Έκθεση ΟΟΣΑ: ασθμαίνοντας η Ελλάδα στην πράσινη μετάβαση

Της Ντίνας Καράτζιου/

Με πολλά μελανά σημεία, αλλά και σημειακές θετικές αναφορές, η έκθεση του ΟΟΣΑ στην οποία αξιολογούνται οι περιβαλλοντικές επιδόσεις της Ελλάδας, αναδεικνύει ότι η χώρα έχει μακρύ και δύσκολο δρόμο να διανύσει ακόμη προς την ολοκλήρωση των στόχων της πράσινης ανάπτυξης.

Με σοβαρά προβλήματα και αγκυλώσεις προχωρά η χώρα προς την πράσινη μετάβαση. Η έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τη δεκαετία 2009-2019, που αφορά την αξιολόγηση μίας σειράς περιβαλλοντικών επιδόσεων  της Ελλάδας καταγράφει τις χαμηλές επιδόσεις της Ελλάδας στη διαχείριση των απορριμμάτων, αναφέροντας ότι το 80% καταλήγει στην ταφή, σημειώνει υπέρβαση  των ατμοσφαιρικών ρύπων στις αστικές περιοχές με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.  Υπογραμμίζεται την έλλειψη ενός ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού και την χαμηλή επίδοση των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και του ελέγχου συμμόρφωσης.

Αξιολογείται ακόμη αρνητικά το ζήτημα της διαχείρισης των υδάτων, με αιχμή στην υπέρμετρη άντληση υδάτων για αρδευτικούς λόγους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει όπως αναφέρει σε συνθήκες λειψυδρίας. Διαπιστώνονται επίσης σοβαρές καθυστερήσεις έργων περιβαλλοντικής αιχμής και αναποτελεσματική χρήση των κοινοτικών κονδυλίων για υποδομές που σχετίζονται με το περιβάλλον, ενώ επικρίνεται η κυριαρχία των οδικών μεταφορών και συνακόλουθα ο γηραιός στόλος οχημάτων.  Επί τούτου, επικρίνεται η χώρα για έλλειψη σχεδίων για βιώσιμες αστικές μετακινήσεις ενώ η έκθεση κάνει λόγο για ελλιπή ανάπτυξη ήπιων μέσων μεταφοράς.

Επίσης διαπιστώνεται, ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα περιβαλλοντικών φόρων μεταξύ των χωρών του ΟΑΣΑ Καταγράφεται, ότι οι εν λόγω φόροι αυξήθηκαν ραγδαία φθάνοντας το 3,7% του ΑΕΠ το 2018. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, παρά την αυξημένη φορολογική επιβάρυνση της ενέργειας, η φορολογική διαφοροποίηση των καυσίμων και των χρήσεών τους δεν αντανακλά την κλιματική επιβάρυνση που προκύπτει από τη χρήση τους. Χαρακτηρίζονται επίσης μέτριες οι επιδόσεις της χώρας σε οικολογικές καινοτομίες. Ενώ σε χαμηλές πτήσεις επιδόσεων κινείται και η βιολογική γεωργία, καθώς καταγράφεται, ότι από το 2005 έως το 2018, η βιολογική γεωργία έχει επεκταθεί μόνο από το 7% στο 9% των αγροτικών εκτάσεων, παρά τη σημαντική οικονομική στήριξη από την ΕΕ.

Τέλος, σημειώνεται, ότι η Ελλάδα δεν έχει θεσπίσει ακόμη ένα ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας και δεν έχει σημειώσει πρόοδο ως προς την ενσωμάτωση των ζητημάτων βιοποικιλότητας σε κρίσιμους κλάδους της οικονομίας, όπως είναι ο τουρισμός, οι μεταφορές, η αλιεία και η γεωργία. Επισημαίνει επίσης, ότι έχουν υιοθετηθεί μόλις έξι σχέδια διαχείρισης που καλύπτουν μόλις το 2% των εκτάσεων του δικτύου Natura 2000 και τονίζεται ότι η αυθαίρετη δόμηση, ιδίως στις παράκτιες και δασικές περιοχές, εξακολουθεί να υφίσταται.

Θετικές επισημάνσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και βιοποικιλότητα

Αισιόδοξες προβλέψεις όσον αφορά την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων αφορά την ανάπτυξη των ΑΠΕ με έμφαση στην Αιολική και την Ηλιακή και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα  σε σχέση με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της χώρας.  Όπως αναφέρει, η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (κυρίως της αιολικής και της ηλιακής με χρήση φωτοβολταϊκών) Το 2018, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) αντιστοιχούσαν στο 13% της συνολικής παραγωγής πρωτογενούς ενέργειας και στο 31% της ηλεκτροπαραγωγής, υπερκεράζοντας τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (10% και 26% αντίστοιχα).

Αναφέρει ακόμη, ότι η χώρα πέτυχε τον στόχο για το 2020 που έθεσε η Οδηγία της ΕΕ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Επίσης στα θετικά καταγράφεται η κατάσταση διατήρησης των φυσικών ενδιαιτημάτων. Αναφέρεται ότι έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και είναι εν γένει θετική.  Η τελευταία έκθεση που συντάχθηκε σύμφωνα με την Οδηγία της ΕΕ περί οικοτόπων διαπιστώνει ότι οι περισσότεροι (63%) βρίσκονται σε ικανοποιητική κατάσταση.

Η δομή της αξιολόγησης

Η έκθεση αξιολόγησης Περιβαλλοντικών Επιδόσεων του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα περιλαμβάνει μία σειρά συστάσεων, ακτινογραφώντας προβλήματα και προοπτικές, λύσεις και διεξόδους που θα ομαλοποιήσουν την πορεία της χώρας στους κλιματικούς στόχους που έχουν τεθεί με το πλαίσιο και τις αρχές τη Πράσινης Συμφωνίας. Πέραν της γενικής αξιολόγησης, περιλαμβάνει τέσσερις θεματικές ενότητες με επιμέρους σχόλια και κριτικές αξιολόγησης, οι οποίες είναι οι εξής:

1.Διαχείριση Αποβλήτων και Υδάτων

2. Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Διαχείριση.

3.  Πράσινη Ανάπτυξη

4. Κλιματική Αλλαγή

5. Διατήρηση και αειφόρος χρήση της βιοποικιλότητας.

Ειδικότερα και σύμφωνα  με την προαναφερθείσα τομεακή αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων καταγράφονται τα εξής:

Διαχείριση Αποβλήτων και Υδάτων

Τα επόμενα βήματα που προτείνει ο ΟΟΣΑ  προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος στη διαχείριση των αποβλήτων και των Υδάτων είναι τα εξής:

• Κλείσιμο των παράνομων χωματερών και αποκατάσταση των χώρων στην αρχική τους κατάσταση. Κατασκευή εγκαταστάσεων για την επεξεργασία επικίνδυνων αποβλήτων. Z
• Έγκριση και υλοποίηση του εθνικού προγράμματος ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για την προστασία της δημόσιας υγείας.
•  Μείωση της διάχυτης ρύπανσης και ενθάρρυνση της αποταμίευσης νερού μέσα από γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα.
• Βελτίωση της επεξεργασίας αστικών λυμάτων σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΕΕ.

Οσον αφορά στους δείκτες αξιολόγησης της συγκεκριμένης ενότητας καταγράφονται τα εξής:

-Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει την Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία και εναρμόνισε τη νομοθεσία της με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Την τελευταία δεκαετία, έχει πραγματοποιήσει άλματα για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών και την επέκταση συστημάτων ευθύνης των παραγωγών. Το 2018 θεσπίστηκε φόρος που περιόρισε σημαντικά τη χρήση της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης.  Ωστόσο, το 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής (και είναι απίθανο να επιτευχθεί ο στόχος του 50% για την επαναχρησιμοποίηση/ανακύκλωση στην Ελλάδα έως το 2020. Στα μέσα του 2018, περισσότεροι από 50 χώροι διάθεσης αποβλήτων δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις της ΕΕ. Εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες ελλείψεις όσον αφορά τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.

-Οι εκπομπές και οι συγκεντρώσεις των βασικότερων ατμοσφαιρικών ρύπων έχουν μειωθεί, κυρίως χάρη στον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας, τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών και τη χρήση καθαρότερων καυσίμων. Σύμφωνα με τις εθνικές προβλέψεις, η χώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο για την τήρηση των δεσμεύσεών της σχετικά με τη μείωση των εκπομπών για το 2020 και το 2030 βάσει της Οδηγίας για τα εθνικά ανώτατα όρια εκποµπών.

-Εξακολουθούν να καταγράφονται ατμοσφαιρικοί ρύποι στις αστικές περιοχές που υπερβαίνουν τα όρια που τίθενται από την νομοθεσία της ΕΕ, με σοβαρές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία. Η Ελλάδα υστερεί στην ανάπτυξη ενός εθνικού προγράμματος ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

-Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει την Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία και εναρμόνισε τη νομοθεσία της με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Την τελευταία δεκαετία, έχει πραγματοποιήσει άλματα για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών και την επέκταση συστημάτων ευθύνης των παραγωγών. Το 2018 θεσπίστηκε φόρος που περιόρισε σημαντικά τη χρήση της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης. Ωστόσο, το 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής και είναι απίθανο να επιτευχθεί ο στόχος του 50% για την επαναχρησιμοποίηση/ανακύκλωση στην Ελλάδα έως το 2020. Στα μέσα του 2018, περισσότεροι από 50 χώροι διάθεσης αποβλήτων δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις της ΕΕ. Εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες ελλείψεις όσον αφορά τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.

-Η Ελλάδα διαθέτει πλούσιους πόρους γλυκών υδάτων, ωστόσο αναμένεται να ενταθούν τα ζητήματα λειψυδρίας λόγω της κλιματικής αλλαγής. Παρατηρείται υπέρμετρη άντληση γλυκών υδάτων εξαιτίας της άρδευσης, η οποία ευνοείται από τη μερική ανάκτηση του κόστους, τις μειωμένες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και τις διαρροές στο σύστημα διανομής νερού. Προϋποθέσεις για βιώσιμη διαχείριση των υδάτων θα ήταν: οι τιμές να καλύπτουν το κόστος εφοδιασμού και να αντανακλούν την ανεπάρκεια των υδάτων, σε συνδυασμό με αποτελεσματικά γεωργικά – περιβαλλοντικά μέτρα.

-Ένα ικανοποιητικό μερίδιο των υδάτινων μαζών έχουν καλή οικολογική και χημική κατάσταση. Υπάρχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας και τα περισσότερα ύδατα κολύμβησης είναι εξαιρετικής ποιότητας.

-Οι τάσεις όσον αφορά την άντληση και την ποιότητα των υδάτων θα πρέπει να αξιολογηθούν καλύτερα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις από τη διάχυτη ρύπανση και την εκτεταμένη άρδευση. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της χρήσης λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και υδάτινων πόρων στη γεωργία. Σε πολλά αστικά κέντρα δεν διασφαλίζεται κατάλληλη επεξεργασία των λυμάτων.

Περιβαλλοντική διακυβέρνηση και διαχείριση

Η πρόοδος που πρέπει να κάνει η Ελλάδα σ΄αυτόν τον τομέα συνίσταται στα εξής:

• Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και του συντονισμού μεταξύ όλων των επιπέδων της διοίκησης για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης.
• Βελτίωση της χωροταξίας σε τοπικό επίπεδο και περιορισμός της χρήσης ειδικών χωροταξικών καθεστώτων στις στρατηγικές επενδύσεις.
• Αύξηση του μεριδίου των προγραμματισμένων επιθεωρήσεων βάσει αξιολόγησης κινδύνου, ενίσχυση της ικανότητας κάθε αρμόδιας αρχής για την επιθεώρηση του περιβάλλοντος.
• Βελτίωση της παρακολούθησης της κατάστασης του περιβάλλοντος και της σχετικής πληροφόρησης

Οι κρίσεις που διατυπώνει σ αυτή την κατηγορία συνίσταται στα εξής:

-Το αποκεντρωμένο σύστημα διακυβέρνησης που παρέχει ισχυρή αυτονομία στις περιφέρειες και στους δήμους απαιτεί σαφέστερη κατανομή αρμοδιοτήτων και καλύτερο κάθετο συντονισμό.

-Ο νόμος του 2010 για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων συνέδεσε τις διαδικασίες εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αδειοδότησης και ολοκλήρωσε την ενσωμάτωση όλων των αδειοδοτήσεων στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Οι δραστηριότητες χαμηλής όχλησης εμπίπτουν στις συνήθεις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

– Έχουν εισαχθεί άδειες βασισμένες στην ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης για δραστηριότητες με υψηλό περιβαλλοντικό κίνδυνο και οι συνθήκες τους βασίζονται σε βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές.

-Χρησιμοποιείται τακτικά στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση σχεδίων και προγραμμάτων. Ωστόσο, η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλά μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ όσον αφορά την ποιότητα της εκτίμησης των επιπτώσεων των νόμων και κανονισμών. –Το Εθνικό Κτηματολόγιο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021, όμως όσα κενά υπάρχουν στον τοπικό χωροταξικό σχεδιασμό αντισταθμίζονται από καθεστώτα ειδικής αδειοδότησης. Η αυθαίρετη δόμηση εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα.

-Τα υψηλά ποσοστά μη συμμόρφωσης υπονομεύουν την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής.

-Οι περικοπές προσωπικού οδήγησαν σε μειωμένη παρακολούθηση της συμμόρφωσης σε εθνικό επίπεδο παρά την υψηλή μη συμμόρφωση (Διάγραμμα .

– Οι επιθεωρήσεις είναι αντιδραστικές και σπάνια προγραμματίζονται βάσει κινδύνου.

-Τα διοικητικά πρόστιμα είναι κατά μέσο όρο υψηλά, αλλά περίπου το ένα τρίτο παραμένουν απλήρωτα.

-Η συμμόρφωση και οι πράσινες πρακτικές προωθούνται όλο και περισσότερο: ο αριθμός των νέων πιστοποιήσεων ISO 140001 αυξήθηκε από 455 το 2009 σε 1 520 το 2017.

-Η χρήση χρηματοοικονομικών εγγυήσεων έναντι περιβαλλοντικών ζημιών είναι υποχρεωτική για δραστηριότητες υψηλού κινδύνου, αλλά στην πράξη μέχρι σήμερα περιορίζεται σε δραστηριότητες επικίνδυνων αποβλήτων

Πράσινη Ανάπτυξη

Πολλά και ουσιώδη βήματα πρέπει να κάνει η χώρα προς αυτό το κομμάτι, τα οποία  συνοψίζονται στα εξής:

• Αναθεώρηση της φορολογικής διαφοροποίησης των καυσίμων και των χρήσεών τους, ώστε οι τιμές των εκπομπών άνθρακα να δίνουν ένα συνεπές μήνυμα. Σταδιακό κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ των φόρων πετρελαίου και ντίζελ.
•  Εντοπισμός των περιβαλλοντικά επιζήμιων επιδοτήσεων και επιλογή κατά προτεραιότητα όσων πρόκειται να καταργηθούν σταδιακά.
•  Εναρμόνιση της φορολογίας των νέων και των παλαιών οχημάτων. Διαφοροποίηση του τέλους κυκλοφορίας σύμφωνα με τα όρια εκπομπών ρύπων πέραν του διοξειδίου του άνθρακα έως ότου το κόστος των διοδίων συνδεθεί με τα επίπεδα εκπομπών ρύπων των οχημάτων.
• Διασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης των ενωσιακών κονδυλίων για τις περιβαλλοντικές υποδομές.
•  Αξιολόγηση των επιδόσεων των ΔΕΚΟ όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων και ύδρευσης προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάκτηση του κόστους και η προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων.
• Αποκατάσταση της ισορροπίας των επενδύσεων υπέρ του σιδηροδρόμου σε σχέση με τις οδικές μεταφορές. Υλοποίηση σχεδίων βιώσιμων αστικών μετακινήσεων και ανάπτυξη ήπιων μέσων μεταφοράς

Στις κρίσεις που διατυπώνονται για τη χώρα, αναφέρονται τα εξής:

-Τα έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους αυξήθηκαν ραγδαία φθάνοντας το 3,7% του ΑΕΠ το 2018, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ . Παρά την αυξημένη φορολογική επιβάρυνση της ενέργειας, η φορολογική διαφοροποίηση των καυσίμων και των χρήσεών τους δεν αντανακλά την κλιματική επιβάρυνση που προκύπτει από τη χρήση των καυσίμων.

-Η ιδιαίτερα ευνοϊκή μεταχείριση των ορυκτών καυσίμων υπονομεύει τα μηνύματα των υψηλότερων τιμών εκπομπών άνθρακα. Παραδείγματα τέτοιας ευνοϊκής μεταχείρισης είναι οι φοροαπαλλαγές για συγκεκριμένες βιομηχανικές χρήσεις άνθρακα, οι μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές για το πετρέλαιο θέρμανσης και οι επιδοτήσεις σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα.

– Το ντίζελ φορολογείται λιγότερο από το πετρέλαιο, παρόλο που είναι πιο ρυπογόνο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την άρση της απαγόρευσης κυκλοφορίας ντιζελοκίνητων οχημάτων στα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και τη θέσπιση κριτηρίων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στα τέλη κυκλοφορίας, ενθάρρυνε τις πωλήσεις των ντιζελοκίνητων οχημάτων. Τα σχεδιαζόμενα κλιμακούμενα τέλη βάσει της απόστασης ανάλογα με τις εκπομπές ρύπων των οχημάτων στους αυτοκινητόδρομους θα συνέβαλαν στην αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

-Ο στόλος οχημάτων στην Ελλάδα είναι από τους γηραιότερους στην Ευρώπη. Η οικονομική κρίση και τα μειωμένα τέλη κυκλοφορίας για παλαιότερα οχήματα αποτέλεσαν αντικίνητρα για την ανανέωσή του

-Οι δημόσιες επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος έχουν μειωθεί παρά τις σημαντικές πιστώσεις από την ΕΕ Την περίοδο 2007-2013, μόλις το 13% των πιστώσεων του Ταμείου Συνοχής δαπανήθηκε για το περιβάλλον. Οι χρηματοδοτήσεις αυξήθηκαν κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, ιδίως όσον αφορά τα απόβλητα, αλλά τα έργα έχουν καθυστερήσει λόγω ελλιπούς σχεδιασμού και περιορισμών ως προς την ικανότητα των φορέων. Η αποτελεσματική χρήση των ενωσιακών κονδυλίων είναι καίρια για την ανάκτηση του χαμένου εδάφους όσον αφορά τις περιβαλλοντικές υποδομές.

-Τα τιμολόγια για τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες θα πρέπει να διασφαλίζουν τη βιώσιμη χρηματοδότηση της παροχής υπηρεσιών. Τα τέλη ύδρευσης δεν αντανακλούν πλήρως το οικονομικό και το περιβαλλοντικό κόστος καθώς επίσης το κόστος των υδάτινων πόρων. Οι υψηλές δημόσιες δαπάνες για τη διαχείριση αποβλήτων δεν αντανακλώνται στα αποτελέσματα. Πρόσφατοι νόμοι προβλέπουν την ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών ύδρευσης και την τιμολόγηση των αποβλήτων βάσει επιδόσεων.

-Τα κοινωνικά τιμολόγια στοχεύουν να καταστήσουν περισσότερο προσιτές τις υπηρεσίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και ύδρευσης. Ωστόσο, δεν ήταν αποτελεσματικά ώστε να φθάσουν στους φτωχότερους, ενώ μειώνουν τις επενδυτικές δυνατότητες. Οι άμεσες πληρωμές, που δεν συνδέονται με τη χρήση ενέργειας ή νερού, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ζητημάτων και την προώθηση μιας περισσότερο αποδοτικής χρήσης των πόρων.

Οι επιδόσεις της Ελλάδας όσον αφορά τις οικολογικές καινοτομίες είναι μέτριες. Έχουν επιτευχθεί όμως και  σημαντικά έργα επίδειξης (Τήλος) Τα περιβαλλοντικά ζητήματα, η ενέργεια και οι μεταφορές αποτελούν προτεραιότητες της Στρατηγικής Έρευνας και Τεχνολογίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση 2014-2020, για την οποία έχουν διατεθεί 1,1 δισεκ. ευρώ σε ενωσιακά κονδύλια

Διατήρηση και αειφόρος χρήση της βιοποικιλότητας

Οι συστάσεις του ΟΟΣΑ για το κεφαλαιώδες ζήτημα της βιοποικιλότητας συνίστανται στα εξής:

* Ολοκλήρωση της χαρτογράφησης και της αξιολόγησης των οικοσυστημικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις. Ενημέρωση του «κόκκινου καταλόγου» των απειλούμενων ειδών.

* Ολοκλήρωση των σχεδίων διαχείρισης για όλες τις προστατευόμενες περιοχές με ισχύ νόμου και επαρκείς πόρους για την υλοποίησή τους.

*  Υποστήριξη των δήμων για την αποτελεσματική υλοποίηση τοπικών χωρικών σχεδίων που ενσωματώνουν το σχετικό με τη βιοποικιλότητα προβληματισμό. Ανάπτυξη ενός στρατηγικού πλαισίου πολιτικής για τις πράσινες υποδομές

*Υποστήριξη πρωτοβουλιών για το βιώσιμο τουρισμό και προώθηση μορφών θεματικού τουρισμού εναρμονισμένων με την προστασία και τη διατήρηση των φυσικών πόρων.

* Συνδρομή στους αγρότες για την υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς τη βιοποικιλότητα και ανάπτυξη περιοχών βιολογικής γεωργίας.

* Ενίσχυση της βιώσιμης αλιείας. Αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την αλιεία λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες για την προστασία της φύσης και Αναβάθμιση των δασικών χαρτών της χώρας

Όσον αφορά στις κρίσεις που διατυπώνει αναφέρει τα εξής:

-Η κατάσταση διατήρησης των φυσικών ενδιαιτημάτων έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και είναι εν γένει θετική. Η τελευταία έκθεση που συντάχθηκε σύμφωνα με την Οδηγία της ΕΕ περί οικοτόπων διαπιστώνει ότι οι περισσότεροι (63%) βρίσκονται σε ικανοποιητική κατάσταση, περίπου το ένα τρίτο (33%) είναι σε μη ικανοποιητική-ανεπαρκή κατάσταση και μόλις το 3% βρίσκεται σε μη ικανοποιητική-κακή κατάσταση. Σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ, η Ελλάδα είχε πολύ καλύτερες επιδόσεις σε όλους τους δείκτες

-Πάνω από το ήμισυ των ειδών (55%) βρίσκεται σε μη ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης. Οι κύριες αιτίες είναι η αλλοίωση του τοπίου, ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων, η λαθροθηρία και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. z Τα πουλιά απειλούνται λιγότερο από άλλες κατηγορίες, ενώ έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες για την προστασία επιλεγμένων ειδών τους, όπως ο Δαλματικός πελεκάνος. Ωστόσο, τα κοινά είδη πουλιών έχουν μειωθεί κατά 20% περίπου μεταξύ 2007 και 2016, ακολουθώντας παρόμοια τάση με τις χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης.

-Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας. Η «Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα» περιλαμβάνει στόχους για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της εφαρμογής της και αναμένεται να διευκολύνει την πρόσβαση στην επιστημονική γνώμη σχετικά με τη χλωρίδα και την πανίδα της Ελλάδας και να καλύψει τα σχετικά κενά πληροφόρησης

-Ολοκλήρωση της χαρτογράφησης και της αξιολόγησης των οικοσυστημικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις. Ενημέρωση του «κόκκινου καταλόγου» των απειλούμενων ειδών.

-Ολοκλήρωση των σχεδίων διαχείρισης για όλες τις προστατευόμενες περιοχές με ισχύ νόμου και επαρκείς πόρους για την υλοποίησή τους.

– Υποστήριξη των δήμων για την αποτελεσματική υλοποίηση τοπικών χωρικών σχεδίων που ενσωματώνουν το σχετικό με τη βιοποικιλότητα προβληματισμό. Ανάπτυξη ενός στρατηγικού πλαισίου πολιτικής για τις πράσινες υποδομές

-Υποστήριξη πρωτοβουλιών για το βιώσιμο τουρισμό και προώθηση μορφών θεματικού τουρισμού εναρμονισμένων με την προστασία και τη διατήρηση των φυσικών πόρων.

Συνδρομή στους αγρότες για την υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς τη βιοποικιλότητα και ανάπτυξη περιοχών βιολογικής γεωργίας.

-Ενίσχυση της βιώσιμης αλιείας. Αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την αλιεία λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες για την προστασία της φύσης.