«Ελευσίνα 2021 ΑΕ»: Σχέδιο πολεοδομικής ανασυγκρότησης Δυτικής Αττικής

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Στρατηγικό σχέδιο πολεοδομικής ανασυγκρότησης και αστικής ανάπλασης μεγάλης κλίμακας στη Δυτική Αττική θέτει σε εφαρμογή η Διοίκηση της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ», σε συνεργασία με τα υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και την Αυτοδιοίκηση.

Το σχέδιο με καταλύτη τον πολιτισμό και σημείο αναφοράς την ιστορική πόλη της  Ελευσίνας, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021 επεκτείνεται στους όμορους δήμους Ασπροπύργου, Μεγάρων και Μάνδρας.

Έργα πρώτης γραμμής, τα οποία  εντάσσονται στην στρατηγική πολιτιστικής και πολεοδομικής αναβάθμισης είναι:

• Το πρόγραμμα  παρεμβάσεων για τους αρχαιολογικούς χώρους της Ελευσίνας και  η επανέκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου, 
• H μελέτη τριών  παρεμβάσεων  αναβάθμισης  του δημοσίου χώρου, οι οποίες αφορούν στην ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Ελευσίνας, του παραλιακού μετώπου και του λιμένα, όπως επίσης της εισόδου της ιστορικής πόλης της Ελευσίνας.

Τα έργα αυτά έχουν ήδη δρομολογηθεί μετά από συστηματική προετοιμασία τους τελευταίους μήνες,  με τη συνεργασία των Γενικών Γραμματέων ΥΠΠΟΑ και ΥΠΕΝ.

«Μετάβαση στην EUphoria»

-«Ίσως έφτασε η ώρα αυτής της πόλης να συναντήσει επιτέλους το πεπρωμένο της, υπερβαίνοντας αντιφάσεις και  προβλήματα, ώστε  αντάξια του ιστορικού παρελθόντος και της φήμης της, να κερδίσει τη θέση που της αξίζει ανάμεσα στις ιστορικές πόλεις της χώρας και να ηγηθεί μιας εθνικής εκπροσώπησης», δήλωσε χαρακτηριστικά η Σοφία Αυγερινού Κολώνια  πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ» Κολώνια, καθηγήτρια Πολεοδομίας και Χωροταξίας Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.) σε συνάντηση της με δημοσιογράφους, παρουσιάζοντας τις εξελίξεις  και τον προγραμματισμό της δραστηριότητας για την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021.

-«Στόχος της ΠΠΕ είναι να αλλάξουμε την πόλη μέσα από τον πολιτισμό – όχι να κάνουμε ένα ακόμη φεστιβάλ» τόνισε χαρακτηριστικά  ο Άρης Καλαντίδης, μέλος του ΔΣ της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ»,  ειδικός επιστήμονας, με εμπειρία και δραστηριότητα σε μεγάλα ευρωπαϊκά έργα αστικών αναπλάσεων, σημειώνοντας ότι  η Ελευσίνα μετά από την οικονομική,  περιβαλλοντική και κοινωνική υποβάθμιση πολλών ετών, αναδεικνύοντας την ιστορική της ταυτότητα προετοιμάζει το άλμα της για «Μετάβαση στην EUphoria», όπως περιγράφεται ως κεντρικός στόχος στο φάκελο της υποψηφιότητας της, θέτοντας  την πόλη και τους πολίτες στο κέντρο του στόχου και αυτής της προσέγγισης.

Έργα προτεραιότητας

Στο μεταξύ η νέα διοίκηση της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ» μονομετοχική ανώνυμη εταιρία του Δήμου Ελευσίνας θέτει  σε άμεση προτεραιότητα για τη νέα περίοδο την ανάκτηση καθυστερήσεων και την άμεση πρόοδο των έργων υποδομών, με προτεραιότητα τη διεκπεραίωση της  αδειοδότησης και την άμεση έναρξη εργασιών για την υλοποίηση των βασικών κτιριακών υποδομών, που περιλαμβάνονται  στο φάκελο υποψηφιότητας της Ελευσίνας 2021 ΠΠΕ, με τον οποίο κέρδισε τον τίτλο,  τα οποία είναι:

• Τα έργα αποκατάστασης των διατηρητέων κτιρίων της πρώην βιομηχανίας χρωμάτων ΙΡΙΣ 1 και 2. Και
• Η ανάπλαση του βιομηχανικού κτιρίου της Ελαιουργικής, σε έκταση 2500 τετραγωνικών μέτρων, που θα φιλοξενεί τη μεγάλη θεατρική σκηνή της διοργάνωσης.

Στρατηγικό σχέδιο

Το ΔΣ επιδιώκει η Ελευσίνα 2021 ΠΠΕ να συμβάλλει δυναμικά στην τοπική ανάπτυξη προωθώντας την τοπική δημιουργικότητα, καθιερώνοντας πολιτιστικούς θεσμούς και προωθώντας τα έργα υποδομής. Στο πλαίσιο αυτό επιθυμεί  κατά προτεραιότητα  επίσης   να ενεργοποιήσει και να   κινητοποιήσει όχι μόνον  την τοπική  κοινωνία, αλλά και την ευρύτερη γεωγραφικά κοινωνία. Καταλυτικής σημασίας για την επιτυχία αυτού του σκοπού θεωρείται  ότι   αποτελεί η ανάπτυξη του  εθελοντισμού.  Η τοπική κοινωνία αποτελεί ένα πρόσφορο πεδίο για την ανάπτυξη  του ως ένα συγκροτημένο και οργανωμένο κοινωνικό κίνημα, από το οποίο αναμένονται πολλαπλά οφέλη από την άποψη της στήριξης του έργου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2021 , αλλά κυρίως από τη διεύρυνση της επικοινωνίας με το λαό της Ελευσίνας και το ευρύτερο κοινό. Η ψήφιση της Χάρτας Εθελοντισμού από το Δήμο Ελευσίνας συνιστά μια θετική εξέλιξη και η άμεση ενεργοποίηση της μπορεί να επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσματα  για το έργο της ΠΠΕ21.

Παρακαταθήκη  στην πόλη

Το στρατηγικό σχέδιο της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ», με  στόχο, όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά «να αλλάξουμε την πόλη μέσα από τον πολιτισμό – όχι να κάνουμε ένα ακόμη φεστιβάλ»  θέτει ως προαπαιτούμενο ότι η παρακαταθήκη  στην πόλη πρέπει να είναι το ζητούμενο σε κάθε δράση και λαμβάνει υπόψη ως  βασικές παραμέτρους ότι :

• Η Ελευσίνα είναι μια Πολιτιστική – όχι Καλλιτεχνική – Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021
•  Η Ελευσίνα ΠΠΕ είναι μια ευκαιρία για Πολιτιστική Διπλωματία
• Η διοίκηση της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ» διαχειρίζεται έναν δημόσιο θεσμό

Έργα βιώσιμης ανάπτυξης

Θέση του Διοικητικού Συμβουλίου είναι ότι  ο πολιτισμός πρέπει να λειτουργήσει ως συντελεστής βιώσιμης ανάπτυξης και το έργο της ΠΠΕ Ελευσίνα 2021 πρέπει να αποτελέσει βασική παράμετρο γι’ αυτό: ο Πολιτισμός είναι ευρύτερη έννοια και στοχεύει στην αναβάθμιση του επιπέδου ζωής στην Ελευσίνα σε ζητήματα όπως:

• Καθαρισμός κόλπου από εγκαταλελειμμένα πλοία,
• ανάπτυξη πόλων πρασίνου,
• προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς από το icomos, κλπ)
• ανάδειξη του κτηριακού πλούτου της Ελευσίνας
• πολεοδομική αναβάθμιση της πόλης
• ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας της πόλης

Αρχές και κατευθύνσεις

Πιο αναλυτικά σημειώνεται ότι  στους άξονες της δραστηριότητας περιλαμβάνονται αρχές και κατευθύνσεις, οι οποίες προβλέπουν:

– Πολιτισμός, όχι τέχνη

α. Στο πεδίο του πολιτισμού να δοθεί η  ευκαιρία σε φορείς όπως οι πολιτιστικοί και άλλοι σύλλογοι να παρουσιάσουν το έργο τους

β. Στο πλαίσιο του «Πολιτισμού» εντάσσονται πέρα από τις καθαρά καλλιτεχνικές δράσεις εικαστικά, κινηματογράφος, θέατρο, μουσική, χορός, παραστατικές τέχνες  κ.λπ. και δράσεις που αφορούν στην αρχιτεκτονική, στην αρχαιολογία, στην πολιτιστική κληρονομιά, στη διατροφή κ.λπ.

γ. Να δοθεί  ιδιαίτερη προσοχή σε όλες τις κοινωνικές ομάδες της περιοχής, στους πρόσφυγες και σε ομάδες όπως οι Ρομά.

δ. Βασικός άξονας Πολιτισμού είναι η σημασία που θα δοθεί σε δράσεις για το περιβάλλον

ε. Η έννοια του Πολιτισμού περιλαμβάνει την καθημερινότητα των πολιτών και τον  τρόπο εμπλοκής τους στα “κοινά”

στ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα (ρίσκο) που μπορεί να αντιμετωπίσει ο θεσμός είναι η ανισομέρεια και η άνιση κατανομή των δράσεων ανάμεσα στον «ελιτισμό» και στον «λαϊκισμό».

– Πολιτιστική διπλωματία

α. Η Ελευσίνα ΠΠΕ δίνει την ευκαιρία να αντιπροσωπευθεί  η Ελλάδα στην Ευρώπη

β. Η Ελευσίνα ΠΠΕ  επιτρέπει να ανοίξουν νέες διεθνείς συνεργασίες

γ. Η ΠΠΕ ξαναβάζει την Ελευσίνα στο χάρτη

δ. Να αναπτυχθεί ο Πολιτιστικός/δημιουργικός τουρισμός

-Δημόσιος θεσμός

α. Η διαχείριση της ΠΠΕ αφορά όχι μόνον έναν εθνικό, αλλά και επίσης έναν Ευρωπαϊκό θεσμό

β. Η διαχείριση της ΠΠΕ αφορά σε  δημόσιο χρήμα και δημόσιους πόρους και συνεπάγεται κατ’αρχάς λογοδοσία στους φορολογούμενους πολίτες

γ. Υπάρχει  υποχρέωση απέναντι στους κατοίκους της Ελευσίνας και του Θριασίου να ενεργοποιηθεί κάθε σημαντική πλευρά της δραστηριότητάς τους

δ. Η ΠΠΕ δεν ανήκει σε κανέναν προσωπικά, αλλά όλοι εντάσσονται σε ένα συλλογικό πόνημα.

Το ΔΣ της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ» θέτει λειτουργικό και διαχειριστικό πλαίσιο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι:

-« Είμαστε οι διαχειριστές ενός πρότζεκτ και έχουμε όλες και όλοι ένα ρόλο: Η καλλιτεχνική ομάδα αποτελεί τον πυρήνα. Η ομάδα που προετοιμάζει την παρακαταθήκη και τις αστικές παρεμβάσεις έχει εξίσου κεντρικό ρόλο. Το Δ.Σ., η διευθύνουσα σύμβουλος, και τα διοικητικά στελέχη φροντίζουν για τη βέλτιστη, ομαλή και διαφανή εκτέλεση του έργου και λογοδοτούμε απέναντι στους/στις φορολογούμενους.

Σημαντικά στοιχεία

Ζητήματα τα οποία  επίσης αποτελούν σημαντικά στοιχεία της λειτουργίας της Ελευσίνα 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι:

Ο στρατηγικός χαρακτήρας του νέου Συμβουλίου αποτελεί δέσμευση,  ώστε να λειτουργήσει η ΠΠΕ ως θεσμός και ως Οργανισμός που θα αποτελέσει δυναμικό παράγοντα ανάπτυξης και ως πρόταση που θα ενεργοποιήσει την τοπική -ευρύτερη- κοινωνία

-Συμμετοχή και κινητοποίηση των πολιτών

Συμμετοχή των πολιτών στην πολεοδομική αναβάθμιση με διαλόγους, συμβούλια πολιτών, εκθέσεις μελλοντικών σχεδίων, εγκρίσεις σχεδίων από τους πολίτες κλπ

Ιδιαίτερη σημασία της κινητοποίησης των πολιτών και ο ρόλος του εθελοντισμού

-Συνεργασία με τους γειτονικούς δήμους

Στην ανάπτυξη σχέσεων για άμεσες δράσεις

Στην εφαρμογή μιας νέας προοπτικής ανάπτυξης της περιοχής.

Τοπική ανάπτυξη

Το ΔΣ επιδιώκει η Ελευσίνα 2021 ΠΠΕ να συμβάλλει δυναμικά στην τοπική ανάπτυξη προωθώντας την τοπική δημιουργικότητα, καθιερώνοντας πολιτιστικούς θεσμούς και προωθώντας τα έργα υποδομής. Στο πλαίσιο αυτό επιθυμεί  κατά προτεραιότητα  επίσης   να ενεργοποιήσει και να   κινητοποιήσει όχι μόνον  την τοπική  κοινωνία, αλλά και την ευρύτερη γεωγραφικά κοινωνία. Καταλυτικής σημασίας για την επιτυχία αυτού του σκοπού θεωρείται  ότι   αποτελεί η ανάπτυξη του  εθελοντισμού.  Η τοπική κοινωνία αποτελεί ένα πρόσφορο πεδίο για την ανάπτυξη  του ως ένα συγκροτημένο και οργανωμένο κοινωνικό κίνημα, από το οποίο αναμένονται πολλαπλά οφέλη από την άποψη της στήριξης του έργου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2021 , αλλά κυρίως από τη διεύρυνση της επικοινωνίας με το λαό της Ελευσίνας και το ευρύτερο κοινό. Η ψήφιση της Χάρτας Εθελοντισμού από το Δήμο Ελευσίνας συνιστά μια θετική εξέλιξη και η άμεση ενεργοποίηση της μπορεί να επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσματα  για το έργο της ΠΠΕ21.

Προβλήματα και λύσεις 

Το Διοικητικό Συμβούλιο της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ»,  αφού ανασυγκροτήθηκε την 30η Ιουλίου 2018 και ανέλαβε δράση βρέθηκε αντιμέτωπο  με καθιερωμένες διαδικασίες ωρίμανσης, δημοπράτησης και υλοποίησης  μελετών και έργων και  γραφειοκρατικά εμπόδια, που απορρέουν ως επί το πλείστον από την υβριδική μορφή της εταιρίας,  ως μονομετοχική ανώνυμη εταιρία του Δήμου Ελευσίνας, σε θέματα όπως φορολογίας, προσλήψεων, σύναψης συμβάσεων.

Ωστόσο, όπως έγινε γνωστό τα θέματα αυτά  επιλύονται με συντονισμένες κινήσεις και νομοθετικές παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της «Ελευσίνα 2021 ΑΕ»:

Tο νέο ΔΣ στο διάστημα που μεσολάβησε από την ανάληψη των καθηκόντων του κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για την εκλογίκευση της λειτουργίας του με στροφή  στον στρατηγικό του χαρακτήρα και στην οργανωτική βελτίωση της Εταιρίας, αναγκαία προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα και δυσκολίες, που προκύπτουν από τον υβριδικό χαρακτήρα της ως Ανώνυμη  Δημοτική Εταιρία.

Το νέο ΔΣ αιτήθηκε και στη συνέχεια αποφασίστηκε από τη Γενική Συνέλευση της Εταιρίας η διάρκεια της θητείας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, αντί της ετήσιας, που προβλέφθηκε από τις αρχικές καταστατικές αποφάσεις, ορίστηκε μέχρι την 28ην Απριλίου 2022 οπότε λήγει και η συνολική δραστηριότητα της ΠΠΕ21.Η απόφαση αυτή εξυπηρετεί με τον καλλίτερο δυνατό τρόπο την επίτευξη των στόχων της εταιρίας επειδή  με τον τρόπο αυτό  το ΔΣ έχει την δυνατότητα να σταθμίσει όλες τις επιμέρους παραμέτρους και να σχεδιάσει και υλοποιήσει το Πρόγραμμα των Έργων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Επίσης σταθμίζοντας τα οικονομικά δεδομένα της εταιρίας δύναται πλέον να  λαμβάνει  αποφάσεις αναφορικά με το συνολικό προγραμματισμό των έργων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, τα οποία στη συνέχεια θα κληθεί να τα υλοποιήσει στη διάρκεια  του συνολικού έργου.

Έλαβε αποφάσεις που αφορούν στην ανάθεση καλλιτεχνικών έργων, στη βελτίωση του στεγαστικού της Εταιρίας και σε προσλήψεις προσωπικού και εξωτερικών συνεργατών. Κυρίως όμως έλαβε αποφάσεις  στρατηγικής φύσεως, που σχετίζονται με την προαγωγή καίριων τομέων για την επιτυχή πορεία της Εταιρίας.

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο και το  καταστατικό  το νέο ΔΣ  έλαβε αποφάσεις αναφορικά με:

α) την έγκριση της Χορηγικής Πολιτικής και Στρατηγικής  της Εταιρίας,

β) την έγκριση της Επικοινωνιακής Πολιτικής και Στρατηγικής της Εταιρίας,

γ) τη βελτίωση της λειτουργικότητας της Εταιρείας, μέσω της αύξησης της δυνατότητας δαπανών από τη Διευθύνουσα Σύμβουλο  στο ποσόν των 20.000 ευρώ, χωρίς προηγούμενη έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου και σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Νομοθετικές ρυθμίσεις  

Το νέο ΔΣ από την αρχή ενδιαφέρθηκε να δημιουργήσει συνθήκες  για την απελευθέρωση των διαδικασιών εργάστηκε συστηματικά και υποβοήθησε την  επίλυση δυσλειτουργιών της Εταιρίας λόγω του υβριδικού της χαρακτήρα, μέσω της προώθησης ειδικών νομοθετικών ρυθμίσεων, που προωθηθήκαν με τη βοήθεια της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ και  αφορούν:

α) στην απαλλαγή από τη  φορολόγηση των επιχορηγήσεων της Εταιρείας (άρθρο 51 του Ν. 4587/2018 – ΦΕΚ 218/Α/24-12-2018),

β) στην υπαγωγή των χορηγιών της Εταιρίας στο καθεστώς της πολιτιστικής χορηγίας ώστε να μη φορολογούνται οι  χορηγίες  ιδιωτών (άρθρο 69 του Ν. 4603/2019 – ΦΕΚ 48/Α/14-03-2019),

γ) στην απαλλαγή των καλλιτεχνών από τις εγγυητικές επιστολές συμμετοχής και καλής εκτέλεσης, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚΑΝ «Εναρµόνιση της ελληνικής νοµοθεσίας µε την Οδηγία (ΕΕ) 2016/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 8ης Ιουνίου 2016 σχετικά µε την προστασία της τεχνογνωσίας και των επιχειρηµατικών πληροφοριών που δεν έχουν αποκαλυφθεί (εµπορικό απόρρητο) από την παράνοµη απόκτηση, χρήση και αποκάλυψή τους (EEL 157 της 15.06.2016) – Μέτρα για την επιτάχυνση του έργου του Υπουργείου Οικονοµίας και Ανάπτυξης και άλλες διατάξεις», το οποίο   έχει κατατεθεί στη Βουλή και βρίσκεται σε διαδικασία 2ης επεξεργασίας από τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Στο άμεσο μέλλον θα πρέπει επίσης να ρυθμιστεί η αύξηση του αριθμού των εξειδικευμένων στελεχών της Εταιρείας έως και 40 άτομα μέχρι και το 2022, σύμφωνα με το σχεδιασμό για το προσωπικό της Εταιρείας.