Ενστάσεις στους νέους κανόνες για πλαστικές και χάρτινες συσκευασίες

Ισχυρές ενστάσεις διατυπώνει η ελληνική βιομηχανία συσκευασίας στους νέους κανόνες που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να μειωθούν οι πλαστικές και χάρτινες συσκευασίες, μέσω της επαναχρησιμοποίησης ή ανακύκλωσής τους.

-«Η κυκλική οικονομία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ένα εργαλείο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και μηδενικής ρύπανσης. Η αγνόηση των λειτουργιών της συσκευασίας για την προστασία των τροφίμων και των προϊόντων και την πρόληψη της σπατάλης, ή η επιβολή αυθαίρετων περιορισμών και απαγορευσεων, δεν μπορεί να είναι μια βιώσιμη επιλογή» τονίζει ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Παραγωγής Υλικών & Συσκευασίας (ΣΥΒΙΠΥΣ).

Η πρόταση της Επιτροπής

Η προτεινόμενη αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασιών έχει τρεις κύριους στόχους.

Πρώτον, τη μείωση της παραγωγής απορριμμάτων συσκευασιών, τον περιορισμό των περιττών συσκευασιών και την προώθηση λύσεων για την επαναχρησιμοποίησή τους.

Δεύτερον, να είναι ανακυκλώσιμες όλες οι συσκευασίες στην αγορά της ΕΕ με οικονομικά βιώσιμο τρόπο έως το 2030. Και

Τρίτον, τη μείωση της ανάγκης για πρωτογενείς φυσικούς πόρους και τη δημιουργία μιας αγοράς δευτερογενών πρώτων υλών που λειτουργεί εύρυθμα, αυξάνοντας τη χρήση ανακυκλωμένων πλαστικών στις συσκευασίες μέσω υποχρεωτικών στόχων.

Η πρόταση της Επιτροπής μεταφέρεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, όπου το κείμενο θα συζητηθεί ως μέρος της διαδικασίας συναπόφασης και ειδικότερα προβλέπει ότι:

– Πρωταρχικός στόχος είναι η μείωση των απορριμμάτων συσκευασιών κατά 15 % έως το 2040 κατά κεφαλήν ανά κράτος μέλος, σε σύγκριση με το 2018. Αυτό θα οδηγήσει σε συνολική μείωση των αποβλήτων στην ΕΕ κατά περίπου 37 % σε σύγκριση με το σενάριο χωρίς αλλαγή της νομοθεσίας. Θα επιτευχθεί τόσο μέσω της επαναχρησιμοποίησης όσο και μέσω της ανακύκλωσης.

-Οι εταιρείες θα πρέπει να προσφέρουν ένα ορισμένο ποσοστό των προϊόντων τους στους καταναλωτές σε επαναχρησιμοποιήσιμες ή επαναπληρούμενες συσκευασίες, για παράδειγμα συσκευασμένα ποτά και γεύματα ή παραδόσεις ηλεκτρονικού εμπορίου. Θα υπάρξει επίσης κάποια τυποποίηση των μορφοτύπων συσκευασίας και σαφής επισήμανση των επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών.

-Θα απαγορευτούν ορισμένοι τύποι συσκευασιών, για παράδειγμα συσκευασίες μιας χρήσης για τρόφιμα και ποτά όταν καταναλώνονται σε εστιατόρια και καφετέριες, συσκευασίες μιας χρήσης για φρούτα και λαχανικά, μικρές φιάλες σαμπουάν και άλλες μικρές συσκευασίες σε ξενοδοχεία.

-Πολλά μέτρα αποσκοπούν στο να καταστήσουν τις συσκευασίες πλήρως ανακυκλώσιμες έως το 2030. Αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό κριτηρίων σχεδιασμού για τις συσκευασίες, τη δημιουργία υποχρεωτικών συστημάτων ανταποδοτικής ανακύκλωσης για τις πλαστικές φιάλες και τα δοχεία αλουμινίου, και τον σαφή προσδιορισμό των πολύ περιορισμένων τύπων συσκευασιών που πρέπει να είναι λιπασματοποιήσιμοι, ώστε οι καταναλωτές να τις απορρίπτουν σε περιέκτες βιολογικών αποβλήτων.

-Θα υπάρχουν υποχρεωτικά ποσοστά ανακυκλωμένου περιεχομένου, που θα πρέπει να περιλαμβάνουν οι παραγωγοί στις νέες πλαστικές συσκευασίες.

-Κάθε συσκευασία θα φέρει επισήμανση στην οποία θα αναγράφεται από τι υλικά παρασκευάστηκε και σε ποια ροή αποβλήτων πρέπει να απορρίπτεται. Οι περιέκτες συλλογής αποβλήτων θα φέρουν τις ίδιες επισημάνσεις. Τα ίδια σύμβολα θα χρησιμοποιούνται παντού στην ΕΕ.

ΣΥΒΙΠΥΣ: απαιτούνται επενδύσεις σε υποδομές ανακύκλωσης

-«Παρά τη δεδηλωμένη φιλοδοξία του νέου κανονισμού και όχι πλέον Οδηγίας, η πρόταση δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα των συσκευασιών στο επόμενο επίπεδο λόγω των πολλών σοβαρών ερωτημάτων,  που δεν έχουν απαντηθεί. Μεταξύ αυτών είναι η αποτυχία αναγνώρισης ότι η δυνατότητα ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών από μόνη της δεν αρκεί, εκτός εάν υποστηρίζεται από ένα σύστημα ικανό να πυροδοτήσει επενδύσεις σε υποδομές ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης σε όλη την Ευρώπη» τονίζει ο ΣΥΒΙΠΥΣ και ειδικότερα επισημαίνει ότι:

-«Η βιομηχανία συσκευασίας υποστηρίζει πλήρως την Πράσινη Συμφωνία και έχει επενδύσει μαζικά στην καινοτομία υλικών και σχεδιασμού, στην αυξημένη δυνατότητα ανακύκλωσης και στη συλλογή και χρήση περισσότερου ανακυκλωμένου περιεχομένου. Ωστόσο, η επίτευξη του στόχου για την ανακύκλωση του 2030 απαιτεί συγκεκριμένες και συλλογικές προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής συλλογής των απορριπτόμενων συσκευασιών  και της χρηματοδότησης σημαντικών επενδύσεων σε υποδομές διαλογής και ανακύκλωσης.

Η κυκλική οικονομία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ένα εργαλείο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και μηδενικής ρύπανσης. Η αγνόηση των λειτουργιών της συσκευασίας για την προστασία των τροφίμων και των προϊόντων και την πρόληψη της σπατάλης, ή η επιβολή αυθαίρετων περιορισμών και απαγορευσεων, δεν μπορεί να είναι μια βιώσιμη επιλογή.

Η επαναπλήρωση και η επαναχρησιμοποίηση θα πρέπει να απαιτούνται για την επίτευξη καλύτερου περιβαλλοντικού αποτελέσματος σε πραγματικές συνθήκες ζωής σε σύγκριση με τις εναλλακτικές λύσεις μιας χρήσης και να αξιολογούνται σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια που σχετίζονται με τις απαιτήσεις υγιεινής, υγείας και ασφάλειας των τροφίμων. Αντί της μονόπλευρης εστίασης στους στόχους επαναχρησιμοποίησης, η πρόταση θα έπρεπε να προβλέπει ένα σαφές πλαίσιο που θα επιτρέπει την υποχρεωτική συλλογή και ανακύκλωση, με κλιμάκωση της επαναπλήρωσης και της επαναχρησιμοποίησης  όπου είναι τεχνικά εφικτό και λογικό για το περιβάλλον».

180 κιλά απορριμμάτων συσκευασιών ανά άτομο

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι κατά μέσο όρο, κάθε Ευρωπαίος παράγει ετησίως σχεδόν 180 κιλά απορριμμάτων συσκευασιών. Το 40% των πλαστικών υλών και το 50% του χαρτιού που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ προορίζονται για συσκευασίες. Αν δεν αναληφθεί δράση, τα απορρίμματα συσκευασιών θα αυξηθούν κατά 19% έως το 2030, και κατά 46% για τα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών, τονίζει η Επιτροπή.

Η Επιτροπή υπολογίζει ότι έως το 2030, τα προτεινόμενα μέτρα θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις συσκευασίες σε 43 εκατ. τόνους σε σύγκριση με 66 εκατ. τόνους εάν δεν τροποποιηθεί η νομοθεσία. Η χρήση νερού θα μειωθεί κατά 1,1 εκατ. κυβικά μέτρα. Το κόστος της περιβαλλοντικής ζημίας για την οικονομία και την κοινωνία θα μειωθεί κατά 6,4 δισ. ευρώ σε σχέση με το βασικό σενάριο του 2030.

Επιπλέον, ο συνολικός αντίκτυπος στην οικονομία και στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην ΕΕ είναι θετικός, τονίζει η Επιτροπή. Μόνο η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης αναμένεται να οδηγήσει σε περισσότερες από 600. 000 θέσεις εργασίας στον τομέα της επαναχρησιμοποίησης έως το 2030, πολλές από τις οποίες σε τοπικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Η Επιτροπή προτείνει τρόπους για την παραγωγή πλαστικών βιολογικής προέλευσης, τα βιοαποδομήσιμα και τα λιπασματοποιήσιμα πλαστικά. Πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις ώστε τα εν λόγω πλαστικά να έχουν θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο και να μην επιδεινώνουν τη ρύπανση, την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας.

Η πρόταση για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασιών θα εξεταστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.