Ενεργειακές Κοινότητες: Τα σχήματα σε όλη τη χώρα, που παίρνουν «το ρεύμα στα χέρια τους» –  Οι διασυνδέσεις και οι  αιολικές επενδύσεις στο τόξο του Αιγαίου – Το έργο «TILOS» ανοίγει το δρόμο…

Της Μάχης Τράτσα/

Οι κάτοικοι ενός νησιού, ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα, οι ένοικοι μιας πολυκατοικίας, ακόμη και μια παρέα φίλων: όλοι μπορούν πλέον να παράγουν και να αποθηκεύουν ενέργεια, να την καταναλώνουν και, αν τους περισσεύει, να την πωλούν και να μοιράζονται τα κέρδη.

Από τις 18 Ιανουαρίου, οπότε δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ ο νόμος για τις ενεργειακές κοινότητες (4513/18), όλοι ανεξαιρέτως μπορούν να αυτονομηθούν ενεργειακά. Και να δημιουργήσουν το δικό τους ανεξάρτητο …κρατίδιο ενεργειακής δημοκρατίας. Οι δυνατότητες είναι τεράστιες, καθώς πολίτες ή διάφοροι ιδιωτικοί ή δημόσιοι φορείς (οι  κάτοικοι ενός χωριού ή ενός νησιού, οι αγρότες μιας περιοχής, ένας ξενοδόχος ή πολλοί μαζί, μια ή περισσότερες βιοτεχνίες, πανεπιστημιακά ιδρύματα, Δήμοι, Περιφέρειες και οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων, ακόμα κι αν πρόκειται για μία παρέα φίλων) θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν δικό τους δίκτυο, να παράγουν καύσιμα, να στήνουν υποδομές για ηλεκτροκίνητα οχήματα κ.λπ.

Και όλα αυτά με μοναδικό όχημα τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Με το νέο θεσμικό πλαίσιο, όλοι όσοι το αποφασίσουν αποκτούν πλέον έναν διττό ρόλο ως καταναλωτές και ως παραγωγοί ενέργειας και μετατρέπονται σε prosumers (αυτοί που παράγουν και καταναλώνουν ταυτόχρονα, από τις λέξεις producer και consumer).

Ήδη αρκετές συλλογικότητες και απλοί πολίτες, πολύ πριν από την ψήφιση των νέων ρυθμίσεων από τη Βουλή, είχαν στρώσει το έδαφος προκειμένου να υπαχθούν άμεσα στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου, που «μαγειρεύονταν» εδώ και μήνες.

Με δύναμη από τη Θεσσαλία

Έτσι, στην Καρδίτσα οι πολίτες ήταν έτοιμοι από καιρό. Σε πρώτη φάση αποφάσισαν να παράγουν πέλετ και πλέον, μετά την ψήφιση του νόμου, θέλουν να περάσουν στην ενέργεια από βιομάζα, επιλύοντας παράλληλα ένα μείζον πρόβλημα για την περιοχή, αυτό της διάθεσης των απορριμμάτων από τις γεωργικές και δασικές εργασίες. Η Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρεία Καρδίτσας (ΕΣΕΚ) αναδύθηκε το 2010 από τη «θερμοκοιτίδα» της Αναπτυξιακής Καρδίτσας, η οποία εδώ και χρόνια φιλοξενεί συλλογικά εγχειρήματα. Στην ΕΣΕΚ συμμετέχουν σήμερα 370 κάτοικοι της περιοχής (με εισφορά 1.000 ευρώ ο καθένας).

«Ο αριθμός διαρκώς αυξάνεται με την καμπάνια που έχουμε κάνει», αναφέρει στο inside story o γενικός διευθυντής της Αναπτυξιακής Καρδίτσας, Βασίλειος Μπέλλης.

Το εργοστάσιο παραγωγής στέρεων καυσίμων (πέλετ), όπως επισημαίνει ο ίδιος, έχει μπει σε πλήρη παραγωγή από τον Οκτώβριο.

«Σχεδιάζουμε να βάλουμε και δεύτερη βάρδια. Σήμερα έχουμε φτάσει σε παραγωγή περίπου 500 κιλών την ώρα και έχουμε ως στόχο να φτάσουμε τους 2.000 τόνους ανά ώρα», σημειώνει.

Ποιο είναι το κέρδος για τα μέλη του συνεταιρισμού; «Για την ώρα προμηθεύονται το πέλετ, το οποίο είναι άριστης ποιότητας, εξαιρετικά φθηνά, στα 30 ευρώ τον τόνο». Ο συνεταιρισμός, σύμφωνα με τον κ. Μπέλλη, το καλοκαίρι μπαίνει σε κερδοφορία και στην επόμενη τακτική συνέλευση θα αποφασιστεί εάν το κέρδος θα διανεμηθεί ή θα προχωρήσουν σε νέα επένδυση.

-«Η σκέψη είναι να ενεργοποιήσουμε κάποιες από τις προβλέψεις του νόμου για τις ενεργειακές κοινότητες. Πρώτος μας στόχος είναι η παραγωγή ενέργειας είτε από βιομάζα είτε από φωτοβολταϊκά», σημειώνει, επισημαίνοντας ότι για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου της ΕΣΕΚ υπάρχει συνεργασία με διάφορους επενδυτικούς φορείς (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης κ.ά.).

Στην παραγωγή ενέργειας και η Σίφνος

Στη Σίφνο πάει σχεδόν μια πενταετία που μια ομάδα κατοίκων άρχισε να διερευνά πώς να κάνει πράξη την ιδέα για ένα φιλικό προς το περιβάλλον ενεργειακό μοντέλο για το νησί. Η ομάδα αυτή ίδρυσε τη Συνεταιριστική Εταιρεία Σίφνου (ΣΕΣ), στην οποία συμμετέχουν σήμερα 124 κάτοικοι του νησιού. Στόχος είναι να αυξηθούν και να φτάσουν τα 400 μέλη –να συμμετέχει δηλαδή ένα μέλος από τις μισές οικογένειες της Σίφνου, όπως λέει στο inside story o σύμβουλος στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΣΕΣ, Γιάννης Γκύλλης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το μείζον ζήτημα είναι να τρέξουν οι διαδικασίες, καθώς κοντεύει χρόνος από τότε που κατατέθηκε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ο σχετικός φάκελος προκειμένου να πάρει η ΣΕΣ την άδεια παραγωγής ενέργειας, αλλά ακόμη δεν υπάρχει κάτι νεότερο. Το σχέδιο είναι να καλυφθούν όλες οι ενεργειακές ανάγκες του νησιού από ΑΠΕ (11,5 μεγαβάτ από ανεμογεννήτριες, αντλησιοταμίευση για αποθήκευση και εγγυημένη παραγωγή με τους υδροστρόβιλους 8 μεγαβάτ), αλλά και να δημιουργηθούν σταθμοί φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα.

Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς. Αφού εξασφαλίσουν την άδεια παραγωγής, θα προχωρήσουν στην υλοποίηση 11 μελετών (γεωλογική, γεωτεχνική, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, λιμενικών έργων κ.λπ.) συνολικού προϋπολογισμού 800.000 ευρώ, ώστε να πάρουν την άδεια εγκατάστασης και θα απομείνει η άδεια λειτουργίας για την εκκίνηση του έργου.

Όσον αφορά στη χρηματοδότηση, ο κ. Γκύλλης, επισημαίνει ότι έχουν στείλει τη μελέτη στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών RESCoop και ήδη ενδιαφέρθηκαν τρεις συνεταιρισμοί – δύο από το Βέλγιο και ένας από την Ισπανία– που θέλουν να συμμετέχουν στο εγχείρημα. «Παράλληλα επιδιώκουμε επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για χαμηλότοκο δάνειο. Πάντως έχει ήδη δείξει ενδιαφέρον η Τράπεζα Πειραιώς, για να χρηματοδοτήσει το 70% της επένδυσης», σημειώνει ο ίδιος. Το έργο εκτιμάται ότι θα κοστίσει περί τα 40 εκατ. ευρώ.

Στην τελευταία γενική συνέλευση της ΣΕΣ αποφασίστηκε να τροποποιηθεί το καταστατικό και να μετατραπεί από αστική συνεταιριστική εταιρεία, που είναι σήμερα, σε ενεργειακή κοινότητα, σύμφωνα με τον νέο νόμο. «Το σημαντικότερο είναι ότι έτσι θα λυθεί το πρόβλημα με την αύξηση του αριθμού των μελών μας, ενώ οι νέες ρυθμίσεις επιτρέπουν και τη συμμετοχή του δήμου, ο οποίος ενδιαφέρεται να μπει στη ΣΕΣ», επισημαίνει ο κ. Γκύλλης.

Και προσθέτει: «Το σκεπτικό μας είναι να αποπληρώνουμε το δάνειο από τα έσοδα του συνεταιρισμού και ό,τι περισσεύει να το διανέμουμε στα μέλη μας. Κέρδη μπορεί να έχουμε από τον πρώτο χρόνο, ανάλογα με την τιμή που θα δώσει η ΡΑΕ για την κιλοβατώρα που θα πουλάμε στον ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας)».

Όπως αναφέρει ο κ. Γκύλλης, την περασμένη Δευτέρα (19 Μαρτίου) συναντήθηκαν με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιώργο Σταθάκη στη Σύρο, όπου είχε βρεθεί για τα εγκαίνια της πρώτης φάσης του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) της ηπειρωτικής χώρας.

Η Σίφνος ανήκει στα μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) και εξαρτάται ενεργειακά από έναν ρυπογόνο θερμικό σταθμό της ΔΕΗ. Μάλιστα, ο σχεδιασμός του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) δεν προβλέπει διασύνδεση της Σίφνου στις πρώτες τρεις φάσεις του έργου που εγκαινιάστηκε πρόσφατα, αλλά ούτε και στην τέταρτη, η οποία μόλις εντάχθηκε στο νέο δεκαετές επιχειρησιακό σχέδιο 2019-2028 του ΑΔΜΗΕ. Έτσι, η εγκατάσταση και λειτουργία ενός υβριδικού σταθμού παραγωγής ενέργειας με ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας είναι απαραίτητη για την απεξάρτηση του νησιού από το πετρέλαιο.

«Σχεδιάζεται ένας νέος νόμος για τιμολόγηση ρεύματος των ΜΔΝ. Παρακαλέσαμε τον υπουργό να μην περιμένουμε τον νέο νόμο και να βοηθήσει ώστε να βγει η άδεια που περιμένουμε με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, ώστε να μην χάσουμε άλλο χρόνο. Γιατί για να βγει ο νέος νόμος πρέπει να ετοιμάσει η ΡΑΕ σχετική εισήγηση, να τη στείλει Κοινότητες, ΑΠΕ, διασυνδέσεις και ευφυή δίκτυα στο υπουργείο, εκείνο με τη σειρά του για έγκριση στην Κομισιόν κ.λπ.

Ζήσε Μάη… Εμείς θέλουμε να ξεκινήσουμε άμεσα. Αύριο κιόλας θα στείλουμε τα στοιχεία που μας ζήτησε ο υπουργός», αναφέρει ο κ. Γκύλλης.

Ενεργειακές κοινότητες, ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, διασυνδέσεις και ευφυή δίκτυα μπλέκουν σε μια αλυσίδα, η οποία για να λειτουργήσει θα πρέπει να συνδέονται γερά όλοι της οι κρίκοι.

Προ ημερών, μετά τα εγκαίνια στη Σύρο –μετά βαΐων και κλάδων, παρουσία και του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα– η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας σχολίασε στο Twitter:

«Ευθύνη της Πολιτείας τώρα, να “γεμίσει” τη νέα διασύνδεση των

Κυκλάδων με άφθονη καθαρή ενέργεια από νέα αιολικά πάρκα. Θα μεγιστοποιήσει έτσι το όφελος του σημαντικού αυτού έργου στην ανάπτυξη, την απασχόληση, το περιβάλλον και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής». Και το μήνυμά της δεν ήταν τυχαίο.

Οι ΑΠΕ στα νησιά δεν μπορούν να αναπτυχθούν αν δεν υπάρχουν διασυνδέσεις με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα, ώστε να διοχετεύεται η παραγωγή της καθαρής ενέργειας. Μεγάλα έργα αιολικών επενδύσεων στο λεγόμενο τόξο του Αιγαίου, εκεί δηλαδή όπου έχει πλούσιο αιολικό δυναμικό, είναι παγωμένα εδώ και χρόνια ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο.

Η εναλλακτική για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, για να λειτουργήσει η αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων, είναι η παραγωγή των ΑΠΕ να συνδυαστεί με έξυπνες συσκευές και έλεγχο. Σύμφωνα με τον ορισμό του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, ως Ευφυές Ηλεκτρικό Δίκτυο (Smart Grid) ορίζεται το σύνολο των τεχνολογιών που εκσυγχρονίζουν το παραδοσιακό Σύστημα Ηλεκτρικής Ενέργειας. Πρόκειται για τεχνολογίες που περιλαμβάνουν απομακρυσμένο έλεγχο, αυτοματισμό και αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ καταναλωτή και παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας, με ενσωμάτωση υπολογιστικών συστημάτων.

To έργο TILOS

Στόχος των έξυπνων δικτύων είναι η αποδοτικότητα και η αξιοπιστία του ηλεκτρικού δικτύου. Η ανάπτυξή τους αποτυπώνεται στο έργο TILOS, το οποίο αναμένεται σύντομα να εγκαινιαστεί σε αυτό το μικρό αλλά πρωτοπόρο νησί των Δωδεκανήσων.

Την ιδιωτική συμμετοχή του έργου TILOS (περίπου 2 εκατ. ευρώ) κάλυψε ο όμιλος Eunice Energy Group (EEG), ενώ στο πρόγραμμα συμβάλλουν άλλοι 15 φορείς, μεταξύ των οποίων ο ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας), ο δήμος Τήλου,  το WWF Ελλάς, το ΤΕΙ Πειραιά και το Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας του Περιβάλλοντος.  Το έργο προσέλκυσε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, μέσω σχετικής πρότασης που υποβλήθηκε στο πρόγραμμα Horizon 2020.

Ενεργειακές κοινότητες και εικονικός συμψηφισμός

Σύμφωνα με τη δήμαρχο, κυρία Μαρία Καμμά-Αλιφέρη, παράλληλα με το έργο διερευνώνται και οι δυνατότητες δημιουργίας μιας ενεργειακής κοινότητας στο νησί, προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις ευνοϊκές διατάξεις του νέου νόμου. Επίσης με τη βοήθεια του TEI Πειραιά θα εγκαταστήσουν και έναν σταθμό φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, σε σύμπραξη με ιδιώτη, ο οποίος θα χρηματοδοτήσει τις υποδομές, τα οχήματα και τον εξοπλισμό.

Από τους πιο φιλόδοξους στόχους των νέων ρυθμίσεων είναι η μείωση των τιμολογίων ρεύματος, ο περιορισμός της ενεργειακής ένδειας –στα χρόνια των μνημονίων πλήττει χρόνο με τον χρόνο ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού– η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ καθώς και η αξιοποίηση άλλων «εργαλείων» της ενεργειακής αγοράς, όπως o συμψηφισμός ενέργειας (net metering). Τι σημαίνει αυτό;

Πλέον επιτρέπεται να συμψηφίζεται η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ με την ενέργεια που καταναλώνεται σε κτίρια του αυτοπαραγωγού (net metering), ακόμη κι αν αυτά δεν βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τον σταθμό ΑΠΕ (virtual net metering).

Σε αυτή τη λογική η ενεργειακή κοινότητα «Ηλέκτρα» –μια εταιρεία επιστημονικών συμβούλων για ομάδες πολιτών και επενδυτές που ενδιαφέρονται να εμπλακούν στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία ενός ενεργειακού συνεταιρισμού– στρώνει το έδαφος για μια ενεργειακή κοινότητα με χρήση εικονικού συμψηφισμού ενέργειας. Όπως αναφέρει ο αντιπρόεδρος της «Ηλέκτρας» κ. Δημήτρης Κιτσικόπουλος, «θα αφορά νοικοκυριά στην Αττική, αλλά επειδή στην Αττική η γη είναι ακριβή, αναζητούμε έκταση στην όμορη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας για την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου».

Όπως εξηγεί ο ίδιος, «τα μέλη του συνεταιρισμού μπορεί να ζουν σε οποιαδήποτε γειτονιά της Αττικής. Θα καταβάλλουν ένα μερίδιο εισφοράς, το οποίο εκτιμάται ότι θα αποκληρώνεται σε πέντε με οκτώ χρόνια –ούτως ή άλλως τα χρήματα αυτά θα τα πλήρωναν στα τιμολόγια ρεύματος. Από εκεί και πέρα θα έχουν μόνο κέρδος».

Οι νέες ρυθμίσεις για τις ενεργειακές κοινότητες μπορούν να βρουν εφαρμογή σε μια ομάδα πολιτών ή στους ενοίκους μιας πολυκατοικία σε αστική περιοχή, που μπορούν να δημιουργήσουν μία Ενεργειακή Κοινότητα προκειμένου να εγκαταστήσουν ένα φ/β σύστημα ή και μία ανεμογεννήτρια σε ένα ακίνητο που ενδέχεται να βρίσκεται ακόμη και σε κάποια άλλη περιοχή και να εφαρμόζουν εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με τις καταναλώσεις των διαμερισμάτων τους. Με αυτόν τον τρόπο, οι ιδιοκτήτες ή χρήστες των διαμερισμάτων/μέλη της κοινότητας θα λαμβάνουν μειωμένο λογαριασμό ηλεκτρικής ενέργειας.

Ενδιαφέρον από δήμους και άλλους φορείς

Παράλληλα, το επιστημονικό δυναμικό του «Ηλέκτρα» ετοιμάζει έναν χρηστικό οδηγό για όσους ενδιαφέρονται να εμπλακούν με τις ενεργειακές κοινότητες. Επίσης, προωθεί έναν ενεργειακό συνεταιρισμό, με τη συμμετοχή αγροτών από τη Λαμία οι οποίοι καλλιεργούν φιστικιές και ελιές, και έναν ακόμη στη Βόρεια Εύβοια.

Εκτός από αγρότες, ενεργειακή κοινότητα μπορούν να δημιουργήσουν και επιχειρήσεις μιας περιοχής για την κάλυψη των αναγκών τους, δασοκόμοι ή και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό και δασικό τομέα.

Ήδη δήμοι, περιφέρειες, αλλά και άλλα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (πανεπιστήμια, η Εκκλησία της Ελλάδος, μητροπόλεις, μονές, μουφτίες, ασφαλιστικά ταμεία) έχουν δείξει ενδιαφέρον για δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων. Ήδη σύμφωνα με πληροφορίες, στο ΥΠΕΝ έχουν γίνει διερευνητικές επαφές με διάφορους ΟΤΑ.

Προσφάτως η Περιφέρεια Πελοποννήσου γνωστοποίησε ότι θα προχωρήσει στη δημιουργία της πρώτης Περιφερειακής Ενεργειακής Κοινότητας, με την εγκατάσταση ΑΠΕ και στόχο την εξάλειψη της ενεργειακής ένδειας στην τοπική κοινωνία.

Αλλά και στη Θράκη δεν έχουν μείνει με σταυρωμένα χέρια. Οι δήμοι Αλεξανδρούπολης και Σαμοθράκης καθώς και η Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρούπολης έχουν αποφασίσει να ιδρύσουν ενεργειακό συνεταιρισμό. Ο σχεδιασμός προβλέπει μονάδες αυτοπαραγωγής ενέργειας (που σε πρώτη φάση αναμένεται να καλύψουν τις ανάγκες του οδοφωτισμού), με προοπτική στο μέλλον να καλυφθούν και οι ενεργειακές ανάγκες των κοινωνικά ευάλωτων νοικοκυριών των δύο δήμων.

Το ενδιαφέρον των ΟΤΑ και άλλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου είναι μεγάλο, όπως έδειξε η συμμετοχή σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά στην ενίσχυση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε δημοτικές εγκαταστάσεις ή δομές των Περιφερειών, αλλά και μέσω της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού.

Παράλληλα, οι δήμοι σε Λάρισα και Θεσσαλονίκη ήδη δουλεύουν με την Greenpeace για τη δημιουργία ενεργειακών συνεταιρισμών με φωτοβολταϊκά πάρκα. Ο στόχος είναι ένα ποσοστό της ενέργειας που θα παράγεται να διανέμεται δωρεάν σε ευάλωτα νοικοκυριά της περιοχής.

Άλλωστε αυτό είναι και το σκεπτικό του σχεδιασμού για τις Ενεργειακές Κοινότητες. Να δώσουν τη δυνατότητα σε πολίτες, δήμους, μικρές και μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις να εμπλακούν στον ενεργειακό σχεδιασμό και να αποκτήσουν ενεργό ρόλο στην μετάβαση της χώρας σε ένα ενεργειακό μίγμα με αυξημένο ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ, εντός της επόμενης δεκαετίας.

Συνεταιρισμοί με ευρωπαϊκό αέρα

Στην Ευρώπη έχουν ιδρυθεί περί τα 2.200 ενεργειακά συνεργατικά σχήματα πολιτών. Ορισμένα από αυτά δεν έχουν παρά λίγες δεκάδες μέλη και άλλα χιλιάδες πολίτες, όπως αναφέρει ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων του ΚΑΠΕ κ. Μάρκος Δαμασιώτης. Υπό την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ενεργειακών Συνεταιρισμών (RESCoop) βρίσκεται ένα αναπτυσσόμενο δίκτυο 1.250 ευρωπαϊκών συνεταιρισμών και 650.000 πολιτών από 12 ευρωπαϊκά κράτη: Βέλγιο, Κροατία, Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία.

Κι επειδή η γλώσσα των αριθμών δίνει πάντα μια καλύτερη εικόνα της κατάστασης, ο κ. Δαμασιώτης παραθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία:

Γερμανία: υπάρχουν περί τους 900 τοπικούς συνεταιρισμούς ΑΠΕ, εκ των οποίων ένας διαχειρίζεται το δικό του δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Στον τελευταίο διαγωνισμό για χερσαία αιολικά, το 93% των έργων κατακυρώθηκε σε συνεταιρισμούς. Μάλιστα ομάδα Γερμανών φοιτητών δημιούργησε έναν συνεταιρισμό παραγωγής ενέργειας και συγκέντρωσε από φοιτητές-μικρομετόχους 400.000 ευρώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων παραγωγής ενέργειας στο πανεπιστήμιό τους.

Δανία: έχουν ιδρυθεί 300 συνεταιρισμοί για αιολικά πάρκα και 600 συνεταιριστικά σχήματα τηλεθέρμανσης.

Βέλγιο: Δεν υπάρχει δεσμευτική νομοθεσία στο Βέλγιο που να υποστηρίζει κοινοτικά ενεργειακά έργα, αλλά υπάρχουν κάποιες μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές. Υπάρχουν 20 βελγικοί συνεταιρισμοί στις ΑΠΕ, εκ των οποίων ο συνεταιρισμός Ecopower έχει σχεδόν 50.000 μέλη που έχουν από κοινού 17 ανεμογεννήτριες, 322 φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις, 3 μικρές υδροηλεκτρικές μονάδες, μια εγκατάσταση συμπαραγωγής και ένα εργοστάσιο πέλετ. Oι μονάδες αυτές παράγουν 55 εκατομμύρια kWh ετησίως και ο συνεταιρισμός παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στα μέλη του σε χαμηλές τιμές.

Ηνωμένο Βασίλειο: Η κυβέρνηση υποστηρίζει τα υπεράκτια αιολικά πάρκα (και όχι τα χερσαία) καθώς και τα πυρηνικά. Υπάρχουν 100 REScoops.

Σκωτία: Η κυβέρνηση στηρίζει τις ενεργειακές κοινότητες. Ο στόχος των 500 μεγαβάτ ΑΠΕ από πολίτες επιτεύχθηκε το 2015. Μάλιστα, λειτουργεί το CARES Loan για την υποστήριξη νέων REScoops, το οποίο παρέχει δάνεια για τη χρηματοδότηση μελετών που εξετάζουν πιθανά έργα. Εάν αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι ένα έργο δεν είναι βιώσιμο, η κοινοτική ομάδα δεν υποχρεούται να επιστρέψει τα χρήματα.

Γαλλία: 60 κοινοτικές ενεργειακές πρωτοβουλίες δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια μετά την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου. Η Enercoop είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής 100% ανανεώσιμης ενέργειας στην Γαλλία με 18.000 μέλη και 30.000 καταναλωτές. Αποτελεί δίκτυο 10 συνεταιρισμών, με 100 υπαλλήλους, 25 εκατ. ευρώ κύκλο εργασιών και 5 εκατ. ευρώ συνεταιριστικό κεφάλαιο.

Ιταλία: Ορισμένες REScoops στην περιοχή των Βόρειων Άλπεων μετρούν έως και εκατό χρόνια. Πολλές παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με υδροηλεκτρικές μονάδες. Σε αρκετές περιπτώσεις, κατέχουν και διαχειρίζονται το τοπικό δίκτυο διανομής.

Ολλανδία: 110 REScoops. Υπάρχουν ακόμη και οι «postcoderoos», δηλαδή πολίτες που εγκαθιστούν από κοινού ΑΠΕ, μέσω μιας ενεργειακής κοινότητας, προς όφελος μιας υποδομής (π.χ. πισίνα) η οποία βρίσκεται σε περιοχή με τον ίδιο με αυτούς ταχυδρομικό κώδικα. Πληρώνουν τον λογαριασμό τους, μετά από συμψηφισμό και με φορολογική ελάφρυνση (0,09 ευρώ/kWh).

Πηγή: inside story