί οι καταναλωτές ζητούν καθαρούς λογαριασμούς ρεύματος και πως μπορούν να προστατευτούν από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Η αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ υπογραμμίζει, ότι οι αρμόδιες αρχές πρέπει λάβουν μέτρα για μπει φρένο στο ράλι τιμών ρεύματος που έχει ξεκινήσει και υποστηρίζει, ότι οι προμηθευτές πρέπει να απορροφήσουν από την πλευρά τους ένα μεγάλο μέρος των αυξήσεων. Τονίζει την αναγκαιότητα διαφάνειας στις ρήτρες αναπροσαρμογής των τιμών και εξηγεί, πως οι ισχύοντες κανόνες για τη διαμόρφωση των τιμών δεν επιτρέπουν τη μετάβαση των καταναλωτών στη φθηνή ηλιακή και αιολική παραγωγή και στα οικονομικά οφέλη που αυτή προσφέρει. Διέξοδος κατά την κ. Καλαποθαράκου, είναι οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς να άρουν εμπόδια στην υιοθέτηση ΑΠΕ από τους καταναλωτές από ανανεώσιμη παραγωγή με ηλιακά πάνελ ή μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, ώστε να τους βοηθήσει να κάνουν σημαντικές οικονομίες στους λογαριασμούς ενέργειας.
«O καταναλωτής από παθητικός να γίνει ενεργός, «έξυπνος» καταναλωτής ενέργειας», λέει η Παναγιώτα Καλαποθαράκου στο ecopress, τονίζοντας ότι η λύση στο ράλι αυξήσεων τιμολογίων είναι η φθηνή ηλιακή και αιολική αυτοπαραγωγή ενέργειας από τους ίδιους τους πολίτες.
Ολόκληρη η συνέντευξη της Παναγιώτας Καλαποθαράκου
Σε πρόσφατη ημερίδα της ΕΚΠΟΙΖΩ αναφέρατε ότι το τελευταίο διάστημα οι καταγγελίες καταναλωτών αναφορικά με τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος παρουσίασαν αύξηση. Για ποιο λόγο; Και τι καταγγέλλει η πλειοψηφία των καταναλωτών;
«Η συστηματική ενασχόληση της ΕΚΠΟΙΖΩ με τα θέματα της ενέργειας έχει αναδείξει λεπτομερώς τα προβλήματα που αναφύονται στον συγκεκριμένο χώρο και ειδικότερα αναφορικά με τους αυξημένους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος που πολλοί καταναλωτές αδυνατούν να πληρώσουν δεδομένου ότι, πέραν των άλλων, εμπεριέχουν και πολλές άσχετες χρεώσεις με την κατανάλωση ρεύματος. Το 40-50% αφορά στις λεγόμενες ρυθμιζόμενες χρεώσεις, Δημοτικά Τέλη, ΕΡΤ και διάφορους φόρους. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε πρόσφατη έρευνα της ΕΚΠΟΙΖΩ την άνοιξη του 2021, το 96,3% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι, επιθυμούν καθαρούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και πρέπει να περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Ειδικότερα, ένα υψηλό ποσοστό καταναλωτών καταγγέλλει:
- Υπέρογκους, πολύπλοκους και δυσνόητους λογαριασμούς ρεύματος, με πλήθος άσχετων χρεώσεων
- Υψηλές χρεώσεις με βάση την Ο.Τ.Σ., η όπως σήμερα λέγεται Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς –ΤΕΑ
- Πλημμελής παροχή υπηρεσιών με προβλήματα, όπως ελλιπείς υπηρεσίες εξυπηρέτησης πελατών, εκ μέρους των προμηθευτών ενέργειας
- Ελλιπής ή μη σαφής προσυμβατική ενημέρωση
- Συμβάσεις δυσνόητες/πολυσέλιδες με “ψιλά γράμματα”
- Με τον ΔΕΔΔΗΕ προβλήματα όπως, βλάβες/συχνές διακοπές, λανθασμένη καταμέτρηση, αυξομειώσεις της τάσης, άρνηση αποζημίωσης
- Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές. Παραπλάνηση των καταναλωτών σε σχέση με τα προσφερόμενα προγράμματα ενέργειας
- Ρύθμιση Οφειλής. Αδυναμία να αποπληρώσουν τους υπέρογκους λογαριασμούς και την επιθυμία να αιτηθούν τη ρύθμιση των οφειλών τους
- Διακοπή Ρεύματος. Μεγάλο είναι και το ποσοστό των καταναλωτών, που καταγγέλλουν, είτε ότι, οι προμηθευτές δεν δέχονται τους προτεινόμενους διακανονισμούς, είτε ότι, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στους διακανονισμούς τους, λόγω της πανδημίας και των ιδιαίτερων συνθηκών , είτε ότι, αποβάλλονται αδικαιολόγητα από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου, με αποτέλεσμα τη διακοπή του ρεύματος
- Οι εισπρακτικές εταιρείες απειλούν με τρόπο μη σύννομο, χωρίς να τηρούν τη νομοθεσία και πιέζουν ακόμα και για μικρά ποσά».
Το γεγονός ότι οι τιμές χονδρεμπορικής αγοράς έσπασαν κάθε ρεκόρ το περασμένο καλοκαίρι προμηνύει φουσκωμένους λογαριασμούς. Κάποιες πλευρές μιλούν ακόμη και αυξήσεις της τάξεως του 35 με 50%. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
«Είναι αδιανόητο να προχωρήσουν οι εταιρείες ενέργειας σε τόσο μεγάλες αυξήσεις. Οι προμηθευτές θα πρέπει να κάνουν διαχείριση ρίσκου, όχι όμως σε βάρος των καταναλωτών και να απορροφήσουν σε μεγάλο βαθμό τις αυξήσεις της χονδρικής.
Οι αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα έρχονται ως απότοκος της αυξημένης ζήτησης λόγω του παρατεταμένου καλοκαιρινού καύσωνα όσο και της ανοδικής πορείας των δικαιωμάτων ρύπων και των τιμών φυσικού αερίου που επηρεάζουν το κόστος παραγωγής ενέργειας. Υπό αυτές τις συνθήκες πως μπορεί να προστατευτεί ο καταναλωτής;
«Τα αρμόδια Υπουργεία και Αρχές θα πρέπει να βάλουν φρένο στις υπέρογκες αυξήσεις και να πάρουν μέτρα ώστε να απορροφηθούν σε μεγάλο βαθμό οι επικείμενες αυξήσεις. Η ΕΚΠΟΙΖΩ έχει ξεκινήσει συστηματικές ενέργειες για “καθαρούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος”, οι οποίοι να εμπεριέχουν μόνο χρεώσεις που αφορούν στην κατανάλωση ενέργειας, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να τους διαβάσει, κατανοήσει και να τους πληρώσει».
Οι εταιρείες προμήθειας ρεύματος, ακόμη και των καθετοποιημένων ομίλων, τονίζουν ότι αγοράζουν στις ακριβές τιμές της χονδρεμπορικής και ενεργοποιούνται οι ρήτρες αναπροσαρμογής, μετακυλίοντας το αυξημένο κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς, στους καταναλωτές. Πρόκειται για προφάσεις εν αμαρτίαις; Ποια είναι η θέση της ΕΚΠΟΙΖΩ;
«Οι ρήτρες αναπροσαρμογής που προβλέπουν οι προμηθευτές ενέργειας είναι ένα πολύ σημαντικό και ακανθώδες θέμα, η ΕΚΠΟΙΖΩ από την μέχρι τώρα ενασχόλησή της με αυτό το θέμα, έχει διαπιστώσει ότι υπάρχει αδιαφάνεια με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να μην είναι σε θέση να προβλέψει τις μελλοντικές αναπροσαρμογές. Οι αναπροσαρμογές πρέπει να υπακούουν στους κανόνες διαφάνειας όπως επιτάσσει η νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή. Συνεπώς θα πρέπει να επιβληθεί η διαφάνεια στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν οι καταναλωτές εξακολουθούν να επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις τιμές του φυσικού αερίου και του άνθρακα, λόγω των σημερινών κανόνων για τη διαμόρφωση των τιμών, οι οποίοι δεν επιτρέπουν τη μετάβαση των καταναλωτών στη φθηνή ηλιακή και αιολική παραγωγή και στα οικονομικά οφέλη που αυτή προσφέρει. Ο λόγος είναι ότι, για κάθε ώρα καθημερινά, οι αγορές ενέργειας καθορίζουν την αναμενόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και τις ανάγκες από πλευράς προσφοράς. Εάν η παροχή από φθηνότερη ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών της ζήτησης, η υπόλοιπη ζήτηση πρέπει να καλυφθεί με ακριβότερη ηλεκτρική ενέργεια με βάση τα ορυκτά. Λόγω των κανόνων όπως ισχύουν, ο ακριβότερος σταθμός παραγωγής ενέργειας ,που απαιτείται υποχρεωτικά ώστε να καλύψει ολόκληρη τη ζήτηση καθορίζει την τιμή στην οποία αγοράζεται ηλεκτρική ενέργεια από τους προμηθευτές από όλες τις μονάδες παραγωγής ενέργειας (αρχή της οριακής τιμής).
Εν προκειμένω, θα πρέπει να υιοθετηθούν άμεσα λύσεις για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, όπως η Ε.Ε. ενέκρινε, απαιτεί υψηλότερα μερίδια ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση. Το φορολογικό σύστημα για τα ενεργειακά προϊόντα πρέπει επίσης να στηρίζει την πράσινη μετάβαση παρέχοντας τα κατάλληλα κίνητρα. Η παραγωγή και η χρήση ενέργειας ευθύνονται για το 75 % των εκπομπών της ΕΕ, ως εκ τούτου, η επιτάχυνση της μετάβασης σε ένα πιο οικολογικό ενεργειακό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας, μέσω ειδικών στόχων για τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις μεταφορές, τη θέρμανση και ψύξη, τα κτίρια και τη βιομηχανία. Η ΡΑΕ πρέπει να παρακολουθεί στενά τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας για να αποτρέψει αδικαιολόγητες αυξήσεις των τιμών. Οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να άρουν τα υπάρχοντα εμπόδια στην υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τους καταναλωτές από ανανεώσιμη παραγωγή με ηλιακά πάνελ ή μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, ώστε να τους βοηθήσει να κάνουν σημαντικές οικονομίες στους λογαριασμούς ενέργειας. Ενώ η αύξηση του ποσοστού συνδυασμού παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να μειώσει τις τιμές χονδρικής, εξακολουθούμε να πληρώνουμε για φυσικό αέριο και άνθρακα επειδή επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ορίζεται η οριακή τιμή και έτσι οι καταναλωτές δεν έχουν αισθανθεί το πλήρες όφελος αυτής της τάσης. Οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να επανεξετάσουν το υπάρχον σύστημα τιμών, ώστε να ανταποκρίνεται στον θετικό αντίκτυπο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
Η Πράσινη Συμφωνία και κατ΄ επέκταση η ενεργειακή μετάβαση έχει στη κορυφή των προτεραιοτήτων την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας. Παρά τη στόχευση, οι στρεβλώσεις στην αγορά ενέργειας στη χώρα είναι υπαρκτές; Πως δικαιολογείται αυτό το οξύμωρο;
«Δυστυχώς και στο χώρο της ενέργειας υπάρχουν σοβαρές στρεβλώσεις στη χώρα μας. Συχνά παραβιάζεται η νομοθεσία (αθέμιτες και επιθετικές πρακτικές, έλλειψη προσυμβατικής ενημέρωσης, καταχρηστικοί οροι στις συμβάσεις κτλ). Πολλά από αυτά τα θέματα τα έχουμε καταγγείλει στα αρμόδια Υπουργία και Αρχές, αλλά και στη Δικαιοσύνη. Αναφορικά με την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας που η Πράσινη Συμφωνία για την ενεργειακή μετάβαση όντως την έχει θέσει στην κορυφή των προτεραιοτήτων της, η χώρα μας υστερεί σημαντικά.Η ΕΚΠΟΙΖΩ έχει καταθέσει στα αρμόδια Υπουργεία και Αρχές συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του μείζονος κοινωνικού προβλήματος της ενεργειακής φτώχειας. Επίσης μέσω της συμμετοχής της (δείτε εδώ) στο πρώτο Συνέδριο Ενεργειακής Φτώχειας στην Ελλάδα το οποίο διοργανώθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, στο πλαίσιο του Έργου STEP-IN, ανέδειξε στην παρουσίασή της τα ζητήματα της ενεργειακής φτώχειας από την σκοπιά της κοινωνικής πρόκλησης και χάραξης μιας βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής προς όφελος των καταναλωτών.Δείτε στα πρακτικά του συνεδρίου τις θέσεις της Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. στις σελίδες 129-149. Πρακτικά Συνεδρίου».
Η δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ για την αναμόρφωση των τιμολογίων, πήρε παράταση. Οι προτάσεις της ΡΑΕ βρήκαν σοβαρές αντιστάσεις στους παρόχους ρεύματος. Η ΕΚΠΟΙΖΩ λαμβάνει μέρος στην υπό εξέλιξη δημόσια διαβούλευση; Κι αν ναι τι προτείνει;
«Η ΕΚΠΟΙΖΩ συμμετέχει στην διαβούλευση μελετά το θέμα και όταν ολοκληρώσει τις προτάσεις/θέσεις της θα τις δημοσιοποιήσει».
Οι δράσεις της ΕΚΠΟΙΖΩ στον τομέα της ενέργειας είναι πολλές και πολυδιάστατες. Ποια είναι τα κυρίαρχα συμπεράσματα από αυτές;
«Διαπιστώνουμε ότι υπάρχει τεράστιο έλλειμμα ενημέρωσης των καταναλωτών για τα ενεργειακά τους δικαιώματα και συνάμα η λειτουργία της απελευθερωμένης πλέον αγοράς ενέργειας παρουσιάζει σοβαρές στρεβλώσεις, ενώ και η εποπτεία της αγοράς είναι ανεπαρκής και αναποτελεσματική. Συμπερασματικά συνεπώς καταλήγουμε ότι, η προστασία του καταναλωτή προς μία ποιοτικότερη ενεργειακή διαβίωση, με κύριο γνώμονα την ενημέρωσή του, το σεβασμό των δικαιωμάτων του, αλλά και των αναγκών του, είναι επιτακτική ανάγκη, σε μια νέα εποχή ενέργειας όπως ευρωπαϊκά διαμορφώνεται. Θεωρούμε ότι χρειάζονται συστηματικές συνεργασίες και συνέργειες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (Ενώσεις Καταναλωτών, αρμόδια Υπουργεία, Ρυθμιστική Αρχη Ενέργειας- ΡΑΕ και κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς της αγοράς), ώστε ο καταναλωτής από παθητικός να γίνει ενεργός, «έξυπνος» καταναλωτής ενέργειας, να αναζητά ενεργειακές λύσεις με όσο το δυνατό μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και να απολαμβάνει εν τέλει μία ποιοτικότερη διαβίωση με σημαντικές εξοικονομήσεις σε ενέργεια και χρήμα, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εναρμόνιση με τους στρατηγικούς στόχους της Ε.Ε. Η ΕΚΠΟΙΖΩ εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση».
