Εκτός σχεδίου δόμηση: παύση για νέες και μετέωρες οι παλαιές οικοδομικές άδειες

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Έχουν ήδη σταματήσει νέες οικοδομικές άδειες, συμβόλαια και επενδύσεις. Σε συνέχεια της κατάργησης της κατά παρέκκλιση δόμησης στα λεγόμενα «μικρά οικόπεδα», ερμηνεία πρόσφατης απόφασης του ΣτΕ απαγορεύει τη δόμηση ακόμα και στα άρτια και οικοδομήσιμα αγροτεμάχια άνω των 4 στρεμμάτων, που «δημιουργήθηκαν» μετά το 1985, ενω είναι μετέωρες και οι οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί και υλοποιηθεί. Αντιδράσεις στη Βουλή και από εκπροσώπους συλλογικών φορέων μηχανικών και ιδιοκτητών ακινήτων προκαλεί η παύση της εκτός σχεδίου δόμησης

Εκτός σχεδίου δόμηση: η απαγόρευση του ΣτΕ προσκρούει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο- Άρθρο του Αντώνη Κατσιγιάννη, Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού: Απόφαση 176/2023 της Ολομέλειας του ΣτΕ για την εκτός σχεδίου δόμηση. Είναι συμβατή με τη νομολογία του Ευρωπαικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; Ισχυρή νομικά και πολεοδομικά η εκτός σχεδίου δόμηση. Οι ΥΔΟΜ ανά την επικράτεια ασκούν τις αρμοδιότητές τους, σύμφωνα με τους νόμους, τα προεδρικά διατάγματα και τις υπουργικές αποφάσεις και όχι με τις κατά καιρούς «ερμηνείες» επί πολεοδομικών θεμάτων των ελληνικών δικαστηρίων. Δείτε εδώ στο ecopress

Παρεμβάσεις στη Βουλή και από έμπειρους μηχανικούς και νομικούς φωτίζουν το θέμα και τα προβλήματα

-«Έμπειροι μηχανικοί υποστηρίζουν ότι κανένας τρόπος δεν υπάρχει πλέον για δόμηση εκτός σχεδίου και η εξέλιξη αυτή συνιστά βίαιη αλλαγή, που θίγει τον πυρήνα των ατομικών δικαιωμάτων της ιδιοκτησίας και της οικονομικής ανάπτυξης που προβλέπονται από το Σύνταγμα της Ελλάδος», τονίζει ο βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ΝΔ Χρήστος Μπουκώρος, σε νέα ερώτηση, που κατέθεσε προς τον υπουργό ΠΕΝ Κώστα Σκρέκα στη Βουλή σε συνέχεια της πρόσφατης ερώτησης, που κατέθεσε ο ίδιος προς το ΥΠΕΝ επισημαίνοντας «τεράστια προβλήματα έχουν προκύψει στην εκτός ορίων δόμηση σε άρτια και οικοδομήσιμα γήπεδα άνω των τεσσάρων στρεμμάτων μετά την έκδοση σχετικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας». Δείτε εδώ στο ecopress

-«Στην πράξη παγώνουν όλες οι οικοδομικές άδειες που είναι σε διαδικασία έκδοσης σε περιοχές εκτός σχεδίου, είτε είναι απλές κατοικίες, είτε είναι μεγάλες τουριστικές επενδύσεις, ακόμη κι αν έχει εκδοθεί προέγκριση οικοδομικής άδειας. Ως επακόλουθο παγώνουν όλες οι αγοραπωλησίες και επενδύσεις των ακινήτων αυτών. Επιπλέον πρόβλημα μπορούν να αντιμετωπίσουν και παλαιότερες οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί, ειδικά αν προσβληθούν στα αρμόδια δικαστήρια»,  τονίζει η έμπειρη τοπογράφος- πολεοδόμος μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή και σημειώνει ότι: «το υπουργείο Περιβάλλοντος κατακλύζεται από αιτήματα μηχανικών, αλλά και πολεοδομιών που ζητούν έγγραφες οδηγίες για το τι ισχύει και τι όχι μετά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ. Μέχρι στιγμής, κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει, ενδεχομένως, επειδή περιμένει να λάβει επίσημα την απόφαση του ΣτΕ. Το μόνο που λένε από το ΥΠΕΝ είναι πως προχωρούν στον χαρακτηρισμό των κοινόχρηστων δρόμων, διαδικασία όμως που θα πάρει αρκετά χρόνια».

–«Το τελευταίο διάστημα ήταν κομβικό για τη δόμηση στις εκτός σχεδίου περιοχές. Στην πράξη σταμάτησε, και είναι άγνωστο πότε θα ξεκινήσει ξανά. Οι αλλαγές που επήλθαν ήταν ριζικές και άλλαξαν άρδην το τοπίο που ίσχυε τα τελευταία 20 χρόνια. Αρχικά τον περασμένο Δεκέμβριο μπήκε ένα τέλος στη δόμηση των κατά παρέκκλιση  άρτιων και οικοδομήσιμων αγροτεμαχίων, δηλαδή ακινήτων που βρίσκονται στις εκτός σχεδίου περιοχές. Ακριβώς ό,τι ίσχυε από το 1985. Στις αρχές του Φεβρουαρίου, εκδόθηκε η απόφαση 176/2023 της Ολομέλειας του ΣτΕ, που απαγορεύει τη δόμηση ακόμα και στα άρτια και οικοδομήσιμα αγροτεμάχια που «δημιουργήθηκαν» μετά το 1985. Δηλαδή, πριν από 38 χρόνια…» τονίζει ο Μιχάλης Καλογιάννακης πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων – Τοπογράφων Μηχανικών (ΠΣΔΑΤΜ).

-«Η αγορά αγροτεμαχίων γίνεται για επένδυση εκμετάλλευση από Έλληνες και ξένους και θεωρούνται από τους ιδιοκτήτες τους (νησιώτες,  αγρότες και γενικά πολίτες) ως σημαντικά περιουσιακά του στοιχεία με ενσωματωμένη και φορολογούμενοι αξία η οποία απαξιώνεται και εξαέρωνεται  ολοκληρωτικά από την κατάργηση της ήδη κεκτημένης αρτιότητας και οικοδομησιμότητας τους ή από την έλλειψη προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο» τονίζει ο Στράτος Παραδιάς, δικηγόρος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων.

 Απόφαση βόμβα για τους μικρούς ιδιοκτήτες ακινήτων

«Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί οφείλεται σε πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ (176/2023) σχετικά με την εκτός σχεδίου δόμηση αναφέρει η  η τοπογράφος-πολεοδόμος Γραμματή Μπακλατσή και εξηγεί ότι: Ειδικότερα, το ανώτατο δικαστήριο, ύστερα από μία καταγγελία για τη δόμηση οικοπέδου σε εκτός σχεδίου περιοχή στην Πάτμο, χωρίς πρόσβαση σε αναγνωρισμένη κοινόχρηστη οδό, αποφάσισε ότι δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων, αλλά απαιτείται, ήδη από το 1985, και η ύπαρξη προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) για τη δόμηση ενός ακινήτου. Επισημαίνει δε, ότι αυτό ισχύει γιατί από το Σύνταγμα οι εκτός σχεδίου περιοχές «δεν έχουν ως προορισμό, κατ’ αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού», τονίζοντας ότι «η απόφαση αυτή αποτελεί μια βόμβα για τους μικρούς ιδιοκτήτες ακινήτων, αλλά και τους επενδυτές αφού οικόπεδα άρτια κινδυνεύουν να μην μπορούν να οικοδομήσουν από εδώ και στο εξής».

Ποιοί χάνουν το δικαίωμα δόμησης και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι δυνατή η δόμηση στα εκτός σχεδίου γήπεδα μετά την απόφαση του ΣτΕ. Δείτε εδώ στο ecopress

-«Επανέρχομαι στο ζήτημα που έθεσα με την υπ’ αριθμόν πρωτοκόλλου 2437/23.2.2023 ερώτησή μου, καθώς είναι πλέον βέβαιο ότι η υπ’ αριθμόν 176/2023 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία ακύρωσε οικοδομική άδεια 17 ολόκληρα χρόνια μετά την έκδοσή της, ανατρέπει τη μέχρι σήμερα ισχύουσα βασική ρύθμιση της εκτός σχεδίου δόμησης, η οποία όριζε ότι μοναδική προϋπόθεση για αρτιότητα και οικοδομησιμότητα ενός ακινήτου είναι το ελάχιστο εμβαδόν (4.000μ²), αρκεί το ακίνητο αυτό να “υφίσταται” πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2003» σημειώνει στην ερώτηση του ο  βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ΝΔ.

Οι προβλέψεις της νομοθεσίας και οι κυβερνητικές δεσμεύσεις 

Ο κ. Μπουκώρος αναδεικνύει τη διάσταση ότι η εκτός σχεδίου δόμηση οδηγείται σε κατάργηση με βάση ερμηνεία της απόφασης του ΣΤΕ επικαλούμενος τις προβλέψεις της νομοθεσίας αλλά και πρόσφατες κυβερνητικές δεσμεύσεις επισημαίνοντας προς το ΥΠΕΝ χαρακτηριστικά ότι:

-«Σας απασχολεί ότι η εν λόγω απόφαση  του ΣτΕ δεν λαμβάνει υπόψη το Νόμο 3212/31-12-2003 (ΦΕΚ 308Α’), και συγκεκριμένα το άρθρο 23, παράγραφο 3 η οποία προβλέπει ότι: «Η περίπτωση α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του από 24/31-5-1985 Προεδρικού Διατάγματος, όπως αντικαθίσταται με την παράγραφο 1 του άρθρου 10 του νόμου αυτού, δεν ισχύει για γήπεδα που υφίστανται κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού»;  Πόσο μάλλον όταν την ισχύ  ακριβώς του νόμου είχε επιβεβαιώσει ο προκάτοχός σας υπουργός κ. Κώστας Χατζηδάκης στις 3 Δεκεμβρίου 2020 σε ομιλία του στη Βουλή υπογραμμίζοντας τα εξής: «Διότι σωστά επισημάνθηκε στην διαβούλευση ότι το κράτος, με ένα νόμο του ΠΑΣΟΚ το 2003, είχε δώσει την βεβαιότητα σε όλους τους ιδιοκτήτες πάνω από 4 στρέμματα ότι μπορούν να χτίζουν – το έγραφε ο νόμος- χωρίς να υπάρχει μέτωπο στο δρόμο. Επομένως χιλιάδες συμπολίτες μας είχαν ήδη αγοράσει τέτοια τεμάχια ή τα είχαν ήδη και είχαν την βεβαιότητα ότι μπορούν να προχωρήσουν μπροστά».

Μετέωρες οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί και υλοποιηθεί

Οι εκλογές επηρεάζουν τις αποφάσεις

-«Η απόφαση αυτή έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσει για άγνωστο χρονικό διάστημα, ελέω και εκλογών, η δόμηση στις εκτός σχεδίου περιοχές, δηλαδή να σταματήσουν μικρές και μεγάλες επενδύσεις που ήταν σε διαδικασία αδειοδοτήσεων, να παγώσουν οι αγοραπωλησίες που ήταν σε εξέλιξη και να εκμηδενιστούν οι αξίες εκατομμυρίων αγροτεμαχίων, και όχι μόνο αγροτεμαχίων αξίας εκατομμυρίων» τονίζει ο Μιχάλης Καλογιάννακης. «Επιπλέον, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διάφοροι «κακοί» γείτονες να αμφισβητήσουν οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί ή «απογοητευμένοι» ιδιοκτήτες που αγόρασαν αγροτεμάχια που η αξία τους εκμηδενίστηκε να καταφύγουν στα δικαστήρια και να δικαιωθούν. Και όλα αυτά, γιατί η πολιτεία δεν έχει στρατηγική και ενιαία αντιμετώπιση, όπως συμβαίνει σε αρκετά άλλα ζητήματα. Τo πάγωμα αυτό αφορά εξ αντανακλάσεως και ακίνητα που δημιουργήθηκαν πριν από το 1985, μιας και η πολιτεία δεν αναμένεται να δώσει άμεσα καμία συγκεκριμένη οδηγία ή να πάρει κάποια νομοθετική πρωτοβουλία, όπως ζητούν οι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί, βλέπε πολεοδομίες, και όχι μόνο» λέει ο πρόεδρος του ΠΣΔΑΤΜ.

Στον αέρα και οι άδειες και προεγκρίσεις αδειών για μικρά οικόπεδα

-«Μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου του 2022 τρέχαμε όλοι να υποβάλουμε φακέλους και να κατοχυρώσουμε τη δόμηση στα κατά παρέκκλιση μικρά γήπεδα που βρίσκονται πάνω σε οδικούς άξονες, έχοντας τη διαβεβαίωση του υπουργείου Περιβάλλοντος ότι δεν θα θιγεί η δόμηση των ακινήτων που έχουν εμβαδό πάνω από 4.000 τετραγωνικά μέτρα και τώρα, δύο μήνες μετά, αυτό ανατρέπεται», τονίζει  η Γραμματή Μπακλατσή. Η ίδια λέει ότι με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί οι μηχανικοί δεν γνωρίζουν πώς θα εφαρμόσουν τη νομοθεσία σήμερα αφού ναι μεν η απόφαση του ΣτΕ έχει άμεση εφαρμογή για τη συγκεκριμένη υπόθεση της Πάτμου που εκδικάστηκε, όμως με την απόφαση αυτή δημιουργείται νομολογιακό προηγούμενο.

Νέα γενιά αυθαιρέτων 

-«Οι μικροϊδιοκτήτες της χώρας βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά και με δικαστικές αποφάσεις, που απαξιώνουν πλήρως την εκτός σχεδίου πόλης περιουσίας τους,  οι οποίες καταπατούν βάναυσα της περί προστασίας της ιδιωτικής ιδιοκτησίας διατάξεις του συντάγματος και των διεθνών συνθηκών στις οποίες έχει προσχωρήσει χώρα μας» τονίζει από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς και υπογραμμίζει ότι: «όσοι επικροτούν και προωθούν τις αντιλήψεις αυτές πρέπει να γνωρίζουν ότι πολεοδομικά ή εκτός σχεδίου δόμηση δεν αποτελεί αυθαίρετη δόμηση αλλά δόμηση με κανόνες ενώ η κατάργησή τους κινδυνεύει να σηματοδοτήσει την έναρξη μιας νέας γενιάς αυθαιρέτων».

 Η ευθύνη της πολιτείας και τι πρέπει άμεσα να γίνει

-«Η Πολιτεία, αφού μελετήσει προσεκτικά και αναλύσει το σκεπτικό της απόφασης, οφείλει να πάρει μια νομοθετική πρωτοβουλία που θα σέβεται τη νομολογία του ΣτΕ και θα δίνει και διέξοδο στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε. Κι αυτό διότι, με ευθύνη της Πολιτείας δεν έχει καθοριστεί το δίκτυο κοινοχρήστων δρόμων στις εκτός σχεδίου περιοχές, αφήνοντας να μεταβιβάζονται και να φορολογούνται ως οικόπεδα, ακίνητα εκτός σχεδίου εδώ και πενήντα χρόνια» τονίζει η Γραμματή Μπακλατσή. Εξάλλου, επισημαίνει η ίδια ότι, «το θέμα της αντιμετώπισης της εκτός σχεδίου δόμησης έχει εξεταστεί πρόσφατα από την Πολιτεία με την κατάργηση των παρεκκλίσεων δόμησης στα μικρά γήπεδα κάτω των που τετραγωνικών μέτρων και την ψήφιση των νόμων 4759/2000 και 5007/2022. Δεν μπορεί τώρα να τίθενται νέες απαιτήσεις για τα ακίνητα που έχουν δημιουργηθεί πριν από 20 και πλέον χρόνια. Επίσης θα πρέπει η Πολιτεία να δημιουργήσει και ασφάλεια πολεοδομικού δικαίου και να μη σύρονται στα δικαστήρια ιδιοκτήτες ακινήτων από ανταγωνιστές και κακούς γείτονες, ενώ θα πρέπει άμεσα να ενημερώσει τα πολεοδομικά γραφεία της χώρας για το θέμα ώστε να μην υπάρχουν ερμηνείες και γενικά διαφορετική αντιμετώπιση του θέματος κατά την έκδοση οικοδομικών αδειών», αναφέρει η Γραμματή Μπακλατσή.

Οι συνέπειες από τις μη χαρακτηρισμένες οδούς

Το ΥΠΕΝ, με την υπ’ αριθμόν ΑΠ.ΥΠΕΝ/53355/1219/26-5-2022 απόφαση του, καθόρισε τις “Τεχνικές προδιαγραφές, κριτήρια και προϋποθέσεις για τη σύνταξη των μελετών καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας, ανά Δημοτική Ενότητα (ΔΕ) στις περιοχές εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων, εκτός των ορίων των οικισμών των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 και των οικισμών μέχρι 2000 κατοίκους”.

-«Μέχρι όμως να συνταχθούν οι μελέτες αυτές, που απαιτούν σπουδή και χρόνο, θα πρέπει να βρεθεί μία λύση, ώστε να μην υπάρχει αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών και αναστολή πάσας οικονομικής δραστηριότητας και βιώσιμης ανάπτυξης, με την έκδοση διευκρινιστικών εγκυκλίων από το υπουργείο σας» τονίζει ο κ. Μπουκώρος. και επισημαίνει προς το ΥΠΕΝ ότι οι αμεσες συνέπειες για τις μη χαρακτηρισμένες οδούςείναι οι εξής:

Α) Η αναδρομική υπονόμευση και ακύρωση δεκάδων εγκυκλίων του υπεύθυνου υπουργείου προς τις πολεοδομίες της χώρας, επί δεκαετίες τώρα, οι οποίες επιβεβαίωναν επαναληπτικά την βασική ρύθμιση της εκτός σχεδίου δόμησης, έχοντας δημιουργήσει μία πάγια πρακτική και συνακόλουθα μία ασφάλεια δικαίου για τους ιδιοκτήτες και επενδυτές, οι οποίοι προχωρούσαν σε σχετικές αγοραπωλησίες, γονικές παροχές, αποδοχές κληρονομιάς, έκδοση οικοδομικών αδειών και κατασκευή οικοδομών.

Β) η αναδρομική ακύρωση της νομιμότητας δεκάδων χιλιάδων οικοδομικών αδειών, οι οποίες έχουν εκδοθεί από το 1985 μέχρι και σήμερα, πολλές εκ των οποίων έχουν παραταθεί με νόμους μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024.

Γ) η καταστροφή της αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ακινήτων εκτός σχεδίου ανά την επικράτεια, τα οποία έχουν δημιουργηθεί νομίμως από συστάσεως του Ελληνικού κράτους μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2003. Όλα αυτά παύουν πλέον να είναι άρτια και οικοδομήσιμα.

Τα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει το ΥΠΕΝ στη Βουλή

«Μπορεί υπό τις παρούσες συνθήκες το Υπουργείο Περιβάλλοντος και οι Υ.ΔΟΜ. ολόκληρης της χώρας να υποδείξουν αυτή τη στιγμή στον Έλληνα φορολογούμενο ιδιοκτήτη, έστω και έναν νόμιμο τρόπο για εκτός σχεδίου δόμηση άσχετα από την επιφάνεια και τη χωροθέτηση του γηπέδου;»  θέτει το ερώτημα ο βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ΝΔ και καλεί την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να απαντήσει στη Βουλή στα ερωτήματα:

Α) Μέχρι την ολοκλήρωση των μελετών που έχει αναθέσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος για καταγραφή και χαρακτηρισμό του συνόλου των οδών της νησιωτικής Ελλάδος, η οποία δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί προ της παρέλευσης διετίας, πρόκειται να εκδώσει εγκύκλιο, σύμφωνα και με τις προτάσεις που περιλαμβάνει η υπ’ αριθμόν πρωτοκόλλου 2437/23.2.2023 ερώτησή μου, για την προσωρινή αντιμετώπιση του ζητήματος που έχει αναστατώσει ιδιοκτήτες και επενδυτές σε ολόκληρη τη χώρα;

Β) Πότε θα ανατεθεί αντίστοιχη μελέτη για την καταγραφή και τον χαρακτηρισμό της ηπειρωτικής Ελλάδας;

Γ) Πώς θα θωρακιστούν οι περιουσίες εκατοντάδων χιλιάδων ιδιοκτητών μέχρι την ολοκλήρωση των μελετών και την έκδοση των αναγκαίων προεδρικών διαταγμάτων;

Δ) Πώς θα προστατευθεί το Κράτος και η ασφάλεια δικαίου;

Ε) Πώς θα αποτραπεί το απόλυτο χάος που θα επικρατήσει στις Πολεοδομίες ολόκληρης της χώρας εφόσον ο κάθε κακόβουλος μετά την εν λόγω απόφαση του ΣτΕ μπορεί να αιτείται την ακύρωση οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί προ δεκαετιών;

ΣΤ) Πώς θα αντιμετωπιστεί το ισχυρότατο πλήγμα που επιφέρει η συγκεκριμένη απόφαση στο επενδυτικό κλίμα και στην εθνική οικονομία;

Το νομοθετικό πλαίσιο

Ο κ Μπουκώρος παραθέτει στην ερώτηση του το νομοθετικό πλαίσιο της εκτός σχεδίου δόμησης αναφέροντας ότι οι νόμοι που ορίζουν την βασική ρύθμιση της εκτός σχεδίου δόμησης είναι οι εξής:

-Νομοθετικό Διάταγμα 4-11-1928 (ΦΕΚ 231 Α’), Άρθρον 5, παράγραφος 1: «Η εκτός των ζωνών ανέγερση οικοδομών επιτρέπεται μόνον επί οικοπέδων κεκτημένων ελαχίστην επιφάνειαν 4.000μ²»,

-Προεδρικό Διάταγμα 6-10-1978 (ΦΕΚ 538Δ), Άρθρον 1, παράγραφος 1: «Ελάχιστον εμβαδόν γηπέδου 4.000μ²»,

-Προεδρικό Διάταγμα 24/31-5-1985 (ΦΕΚ 270Δ’), Άρθρο 1, παράγραφος 1: «α. Ελάχιστον εμβαδόν γηπέδου 4.000μ² β. Για γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε Διεθνείς, Εθνικές, Δημοτικές και Κοινοτικές οδούς ως και εγκαταλειμμένα τμήματά τους και σε σιδηροδρομικές γραμμές απαιτούνται: Ελάχιστο πρόσωπο 45μ., Ελάχιστο βάθος 50μ., Ελάχιστο εμβαδόν 4.000μ²»,

-Νόμος 3212/31-12-2003 (ΦΕΚ 308Α’), Άρθρο 10, παράγραφος 1: «Η περίπτωση α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του από 24/31-5-1985 Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ 270Δ’) αντικαθίσταται ως εξής: α. Ελάχιστον εμβαδόν γηπέδου 4.000μ² και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο 25 μέτρα» Νόμος 3212/31-12-2003 (ΦΕΚ 308Α’), Άρθρο 23, παράγραφος 3: «Η περίπτωση α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του από 24/31-5-1985 προεδρικού διατάγματος, όπως αντικαθίσταται με την παρ.1 του άρθρου 10 του νόμου αυτού, δεν ισχύει για γήπεδα που υφίστανται κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού»,

-Νόμος 4759/9-12-2020 (ΦΕΚ 245Α’), Άρθρο 32, παράγραφος 1: Παραμένει σε ισχύ «Η νομοθεσία ιδίως δε το από 6.10.1978 Προεδρικό Διάταγμα (538Δ’) και το από 24.5.1985 Προεδρικό Διάταγμα (270Δ’)».